> >

O PORTALU

Portal dzieje.pl to codzienny serwis historyczny, setki artykułów dotyczących przede wszystkim najnowszej historii Polski, a także materiały wideo, filmy dokumentalne, archiwalne fotografie, dokumenty oraz infografiki i mapy.

Więcej

Kalendarz dat

1865

  •  Kazimierz Przerwa-Tetmajer. Fot. PAP

    W Ludźmierzu na Podhalu urodził się Kazimierz Przerwa-Tetmajer, poeta, prozaik, dramaturg, publicysta i krytyk sztuki, autor m.in. „Na skalnym Podhalu”, „Legendy Tatr”, „Zatracenia” i „Zawiszy Czarnego”.

  • Na stokach cytadeli warszawskiej straceni zostali Emanuel Szafarczyk, przywódca Straży Zbrojnej (tzw. sztyletników), organizator zamachów na Aleksandra Wielopolskiego oraz Aleksander Waszkowski, ostatni powstańczy komendant Warszawy.

  • W Warszawie urodził się Leo Belmont, założyciel Polskiego Towarzystwa Esperantystów, adwokat, obrońca polityczny, publicysta, krytyk literacki, poeta, autor powieści; zmarł w 1941 r. w warszawskim getcie.

  • W Okocimiu urodził się Julian Nowak, lekarz, bakteriolog, profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego, rektor UJ w roku akademickim 1921/1922; premier RP w 1922 r.; senator w latach 1922–1927 z ramienia PSL „Piast”.

  • W Poznaniu zmarł Leon Przyłuski, arcybiskup gnieźnieński i poznański, prymas Polski w latach 1845–1865.

  • Gabriel Narutowicz. Fot. PAP/Reprodukcja

    W Telszach na Żmudzi urodził się Gabriel Narutowicz, inżynier, minister robót publicznych i spraw zagranicznych w pierwszych rządach II RP; pierwszy prezydent Rzeczypospolitej, zamordowany przez nacjonalistę Eligiusza Niewiadomskiego w warszawskiej Zachęcie 16 grudnia 1922 r., kilka dni po objęciu urzędu.

  • Gen. Antoni Listowski. Fot. NAC

    W Warszawie urodził się Antoni Listowski, generał WP, w czasie wojny polsko-bolszewickiej dowodził 2. Armią i Frontem Ukraińskim.

  • Zdzisław Lubomirski. Źródło: NAC

    W Niżnym Nowogrodzie urodził się Zdzisław Lubomirski, ziemianin, działacz społeczno-polityczny, prezydent Warszawy (1916–1917), członek Rady Regencyjnej (1917–1918); w latach 1928–1938 senator II RP, w czasie okupacji niemieckiej aresztowany przez Niemców (1942), więziony na Pawiaku.

  • W Karsach koło Pacanowa urodził się Władysław Leopold Jaworski, prawnik, profesor UJ, publicysta, polityk konserwatywny; jeden z liderów Stronnictwa Prawicy Narodowej; poseł do galicyjskiego Sejmu Krajowego (1901–1914) i austriackiej Rady Państwa (1911–1918); w latach 1914–1916 prezes Naczelnego Komitetu Narodowego.

  • Olga Boznańska - autoportret. Fot. PAP/J. Morek

    W Krakowie urodziła się Olga Boznańska, jedna z najbardziej cenionych polskich malarek, przedstawicielka impresjonizmu, wybitna artystka okresu Młodej Polski.

  • Portret Urszuli Ledóchowskiej podczas nabożeństwa beatyfikacyjnego na placu św. Piotra w Watykanie. Fot. PAP/R.Koszowski

    W Loosdorf w Austrii urodziła się Urszula Ledóchowska, założycielka Zgromadzenia Sióstr Urszulanek Serca Jezusa Konającego (urszulanek szarych); kanonizowana w 2003 r. przez papieża Jana Pawła II.

  • Abp Stanisław Gall. Fot. NAC

    W Warszawie urodził się Stanisław Gall, sufragan archidiecezji warszawskiej, pierwszy biskup polowy Wojska Polskiego (1919–1933).

  • W Romanówce niedaleko Brodów urodził się Piotr Bieńkowski, archeolog, profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego, organizator pierwszej w Polsce katedry archeologii klasycznej.

  • Ks. Stanisław Brzóska. Źródło: Wikimedia Commons

    Na Podlasiu władze carskie aresztowały księdza Stanisława Brzóskę, generała i naczelnego kapelana Powstania Styczniowego.

  • Ks. Stanisław Brzóska. Źródło: Wikimedia Commons

    W Sokołowie Podlaskim w obecności około 10 tys. mieszkańców miasta i okolicznych wsi władze rosyjskie powiesiły księdza Stanisława Brzóskę, jednego z dowódców Powstania Styczniowego i kapelana powstańców; niektóre źródła podają datę 21 maja.

  • W Sokalu urodził się Władysław Bandurski, duchowny katolicki, biskup pomocniczy archidiecezji lwowskiej, działacz niepodległościowy, honorowy kapelan I Brygady Legionów Polskich, kapelan sił zbrojnych Litwy Środkowej.

  • W Warszawie urodził się Piotr Drzewiecki, inżynier, przemysłowiec, działacz społeczno-gospodarczy; w latach 1917–1921 prezydent Warszawy; założyciel i prezes Ligi Pracy (1933–1939); w 1942 r. aresztowany przez Niemców; zmarł w 1943 r. w berlińskim więzieniu Moabit.

  • W Krakowie urodził się Wincenty Rapacki, śpiewak, aktor.

  • W Monachium odbyła się premiera opery „Tristan i Izolda” Ryszarda Wagnera.

  • We Wrocławiu założono Ogród Zoologiczny.

  • W Makówcu Dużym koło Mińska Mazowieckiego urodził się Konstanty Laszczka, rzeźbiarz, malarz, grafik, profesor Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie.

  • W Słupówce koło Kcyni urodziła się Maria Karłowska, zakonnica, założycielka Sióstr Pasterek od Opatrzności Bożej; beatyfikowana przez papieża Jana Pawła II w 1997 r.

  • Król pruski Wilhelm I Hohenzollern nadał prawa miejskie Katowicom.

  • Stanisław Moniuszko. Źródło: CBN Polona

    W Operze Warszawskiej odbyła się prapremiera „Strasznego Dworu” Stanisława Moniuszki, która zakończyła się manifestacją patriotyczną.

  • Gen. Lucjan Żeligowski. Fot. NAC

    W Oszmianie urodził się Lucjan Żeligowski, generał WP; w czasie I wojny światowej dowódca dywizji w I Korpusie Polskim; podczas wojny polsko-bolszewickiej dowódca Frontu Litewsko-Białoruskiego, później Grupy Operacyjnej; w październiku 1920 r. na czele 1. DP Litewsko-Białoruskiej zajął Wilno i Wileńszczyznę, proklamując utworzenie Litwy Środkowej; Inspektor Armii w Warszawie (1921–1925); minister Spraw Wojskowych (1925–1926); poseł na Sejm (1935–1939); w czasie II wojny światowej członek Rady Narodowej RP w Londynie.

  • W Przedczu koło Kłodawy urodził się Władysław Umiński, pisarz, autor książek fantastycznonaukowych i podróżniczych, m.in. powieści „Na drugą planetę”.

  • W fińskiej miejscowości Hämeenlinna urodził się Johan Julius Christian Sibelius, kompozytor.

  • Na tron Królestwa Belgii wstąpił Leopold II Koburg.

  • W Stanach Zjednoczonych weszła w życie XIII poprawka do Konstytucji, dotycząca zniesienia niewolnictwa.

  • W Bombaju w Indiach urodził się Rudyard Kipling, angielski pisarz i poeta, autor „Księgi dżungli”, „Kima” i „Światła, które zgasło”.