27 WRZEśNIA

• 1944 / 80 lat

  Kapitulacja powstańców warszawskich walczących na Mokotowie.

• 1939 / 85 lat

  W Warszawie powołano Szare Szeregi, konspiracyjną organizację Związku Harcerstwa Polskiego; Szare Szeregi były najliczniejszą młodzieżową organizacją konspiracyjną, która w połowie 1944 r. skupiała ponad 15 tys. członków, w tym ok. 7 tys. harcerek.

• 2022 / 2 lata

  We Wrocławiu zmarła Zofia Teliga-Mertens, Sybiraczka, działaczka społeczna i charytatywna, zaangażowana w repatriację polskich rodzin z Kazachstanu, Dama Orderu Orła Białego (2017).

• 2015 / 9 lat

  W Warszawie odbyły się uroczystości odsłonięcia Panteonu-Mauzoleum na Łączce na Wojskowych Powązkach, poświęconego Żołnierzom Wyklętym i innym ofiarom powojennego reżimu komunistycznego.

• 2004 / 20 lat

  W Berlinie premier Marek Belka i kanclerz Gerhard Schroeder stwierdzili, że dla roszczeń reparacyjnych pomiędzy Polską i Niemcami nie ma miejsca „ani pod względem prawnym, ani pod względem politycznym”.

• 2002 / 22 lata

  Janusz Śniadek został wybrany na nowego przewodniczącego NSZZ „Solidarność”, zastępując na tym stanowisku Mariana Krzaklewskiego.

• 1991 / 33 lata

  W Warszawie zmarł Eryk Lipiński, grafik, karykaturzysta, współzałożyciel i redaktor tygodnika „Szpilki”, organizator Muzeum Karykatury w Warszawie.

• 1991 / 33 lata

  W Warszawie zmarł Stefan Kisielewski, pisarz, kompozytor, krytyk muzyczny i felietonista m.in. „Tygodnika Powszechnego”.

• 1990 / 34 lata

  Sejm dokonał nowelizacji Konstytucji i przyjął ustawę o wyborze Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej; zgodnie z ustawą wybór prezydenta odbywa się w głosowaniu powszechnym.

• 1988 / 36 lat

  Mieczysław F. Rakowski objął stanowisko prezesa Rady Ministrów.

• 1987 / 37 lat

  Przebywający w Polsce z oficjalną wizytą wiceprezydent USA George Bush spotkał się z Lechem Wałęsą.

• 1983 / 41 lat

  Prokuratura Wojskowa skierowała do sądu akt oskarżenia przeciwko członkom Komitetu Samoobrony Społecznej „KOR”: Jackowi Kuroniowi, Adamowi Michnikowi, Zbigniewowi Romaszewskiemu i Henrykowi Wujcowi.

• 1981 / 43 lata

  W Grudziądzu w wypadku samochodowym zginął Bronisław Malinowski, lekkoatleta, mistrz olimpijski z Moskwy.

• 1975 / 49 lat

  W Warszawie zmarł Kazimierz Moczarski, żołnierz AK, więzień stalinowski, dziennikarz, autor „Rozmów z katem”, opisujących 255 dni, które spędził w jednej celi z Juergenem Stroopem, niemieckim zbrodniarzem, oprawcą warszawskiego getta.

• 1971 / 53 lata

  W Szczecinie urodziła się Agata Kulesza, aktorka; znana m.in. z kreacji w filmach „Róża” Wojciecha Smarzowskiego oraz „Ida” Pawła Pawlikowskiego, za które w 2012 i 2014 r. otrzymała Polską Nagrodę Filmową – Orła w kategorii najlepsza główna rola kobieca.

• 1959 / 65 lat

  Premiera filmu „Lotna” w reżyserii Andrzeja Wajdy.

• 1956 / 68 lat

  Początek pokazowych procesów uczestników Poznańskiego Czerwca '56.

• 1942 / 82 lata

  Delegatura Rządu powołała z inicjatywy Zofii Kossak i Wandy Krahelskiej-Filipowicz Tymczasowy Komitet Pomocy Żydom im. Konrada Żegoty, przekształcony 4 grudnia 1942 r. w Radę Pomocy Żydom „Żegota”.

• 1940 / 84 lata

  Niemcy, Włochy i Japonia podpisały pakt trójstronny, w którym Japonia uznała prawo Niemiec i Włoch do budowy nowego ładu w Europie; z kolei Niemcy i Włochy zaakceptowały prawo Japonii do ustanowienia nowego ładu w Azji.

• 1940 / 84 lata

  Bitwa o Anglię: Zginął por. Ludwik Witold Paszkiewicz, pilot Dywizjonu 303, as myśliwski.

• 1939 / 85 lat

  W Warszawie powstała konspiracyjna Służba Zwycięstwu Polski, na czele której stanął gen. Michał Karaszewicz-Tokarzewski; SZP stanowiła zalążek przyszłego Związku Walki Zbrojnej i Armii Krajowej.

• 1939 / 85 lat

  Kampania polska: dowództwo obrony Warszawy podjęło decyzję o poddaniu miasta.

• 1932 / 92 lata

  W Krakowie urodził się Lucjan Marian Kaszycki, kompozytor, aranżer, pedagog, publicysta.

• 1928 / 96 lat

  Ustanowiono Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości przyznawany obywatelom, którzy w okresie od 11 listopada 1918 roku do 11 listopada 1928 roku pełnili nienagannie służbę państwową.

• 1919 / 105 lat

  Rada Najwyższa Konferencji Pokojowej podjęła decyzję o przeprowadzeniu plebiscytu narodowościowego na Śląsku Cieszyńskim, Spiszu i Orawie, który nie doszedł do skutku z powodu fatalnej sytuacji na froncie wojny z bolszewikami.

• 1885 / 139 lat

  W Komborni koło Krosna urodził się Stanisław Pigoń, historyk literatury, edytor; profesor Uniwersytetu Stefana Batorego w Wilnie, w latach 1927–1928 jego rektor; od 1931 r. na Uniwersytecie Jagiellońskim; zajmował się m.in. epoką romantyzmu i twórczością Adama Mickiewicza.

• 1864 / 160 lat

  W Czernowej, obecnie dzielnica Rużomberku, urodził się Andrej Hlinka, katolicki ksiądz, działacz narodowy, organizator i ideolog Słowackiej Partii Ludowej.

• 1858 / 166 lat

  W Skomacku Wielkim urodził się Michał Kajka, poeta ludowy, działacz mazurski.

• 1770 / 254 lata

  W Rzymie zmarł papież Innocenty XII (1691–1700).

• 1612 / 412 lat

  W Krakowie zmarł Piotr Skarga, jezuita, teolog, pisarz, nadworny kaznodzieja króla Zygmunta III Wazy; pierwszy rektor Akademii Wileńskiej (1579–1584); zdecydowany przeciwnik reformacji, współtwórca unii brzeskiej z 1596 r.; autor „Kazań sejmowych” i „Żywotów świętych”.

• 1605 / 419 lat

  Pod Kircholmem w okolicach Rygi polsko-litewskie wojska dowodzone przez hetmana Jana Karola Chodkiewicza pokonały armię szwedzką króla Karola IX Sudermańskiego.

• 1590 / 434 lata

  W Rzymie po 12 dniach od wyboru na papieża zmarł Urban VII.

• 1540 / 484 lata

  Papież Paweł III zatwierdził regułę zakonu jezuitów.

• 1533 / 491 lat

  W siedmiogrodzkim zamku Somlyo urodził się Stefan Batory, król Polski w latach 1576–1586.

• 1422 / 602 lata

  Nad jeziorem Melno koło Grudziądza Polska i Litwa zawarły pokój z Zakonem Krzyżackim.

• 1387 / 637 lat

  We Lwowie hospodar Mołdawii Piotr I Muszatowicz złożył hołd lenny królowi Władysławowi Jagielle i Jadwidze Andegaweńskiej.

• 1331 / 693 lata

  Pod Płowcami wojska króla Władysława Łokietka pokonały oddziały Zakonu Krzyżackiego.

• 1271 / 753 lata

  W Pradze urodził się Wacław z dynastii Przemyślidów, władca Czech, książę krakowski, w latach 1300–1305 król Polski.