> >

O PORTALU

Portal dzieje.pl to codzienny serwis historyczny, setki artykułów dotyczących przede wszystkim najnowszej historii Polski, a także materiały wideo, filmy dokumentalne, archiwalne fotografie, dokumenty oraz infografiki i mapy.

Więcej

Kalendarz dat

1931

  • W San Diego (USA) urodził się Robert Duvall, amerykański aktor teatralny i filmowy.

  • W Nowym Jorku urodził się Edgar Laurence Doctorow, amerykański pisarz, autor m.in. „Witajcie w Ciężkich Czasach” (1960).

  • Henryk Kluba. Fot. PAP/G. Rogiński

    W Przystajni koło Częstochowy urodził się Henryk Kluba, reżyser, aktor, producent filmowy, wieloletni rektor łódzkiej szkoły filmowej; autor m.in. filmów „Chudy i inni”, „Słońce wschodzi raz na dzień”, „Pięć i pół bladego Józka”.

  • Witold Filler. Fot. PAP/M. B. Brzozowski

    Urodził się Witold Filler, dziennikarz, satyryk, historyk teatru i kabaretu, wieloletni redaktor naczelny tygodnika „Szpilki”.

  • Prof. Jan Błoński. Fot. PAP/CAF/R. Sikora

    W Warszawie urodził się Jan Błoński, historyk literatury, krytyk literacki, tłumacz, uznanie w świecie literackim przyniosły mu jego interpretacje dzieł klasyków XX wieku: Prousta, Becketta, Stanisława Ignacego Witkiewicza. Pisał też o Gombrowiczu, Miłoszu i Mrożku; w 1987 r. w „Tygodniku Powszechnym” ukazał się jego tekst „Biedni Polacy patrzą na getto”, oceniany jako niezwykle ważny dla stosunków polsko-żydowskich.

  • W Genewie podpisany został traktat gwarancyjny pomiędzy Polską a Rumunią.

  • Lechosław Goździk podczas wiecu na Żeraniu. 10.1956. Fot. PAP/CAF/H. Grzęda

    W Tomaszowie Mazowieckim urodził się Lechosław Goździk, I sekretarz Komitetu Zakładowego PZPR w Fabryce Samochodów Osobowych na Żeraniu w Warszawie, legendarny przywódca strajków w październiku 1956 r.

  • Stanisław Królak. Fot. PAP/CAF/Wdowiński

    W Warszawie urodził się Stanisław Królak, kolarz szosowy, pierwszy polski zwycięzca „Wyścigu Pokoju” w 1956 r.

  • We Lwowie urodziła się Krystyna Radzikowska, arcymistrzyni szachowa, 9-krotna mistrzyni Polski, uczestniczka pięciu olimpiad szachowych.

  • W Warszawie urodził się Wiesław Górnicki, dziennikarz, pisarz; w latach 1981–1990 bliski współpracownik gen. Wojciecha Jaruzelskiego, autor m.in. zbioru reportaży „Tam, gdzie pieprz rośnie”, „Podróż po garść ryżu”.

  • W Łodzi urodził się Tadeusz Woźniakowski, śpiewak operetkowy, aktor, piosenkarz, kompozytor. 

  • Bohdan Butenko. Fot. PAP/L. Wróblewski

    W Bydgoszczy urodził się Bohdan Butenko, plastyk, grafik, ilustrator książek dla dzieci, autor komiksów.

  • Od lewej: Anna Milewska, Joanna Witter i Andrzej May w serialu „Rodzina Połanieckich” . Fot. PAP/CAF/W. Rozmysłowicz

    W Warszawie urodziła się Anna Milewska, aktorka teatralna i filmowa, znana z ról w filmach „Dyrektorzy”, „Jarosław Dąbrowski”, „Gdziekolwiek jesteś, jeśliś jest”; autorka tomików poetyckich.

  • Prof. Andrzej Ajnenkiel. Fot. PAP/A. Rybczyński

    W Warszawie urodził się Andrzej Ajnenkiel – historyk, znawca problematyki parlamentaryzmu i konstytucjonalizmu, wykładowca m.in. na uniwersytetach w Brukseli, Harwardzie, Yale, Londynie i Tybindze.

  • Statek s/s „Niemen” w porcie w Gdyni. 1932 r. Fot. NAC

    S/s „Niemen”, jako pierwszy polski statek handlowy przekroczył równik. Wcześniej uczynił to jedynie okręt żaglowy Szkoły Morskiej „Lwów”.

  • Janusz Kidawa. Fot. PAP/M. B. Brzozowski

    W Strumieniu koło Cieszyna urodził się Janusz Kidawa, reżyser filmowy, autor m.in. filmu „Grzeszny żywot Franciszka Buły”.

  • Ks. Józef Tischner. Fot. PAP/Z. Matuszewski

    W Starym Sączu urodził się Józef Tischner, katolicki duchowny, filozof, teolog, pisarz; autor m.in. książek „Świat ludzkiej nadziei”, „Etyka Solidarności”, „Myślenie według wartości”, „Nieszczęsny dar wolności” oraz „Historii filozofii po góralsku”.

  • Posiedzenie Sejmu. 1931 r. Fot. NAC

    Sejm RP uchwalił ustawę o wygaśnięciu mocy prawnej przepisów wyjątkowych, związanych z pochodzeniem, narodowością, językiem, rasą lub religią obywateli Rzeczypospolitej.

  • Wincenty Witos. Fot. NAC

    W Warszawie odbył się Zjednoczeniowy Kongres Chłopski, w czasie którego powołano Stronnictwo Ludowe (SL). Prezesem Rady Naczelnej SL został Wincenty Witos.

  • Zygmunt Puławski. Fot. NAC

    W katastrofie lotniczej w Warszawie zginął Zygmunt Puławski, konstruktor samolotowy, autor projektów myśliwców PZL.P1 i PZL.P6.

  • Jerzy Krzysztoń. Fot. PAP/CAF/J. Gil

    W Lublinie urodził się Jerzy Krzysztoń, prozaik, dramaturg, tłumacz, autor m.in. „Opowiadań indyjskich” i powieści „Obłęd”.

  • Helena Pilejczyk. Fot. PAP/S. Czarnogórski

    W Zieluniu urodziła się Helena Pilejczyk, łyżwiarka, wielokrotna mistrzyni Polski, brązowa medalistka Igrzysk Olimpijskich w Squaw Valley w 1960 roku.

  • Krzysztof Komeda. Fot. PAP/CAF/P. Barącz

    W Poznaniu urodził Krzysztof Komeda, właściwie Krzysztof Trzciński, jeden z najbardziej znanych polskich kompozytorów i pianistów jazzowych, twórca muzyki m.in. do filmów „Niewinni czarodzieje” i „Dziecko Rosemary”.

  • W Wilnie urodziła się Elwira Seroczyńska, łyżwiarka, wicemistrzyni olimpijska ze Squaw Valley (1960), mistrzyni świata (1962).

  • Budynek stacji raszyńskiej. 1931 r. Fot. NAC

    W Raszynie uruchomiono najsilniejszą w Europie stację radiową o mocy 120 kW; objęła ona swoim zasięgiem całe terytorium Polski.

  • Prof. Krystyna Kersten. Fot. PAP/CAF/P. Wierzchowski

    W Poznaniu urodziła się Krystyna Kersten, historyk, badaczka najnowszych dziejów Polski; autorka książek „Polacy, Żydzi, komunizm. Anatomia półprawd 1939–1968”, „Narodziny systemu władzy. Polska 1943–1948” i „Jałta w polskiej perspektywie”.

  • Zaprzysiężenie gabinetu Aleksandra Prystora. Siedzą od lewej: minister spraw wojskowych marszałek Józef Piłsudski, prezydent RP Ignacy Mościcki, premier Aleksander Prystor. 27.051931. Fot. NAC

    Powołany został rząd Aleksandra Prystora.

  • Bogumił Kobiela jako Jan Piszczyk w filmie “Zezowate szczęście”. Fot. PAP/CAF/Kalenik

    W Katowicach urodził się Bogumił Kobiela, aktor, niezapomniany Jan Piszczyk w „Zezowatym szczęściu” i sekretarz Drewnowski w „Popiele i diamencie”; znany również z ról w filmach „Eroica”, „Rękopis znaleziony w Saragossie”, „Małżeństwo z rozsądku”, „Ręce do góry”, „Człowiek z M-3” i „Wszystko na sprzedaż”; w latach 1955–1958, razem ze Zbigniewem Cybulskim, współtworzył w Gdańsku studencki teatrzyk Bim-Bom; występował w Teatrze Wybrzeże, Teatrze Ateneum i Teatrze Komedia, a także w kabaretach Wagabunda i Dudek.

  • Jan Dąbski. Fot. NAC

    W Warszawie zmarł Jan Dąbski, członek władz PSL „Piast”, założyciel i prezes Stronnictwa Chłopskiego; wicemarszałek Sejmu (1928–1930). Jako przewodniczący polskiej delegacji w czasie rokowań pokojowych z Rosją Sowiecką podpisał Traktat Ryski.

  • Andrzej Ostoja-Owsiany. Fot. PAP/J. Mazur

    W Warszawie urodził się Andrzej Ostoja-Owsiany, działacz opozycyjny, członek Ruchu Obrony Praw Człowieka i Obywatela, NSZZ „Solidarność” oraz Konfederacji Polski Niepodległej. W latach 1993–1997 poseł, przewodniczący Klubu Parlamentarnego KPN.

  • Ignacy Gogolewski. Fot. PAP/C. Niedenthal

    W Ciechanowie urodził się Ignacy Gogolewski, aktor, przez wiele lat związany z Teatrem Polskim w Warszawie, następnie Teatrem Narodowym; niezapomniany Antek Boryna w ekranizacji „Chłopów”, wystąpił również w filmach „Żołnierz Królowej Madagaskaru”, „Szyfry”, „Jowita”, „Hrabina Cosel”, „Samotność we dwoje”, „Bolesław Śmiały”, „Spotkanie na Atlantyku”, „Zamach stanu”, a także w serialu „Stawka większa niż życie”; w latach 2005–2006 prezes ZASP-u.

  • Urszula Kozioł. Fot. PAP/CAF/A. Hawałej

    W Rakówce pod Biłgorajem urodziła się Urszula Kozioł, poetka, prozaiczka, autorka utworów dramatycznych, felietonistka.

  • W Pruszkowie urodził się Adam Zieliński, prawnik, sędzia, prof. Uniwersytetu Warszawskiego, w latach 1996–2000 Rzecznik Praw Obywatelskich.

  • Janusz Odrowąż-Pieniążek. Fot. PAP/A. Rybczyński

    W Opatowicach koło Radziejowa urodził się Janusz Odrowąż-Pieniążek, pisarz, historyk literatury, wieloletni dyrektor Muzeum Literatury im. Adama Mickiewicza w Warszawie.

  • Zofia Kuratowska. Fot. PAP/C. Słomiński

    W Skolimowie pod Warszawą urodziła się Zofia Kuratowska, lekarz, polityk. Uczestniczka obrad okrągłego stołu, z ramienia opozycji przewodnicząca podzespołowi do spraw zdrowia. W latach 1989–1991 i 1993–1997 wicemarszałek Senatu. Współzałożycielka Unii Demokratycznej.

  • Zdzisław Kuźniar podczas próby medialnej spektaklu „Pidżamowcy” w Teatrze Współczesnym we Wrocławiu. Fot. PAP/M. Kulczyński

    W Wolnym Mieście Gdańsku urodził się Zdzisław Kuźniar, aktor teatralny i filmowy, znany m.in. z filmów „Pigułki dla Aurelii”, „Wolne Miasto”, „Jak rozpętałem drugą wojnę światową” i „Niedziela Barabasza”.

  • Kazimierz Świtoń. Fot. PAP/S. Kraszewski

    W Katowicach urodził się Kazimierz Świtoń, członek Ruchu Obrony Praw Człowieka i Obywatela (ROPCiO), współzałożyciel Wolnych Związków Zawodowych, poseł na Sejm (1991–1993).

  • Janusz Majewski. Fot.PAP/R. Guz

    We Lwowie urodził się Janusz Majewski, reżyser, scenarzysta, rektor Warszawskiej Szkoły Filmowej; autor filmów „Zaklęte rewiry”, „Lekcja martwego języka”, „C.K. Dezerterzy”, „Mała matura 1947” oraz serialu „Królowa Bona”.

  • Roman Opałka. Fot. PAP/G. Michałowski

    W Abbeville we Francji urodził się Roman Opałka, malarz, grafik.

  • Tadeusz Hołówko. Fot. NAC

    W Truskawcu zginął w zamachu zorganizowanym przez ukraińskich nacjonalistów Tadeusz Hołówko, działacz PPS, współpracownik Józefa Piłsudskiego, przedstawiciel ruchu prometejskiego; współtwórca BBWR, zwolennik dialogu z Ukraińcami oraz stworzenia federacji państw środkowo i wschodnioeuropejskich, stanowiącej przeciwwagę dla ZSRS.

  • Polska przystąpiła do traktatu dotyczącego Spitsbergenu, podpisanego w Paryżu dnia 9 lutego 1920 r.

  • Bolesław Orliński. Fot. NAC

    Polski pilot Bolesław Orliński zwyciężył w amerykańskich zawodach lotniczych National Air Races w Cleveland.

  • Waldemar Świerzy. Fot. PAP/CAF/R. Pietruszka

    W Katowicach urodził się Waldemar Świerzy, grafik, artysta plakatu.

  • W Radomiu urodził się Ksawery Jasieński, spiker, lektor telewizyjny i radiowy.

  • Abp Tadeusz Gocłowski. Fot. PAP/J. Bednarczyk

    W Piskach niedaleko Ostrołęki urodził się Tadeusz Gocłowski, arcybiskup metropolita gdański (1992–2008).

  • Premiera filmu „Dziesięciu z Pawiaka” w reżyserii Ryszarda Ordyńskiego.

  • Marta Meszaros. Fot. PAP/A. Rybczyński

    W Budapeszcie urodziła się Marta Meszaros, reżyser, scenarzystka.

  • Aleksander Skrzyński. Fot. NAC

    W wyniku obrażeń doznanych w wypadku samochodowym koło Ostrowa Wielkopolskiego zmarł Aleksander Skrzyński, dyplomata, minister spraw zagranicznych, w latach 1925–1926 premier RP.

  • W Warszawie urodził się Ryszard Kulesza, trener piłkarski, w latach 1978–1980 selekcjoner reprezentacji Polski, a następnie reprezentacji Tunezji (1981–1983).

  • Franciszek Groń-Gąsienica. Fot. PAP/CAF/J. Baranowski

    W Zakopanem urodził się Franciszek Gąsienica Groń, narciarz, pierwszy polski medalista zimowych igrzysk olimpijskich – w 1956 r. w Cortina d’Ampezzo zdobył brązowy medal w kombinacji norweskiej.

  • Samolot „Miss Veedol” (jednopłatowiec) przeleciał nad Oceanem Spokojnym bez śródlądowania; był to pierwszy taki przelot w historii.

  • Maria Broniewska. Fot. PAP/M. Bednarski

    W Warszawie urodziła się Maria Broniewska, aktorka teatralna i filmowa, odtwórczyni m.in. roli Jadzi Białkówny w filmie Aleksandra Forda „Ulica graniczna” (1948).

  • Pomnik Chrystusa Odkupiciela w Rio de Janeiro. Fot. PAP/EPA

    W Rio de Janeiro odsłonięto znany na całym świecie 38-metrowy pomnik Chrystusa Odkupiciela; monument zaprojektował francuski rzeźbiarz polskiego pochodzenia Paul Landowski.

  • Proces brzeski: oskarżeni Herman Lieberman, Wincenty Witos, Kazimierz Bagiński podczas przerwy w procesie. Fot. NAC

    W Warszawie rozpoczął się tzw. proces brzeski; na ławie oskarżonych zasiedli przywódcy opozycji parlamentarnej – Centrolewu, oskarżeni o przygotowywanie zamachu stanu.

  • Kazimierz Gustaw Zemła. Fot. PAP/W. Kryński, T. Prażmowski

    Urodził się Kazimierz Zemła, rzeźbiarz i pedagog. Jest jednym z najbardziej znanych współczesnych polskich rzeźbiarzy.

  • Artur Oppman. Źródło: NAC

    W Warszawie zmarł Artur Oppman, pseudonim Or-Ot, publicysta i poeta Młodej Polski, varsavianista, pułkownik Wojska Polskiego.

  • Urodził się Leonard Duszeńko, leśniczy, działacz opozycji w PRL, współpracownik m.in. Ruchu Obrony Praw Człowieka i Obywatela oraz NSZZ „Solidarność” Rolników Indywidualnych.

  • Urodził się Bohdan Drozdowski, poeta, prozaik, dziennikarz, publicysta, tłumacz, autor sztuk scenicznych.

  • Jerzy Koenig. Fot. PAP/T. Gzell

    W Sandomierzu urodził się Jerzy Koenig, krytyk teatralny, publicysta.

  • W Moskwie wysadzono w powietrze cerkiew Chrystusa Zbawiciela; na jej miejsce komunistyczne władze planowały wybudowanie Pałacu Rad.

  • Rodzina z pomocą komisarza spisowego wypełnia arkusz spisowy. 12.1931. Fot. NAC

    Na terenach Rzeczpospolitej Polskiej przeprowadzony został drugi Powszechny Spis Ludności.

  • Oskarżona Rita Gorgonowa podczas składania zeznań. Widoczni m.in. jej obrońcy: adwokat Józef Woźniakowski (5. z prawej), adwokat Mieczysław Ettinger (4. z prawej), adwokat Maurycy Axer (3. z prawej). Fot. NAC

    W willi architekta Henryka Zaremby pod Lwowem w nocy z 30 na 31 grudnia doszło do zabójstwa jego siedemnastoletniej córki Elżbiety. Proces oskarżonej o dokonanie zbrodni guwernantki Rity Gorgonowej był jednym z najgłośniejszych w II RP.