> >

O PORTALU

Portal dzieje.pl to codzienny serwis historyczny, setki artykułów dotyczących przede wszystkim najnowszej historii Polski, a także materiały wideo, filmy dokumentalne, archiwalne fotografie, dokumenty oraz infografiki i mapy.

Więcej

Kalendarz dat

1910

  • We Lwowie urodził się Marian Eile, dziennikarz, satyryk; twórca tygodnika „Przekrój” i jego redaktor naczelny (1945–1969).

  • We Lwowie urodził się Marian Eile, dziennikarz, grafik, redaktor, współpracownik „Wiadomości Literackich”, twórca i wieloletni redaktor naczelny krakowskiego tygodnika „Przekrój”.

  • W Płocku urodził się Stefan Themerson, pisarz, fotografik, filmowiec, artysta awangardowy, autor książek „Pan Tom buduje dom”, „Wykład profesora Mma”. „Euklides był osłem”, mąż Franciszki Themerson.

  • W Krakowie urodził się Marian Łańko, piłkarz, trener.

  • W Płocku urodził się Henryk Borowski, aktor, pedagog; uczestnik uczestnik Powstania Warszawskiego, znany m.in. z roli komtura Zygfryda de Loewe w filmie „Krzyżacy” Aleksandra Forda.

  • W Krakowie urodził się Zbigniew Mitzner, publicysta, dziennikarz, satyryk, założyciel tygodnika „Szpilki”.

  • Irena Sendler. Źródło: Wikimedia Commons

    W Otwocku urodziła się Irena Sendler, działaczka społeczna, w czasie niemieckiej okupacji szefowa wydziału dziecięcego Rady Pomocy Żydom „Żegota”; uratowała setki dzieci żydowskich, wywożąc je z warszawskiego getta i ukrywając w polskich rodzinach, sierocińcach oraz klasztorach; odznaczona medalem Sprawiedliwy wśród Narodów Świata.

  • W Siedlcach urodził się Aleksander Fogiel, aktor, reżyser, scenograf, dyrektor teatrów; zagrał m.in. w filmach „Baza ludzi umarłych”, „Krzyż walecznych”, „Krzyżacy”, „Sami swoi”, „Nie ma mocnych”, „Kochaj albo rzuć”.

  • W Warszawie urodziła się Zofia Hertz, wydawca, współzałożycielka Instytutu Literackiego i „Kultury”, współpracowniczka Jerzego Giedroycia.

  • W Berlinie urodził się Roman Maciejewski, kompozytor, autor m.in. monumentalnej „Missa pro defunctis”.

  • W Warszawie urodził się Leon Chajn, polityk, działacz komunistyczny, od 1944 roku członek władz naczelnych Stronnictwa Demokratycznego, poseł na Sejm PRL, autor prac poświęconych historii wolnomularstwa.

  • W Pyzdrach urodził się Stefan Otwinowski, dziennikarz, literat, autor powieści „Życie trwa cztery dni”, w latach 1947–76, prezes krakowskiego oddziału Związku Literatów Polskich.

  • Zygmunt Szendzielarz (C). Źródło: IPN

    W Stryju urodził się Zygmunt Szendzielarz „Łupaszka”, oficer WP, dowódca V Wileńskiej Brygady AK, a następnie oddziałów partyzanckich eksterytorialnego Wileńskiego Okręgu AK; w 1948 r. aresztowany przez UB, następnie skazany na karę śmierci; stracony 8 lutego 1951 r. w warszawskim więzieniu na Mokotowie; szczątki „Łupaszki” zidentyfikowano w 2013 r. w wyniku ekshumacji przeprowadzonych przez IPN na tzw. Łączce na Wojskowych Powązkach; pośmiertnie awansowany do stopnia pułkownika w 2016 r. został pochowany z wojskowym ceremoniałem na Wojskowych Powązkach.

  • W Krzeszowicach urodził się Kazimierz Wyka, historyk i krytyk literatury, profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego.

  • W Tarnowie urodził się Józef Wolski, historyk starożytności, profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego, członek PAN, w 1939 roku aresztowany w czasie Sonderaktion Krakau, więzień niemieckich obozów koncentracyjnych.

  • Bolesław Romanowski. Źródło: Wikimedia Commons

    W Warklanach na Łotwie urodził się Bolesław Romanowski, komandor, dowódca walczących w II wojnie światowej polskich okrętów podwodnych „Jastrząb” i „Dzik”.

  • W Woli Duchackiej pod Krakowem urodził się Stefan Janus, pilot, major WP i podpułkownik RAF, dowódca 315 dywizjonu myśliwskiego i 1 Polskiego Skrzydła Myśliwskiego (dywizjony 303, 316, 317), więzień Stalagu Luft III w Żaganiu.

  • Statek szkolny niemieckiej marynarki handlowej „Prinzess Eitel Friedrich” (późniejszy „Dar Pomorza”) wypłynął z Hamburga w swój dziewiczy rejs.

  • W Warszawie urodził się Jan Dobraczyński, pisarz, autor powieści historycznych; w latach 30. związany z ruchem narodowym; uczestnik kampanii polskiej 1939 r. i Powstania Warszawskiego; po wojnie związany ze Stowarzyszeniem PAX; poseł na Sejm PRL; w latach 1983–1989 przewodniczący Rady Krajowej PRON; w 1993 r. uhonorowany tytułem Sprawiedliwy wśród Narodów Świata.

  • Członkowie Związku Strzeleckiego podczas ćwiczeń. Kraków, 1912 r. Fot. NAC

    We Lwowie władze austriackie zarejestrowały Związek Strzelecki, jako legalną organizację paramilitarną działającą w Galicji.

  • Jerzy Waldorff (w środku). Fot. PAP/CAF/M. Szyperko

    W Warszawie urodził się Jerzy Waldorff, krytyk muzyczny, znawca sztuki, obrońca zabytków, twórca Komitetu Ochrony Starych Powązek.

  • Eliza Orzeszkowa. Fot. PAP/Reprodukcja/W. Kryński

    W Grodnie zmarła Eliza Orzeszkowa, pisarka, publicystka, autorka powieści „Nad Niemnem”, „Meir Ezofowicz”, „Marta”; jedna z pierwszych polskich kobiet, które publicznie zabierały głos w sprawie emancypacji.

  • Jan Wojciech Kiwerski. Fot. CAW/WBH. Źródło: Wikimedia Commons

    W Krakowie urodził się Jan Wojciech Kiwerski „Oliwa”, ppłk WP, dowódca 27. Wołyńskiej Dywizji Piechoty AK.

  • W Baden-Baden zmarł Robert Koch, lekarz, jeden z twórców bakteriologii i nauki o chorobach zakaźnych; odkrył m.in. zarazek gruźlicy; w 1905 r. otrzymał Nagrodę Nobla w dziedzinie medycyny.

  • Powstał Związek Południowej Afryki.

  • Piotr Zaremba. Fot. PAP/CAF/W. Kondracki

    W Heidelbergu urodził się Piotr Zaremba, architekt, pierwszy polski prezydent Szczecina w latach 1945–1950.

  • Alfred Schütz. Fot. NAC

    W Tarnopolu urodził się Alfred Schuetz, kompozytor, pianista, autor melodii do pieśni „Czerwone Maki na Monte Cassino”.

  • Odsłonięcie Pomnika Grunwaldzkiego w Krakowie. 15.07.1910. Źródło: CBN Polona

    W Krakowie podczas obchodów 500-lecia zwycięskiej bitwy pod Grunwaldem odsłonięto ufundowany przez Ignacego Paderewskiego Pomnik Grunwaldzki. W czasie uroczystości odbyło się pierwsze publiczne wykonanie „Roty”, pieśni autorstwa Feliksa Nowowiejskiego i Marii Konopnickiej.

  • W Łodzi urodził się Bolesław Mrówczyński, pisarz, autor powieści historycznych i podróżniczych, m.in. cyklu „Bartochowie”, opisującego losy polskich emigrantów w Brazylii.

  • Na Małym Jaworowym Szczycie zginął wybitny przewodnik i ratownik tatrzański Klemens (Klimek) Bachleda; do tragedii doszło podczas akcji, która wyruszyła na pomoc młodemu taternikowi Stanisławowi Szulakiewiczowi.

  • Lena Żelichowska. Fot. NAC

    W Warszawie urodziła się Lena Żelichowska, aktorka, tancerka, śpiewaczka; wystąpiła w filmach „Czarna perła”, „Jego wielka miłość”, „O czym marzą kobiety”, „Sygnały” i „Żołnierz królowej Madagaskaru”.

  • W Warszawie zmarł Zygmunt Gloger, historyk, archeolog, etnograf, folklorysta, krajoznawca; dzieło jego życia to „Encyklopedia staropolska ilustrowana”.

  • W Poznaniu cesarz Wilhelm II Hohenzollern dokonał uroczystego otwarcia Zamku Cesarskiego.

  • Wojciech Wasiutyński. Źródło: Wikimedia Commons

    W Warszawie urodził się Wojciech Wasiutyński, pisarz, publicysta, działacz narodowy; współtwórca deklaracji ideowej Obozu Narodowo-Radykalnego; jeden z liderów ONR-Falanga; po wybuchu wojny na emigracji we Francji, a następnie w Wielkiej Brytanii; w latach 1947–1958 redaktor „Myśli Polskiej” – organu Stronnictwa Narodowego wydawanego w Londynie; od 1958 do 1973 r. zastępca kierownika sekcji polskiej Radia Wolna Europa w Nowym Jorku; założyciel Instytutu Romana Dmowskiego.

  • W Bregencji w Austrii urodził się Irmfried Eberl, nazistowski zbrodniarz, doktor medycyny, uczestnik realizowanej przez III Rzeszę akcji „T4” – likwidacji osób psychicznie chorych i niepełnosprawnych; pierwszy komendant niemieckiego obozu zagłady w Treblince (1942); aresztowany przez władze alianckie w 1947 r.; przed rozpoczęciem procesu popełnił samobójstwo.

  • We Lwowie powołano tajną organizację Armia Polska, która powstała w miejsce Polskiego Związku Wojskowego; Armia Polska utworzona została z inicjatywy Organizacji Młodzieży Niepodległościowej „Zarzewie”.

  • W Krakowie urodził się Juliusz Żuławski, poeta, pisarz, dwukrotny prezes polskiego PEN-Clubu, syn pisarza Jerzego Żuławskiego.

  • Maria Konopnicka. Źródło: CBN Polona

    We Lwowie zmarła Maria Konopnicka, poetka, autorka nowel, publicystka i krytyk literacki; angażowała się w konspiracyjne i jawne akcje społeczne, współorganizowała międzynarodowy protest przeciwko pruskim represjom i prześladowaniu dzieci polskich we Wrześni; propagowała walkę o prawa kobiet, organizowała pomoc dla więźniów politycznych.

  • Odbył się pogrzeb Marii Konopnickiej. Był jedną z największych i najważniejszych uroczystości żałobnych w dziejach Lwowa. Wzięło w nim udział ponad 50 tys. ludzi.

  • W Poznaniu zmarł ksiądz Piotr Wawrzyniak, działacz społeczny i gospodarczy.

  • Jerzy Putrament. Fot. PAP/CAF/M. Sokołowski

    W Mińsku urodził się Jerzy Putrament, pisarz, działacz polityczny, członek KC PZPR; autor m.in. powieści „Bołdyn”.

  • Zmarł Stanisław Kostanecki, jeden z najwybitniejszych polskich chemików-organików, twórca chemii flawonów.

  • Na stacji kolejowej Astapowo w guberni riazańskiej zmarł Lew Tołstoj, rosyjski prozaik, dramatopisarz, myśliciel; autor powieści „Wojna i pokój”, „Anna Karenina”, „Zmartwychwstanie”, a także „Opowiadań sewastopolskich”.

  • Urodził się Zdzisław Gozdawa, komediopisarz, poeta, autor tekstów piosenek, satyryk, kompozytor.

  • W Paryżu urodził się Jean Genet, pisarz, autor dramatów „Pokojówki”, „Murzyni”, „Ścisły nadzór” oraz powieści „Dziennik złodzieja” i „Matka Boska Kwietna”.

  • W Wilnie urodził się Seweryn Butrym, aktor teatralny i filmowy.