> >

O PORTALU

Portal dzieje.pl to codzienny serwis historyczny, setki artykułów dotyczących przede wszystkim najnowszej historii Polski, a także materiały wideo, filmy dokumentalne, archiwalne fotografie, dokumenty oraz infografiki i mapy.

Więcej

Kalendarz dat

1792

  • Portret Henryka Marconiego. Źródło: Wikimedia Commons

    W Rzymie urodził się Henryk Marconi, architekt, projektant wielu znanych warszawskich budynków, m.in. Hotelu Europejskiego oraz kościołów św. Boromeusza przy ul. Chłodnej i Wszystkich Świętych na Grzybowie.

  • Sejm Wielki odebrał buławy hetmańskie przywódcom konfederacji targowickiej Stanisławowi Szczęsnemu Potockiemu i Sewerynowi Rzewuskiemu.

  • W Toruniu urodził się Fryderyk Skarbek, ekonomista, profesor Uniwersytetu Warszawskiego, pisarz i publicysta; założył Instytut dla Dzieci Moralnie Zaniedbanych, zorganizował i był pierwszym prezesem Dyrekcji Ubezpieczeń; jako referendarz Rady Stanu Królestwa Polskiego był inicjatorem budowy więzienia przy ul. Pawiej w Warszawie; napisał „Dzieje Księstwa Warszawskiego”, był też autorem powieści obyczajowej „Pan Antoni”.

  • Gioacchino Rossini. Źródło: CBN Polona

    W Pesaro urodził się Gioacchino Rossini, włoski kompozytor, autor 39 oper, utworów orkiestrowych, kameralnych, pieśni.

  • Ignacy Wyssogota Zakrzewski. Źródło: CBN Polona

    Ignacy Wyssogota Zakrzewski został wybrany na pierwszego konstytucyjnego prezydenta Warszawy.

  • Na polecenie Sejmu Wielkiego dokonano ostatniej lustracji zbiorów Skarbca Koronnego na Wawelu. Zgromadzone pamiątki dziejów Polski przez cztery kolejne dni były prezentowane zwiedzającym.

  • Stanisław Szczęsny Potocki. Źródło: Wikimedia Commons

    W Petersburgu przeciwnicy reform Sejmu Czteroletniego, pod hasłem obrony zagrożonej wolności, zawiązali konfederację przeciwko królowi Stanisławowi Augustowi i Konstytucji 3 Maja; przywódcy konfederacji uzgodnili z Katarzyną II, że po dotarciu do Polski, przy ochronie Rosjan, ogłoszą jej akt w Targowicy; dokument miał zostać wydany pod nieprawdziwą datą – 14 maja.

  • W Warszawie na Woli założono cmentarz ewangelicko-augsburski.

  • Kaplica postawiona w miejscu wmurowania kamienia węgielnego pod Świątynię Opatrzności Bożej w Ujazdowie - Zygmunt Vogel rysownik gabinetowy Stanisława Augusta. Źródło: CBN Polona

    W Warszawie wmurowano kamień węgielny pod Świątynię Opatrzności Bożej.

  • Marszałek konfederacji Stanisław Szczęsny Potocki z synami. Źródło: Wikimedia Commons

    W Targowicy przeciwnicy reform Sejmu Czteroletniego, ze Stanisławem Potockim i Sewerynem Rzewuskim na czele, ogłosili zawiązanie konfederacji przeciwko Stanisławowi Augustowi i Konstytucji 3 maja; w rzeczywistości konfederację zawiązano 27 kwietnia 1792 r. w Petersburgu w uzgodnieniu z cesarzową Rosji Katarzyną II.

  • Stanisław August Poniatowski. Źródło: Wikimedia Commons

    Wojska rosyjskie przekroczyły granice Rzeczypospolitej – początek wojny w obronie Konstytucji 3 Maja.

  •  Stare Powązki. Fot. PAP/L. Szymański

    W Warszawie odbyła się uroczystość poświęcenia Cmentarza Powązkowskiego.

  • Zawieszone zostały obrady Sejmu Wielkiego, które rozpoczęły się w październiku 1788 r.

  • Zdymisjonowano dowódcę armii litewskiej księcia Ludwika Wirtemberskiego, któremu udowodniono zdradę i współpracę z Rosją.

  • Z powodu wojny polsko-rosyjskiej przerwano trwające od kilku tygodni prace przy budowie Świątyni Opatrzności Bożej w Warszawie.

  • Książę Józef Poniatowski. Źródło: CBN Polona

    Pod Zieleńcami wojska polskie dowodzone przez ks. Józefa Poniatowskiego pokonały wojska rosyjskie; dla uczczenia zwycięstwa król Stanisław August Poniatowski ustanowił Order Wojenny Virtuti Militari – najwyższe polskie odznaczenie wojskowe.

  • Medal Virtuti Militari złoty (rewers) i srebrny (awers), 1792 r. Fot. Muzeum Wojska Polskiego

    Na wniosek króla Stanisława Augusta dla upamiętnienia zwycięstwa nad wojskami rosyjskimi pod Zieleńcami ustanowiony został Order Virtuti Militari, przyznawany za męstwo na polu bitwy; pierwsze odznaczenia otrzymało 44 żołnierzy, którzy wyróżnili się w bitwie pod Zieleńcami.

  • „Tadeusz Kościuszko jako generał lejtnant wojsk koronnych w czasie wojny polsko-rosyjskiej 1792” pędzla Marcina Jabłońskiego. 1827 r. Źródło: Wikimedia Commons

    Pod Dubienką wojska polskie dowodzone przez gen. Tadeusza Kościuszkę pokonały korpus rosyjski gen. Michaiła Kachowskiego.

  • Gen. Ignacy Prądzyński. Grafika z poł. XIX wieku. Źródło: CBN Polona

    W Sannikach w powiecie średzkim urodził się Ignacy Prądzyński, generał, uczestnik kampanii napoleońskich 1809 i 1812 r.; w czasie Powstania Listopadowego szef sztabu armii polskiej; autor projektu budowy Kanału Augustowskiego.

  • Stanisław August Poniatowski. Źródło: Wikimedia Commons

    Król Stanisław August Poniatowski zgłosił akces do konfederacji targowickiej; przedstawił rosyjskie ultimatum na naradzie Straży Praw zwołanej w Zamku Królewskim; za jego przyjęciem opowiedziała się większość zebranych; po uzyskaniu zapewnienia o zachowaniu przez Rosję integralności terytorialnej Rzeczypospolitej, mając nadzieję na uratowanie przynajmniej części reform Sejmu Czteroletniego, król zdecydował o zakończeniu działań zbrojnych w wojnie z Rosją.

  • Książę Józef Poniatowski. 1794 r. Źródło: CBN Polona

    Pod Markuszowem na Lubelszczyźnie doszło do ostatniego zwycięskiego dla wojsk dowodzonych przez księcia Józefa Poniatowskiego starcia w trakcie polsko-rosyjskiej wojny w obronie Konstytucji 3 maja.

  • Rewolucja Francuska: Konwent Narodowy postawił w stan oskarżenia zdetronizowanego Ludwika XVI. 

  • W Livorno urodził się Antonio Corazzi, włoski architekt, wybitny przedstawiciel późnego klasycyzmu; zaprojektował i zrealizował w Warszawie m.in. Pałac Staszica, Pałac Komisji Rządowej Przychodów i Skarbu oraz budynek Teatru Wielkiego.