> >

O PORTALU

Portal dzieje.pl to codzienny serwis historyczny, setki artykułów dotyczących przede wszystkim najnowszej historii Polski, a także materiały wideo, filmy dokumentalne, archiwalne fotografie, dokumenty oraz infografiki i mapy.

Więcej

Kalendarz dat

1953

  • Ludomir Różycki. Fot. PAP/CAF/W. Kondracki

    W Katowicach zmarł Ludomir Różycki, kompozytor, dyrygent, pedagog.

  • Zenon Plech. Fot. PAP/CAF/Gill

    W Zwierzynie w woj. lubuskim urodził się Zenon Plech, żużlowiec, srebrny i brązowy medalista indywidualnych mistrzostw świata.

  • Zakupy w sklepie spożywczym. 1948 r. Fot. PAP/CAF

    Zniesiono reglamentację żywności, podwyższając jednocześnie ceny wielu artykułów.

  • Władysław Studnicki. Źródło: NAC

    W Londynie zmarł Władysław Studnicki, polityk, publicysta, działacz niepodległościowy, zesłany na Syberię przez władze carskie; przywódca proniemieckiego Klubu Państwowców Polskich (1916), członek Tymczasowej Rady Stanu (1917–1918); w okresie II RP związany z dziennikiem wileńskich konserwatystów „Słowo”; w czasie II wojny światowej zwolennik porozumienia z Niemcami.

  • Arkadiusz Rybicki. Fot. PAP/S. Kraszewski

    W Gdańsku urodził się Arkadiusz Rybicki, uczestnik Ruchu Obrony Praw Człowieka i Obywatela, redaktor niezależnego pisma „Bratniak”; członek Ruchu Młodej Polski; szef Biura Informacji Prasowej NSZZ „Solidarność” (1981); internowany w stanie wojennym; w latach 1983–1988 sekretarz Lecha Wałęsy; sekretarz stanu w Kancelarii Prezydenta RP (1990–1991); wiceprzewodniczący Partii Konserwatywnej (1992–1996); członek Platformy Obywatelskiej od 2001 r.; od 2007 r. poseł na Sejm; zginął 10 kwietnia 2010 r. w katastrofie lotniczej pod Smoleńskiem.

  • Kardynał Stefan Wyszyński. Fot. PAP/CAF

    Nominacja kardynalska dla prymasa Stefana Wyszyńskiego.

  • Dziennik „Prawda” poinformował o wykryciu spisku „terrorystycznej grupy” lekarzy z Kremla, w większości Żydów; celem „spiskowców” miało być pozbawienie życia wysokich dostojników sowieckiego państwa.

  • Wojciech Wysocki. Fot. PAP/L. Szymański

    W Szczecinie urodził się Wojciech Wysocki, aktor; wystąpił m.in. w filmach „Godzina +W+”, „Wierna rzeka”, „Życie wewnętrzne”, „Pismak”, a także serialu „Ranczo”.

  • Artur Śliwiński. Fot. NAC

    W Warszawie zmarł Artur Śliwiński, historyk, pisarz, publicysta; członek PPS-Frakcji Rewolucyjnej; przewodniczący Centralnego Komitetu Narodowego w Warszawie (1915–1916), bliski współpracownik Józefa Piłsudskiego; premier RP (1922), senator (1935–1938); dyrektor Polskiego Banku Komunalnego (1932–1939).

  • Proces księży krakowskiej Kurii Metropolitarnej, na czele z ks. Józefem Lelito. 1953 r. Fot. PAP/CAF/Z. Wdowiński

    W Krakowie rozpoczął się tzw. proces krakowskiej Kurii Metropolitarnej, w którym na ławie oskarżonych zasiadło siedem osób, w tym czterech księży, oskarżonych przez władze komunistyczne m.in. o szpiegostwo; zapadły trzy wyroki śmierci i kary długoletniego więzienia; po kilku miesiącach Rada Państwa zamieniła kary śmierci na kary dożywotniego więzienia.

  • Telewizja. Lata 50. Fot. PAP/CAF/Archiwum

    Telewizja Polska rozpoczęła regularne nadawanie audycji – 30 minutowy program emitowano w każdy piątek o godz. 17.

  • Proces księży kurii krakowskiej. 1953 r. Fot. PAP/CAF/Z. Wdowiński

    Przed Wojskowym Sądem Rejonowym w Krakowie zakończył się pokazowy proces księży kurii krakowskiej, których władze komunistyczne oskarżyły o szpiegostwo; zapadły wyroki śmierci i kary długoletniego więzienia.

  • Witold Gombrowicz. Źródło: Wikimedia Commons

    W Paryżu ukazał się pierwszy tom Biblioteki „Kultury”, w którym opublikowano „Trans-Atlantyk” i „Ślub” Witolda Gombrowicza.

  • Jacek Chmielnik. Fot. PAP/CAF/M. Sochor

    W Łodzi urodził się Jacek Chmielnik, aktor, reżyser teatralny; znany m.in. z filmów Juliusza Machulskiego „Vabank” i „Kingsajz”.

  • Proces księży Kurii Krakowskiej. Kraków, 21.01.1953. Fot. PAP/CAF/Z. Wdowiński

    Opublikowana została rezolucja członków krakowskiego oddziału Związku Literatów Polskich potępiająca księży krakowskiej kurii oskarżonych przez władze komunistyczne o szpiegostwo i skazanych w procesie przed Wojskowym Sądem Rejonowym; rezolucję podpisało 53 sygnatariuszy, wśród nich Jan Błoński, Sławomir Mrożek i Wisława Szymborska.

  • Przewodniczący Rady Państwa PRL Aleksander Zawadzki (3L), premier Józef Cyrankiewicz (5L w głębi), I sekretarz KC PZPR Bolesław Bierut (S), przewodniczący Prezydium Rady Najwyższej ZSRR Klimient Woroszyłow (po lewej obok Bieruta) i marszałek Konstanty Rokossowski (za Bierutem po lewej) podczas wizyty delegacji sowieckiego rządu. Lublin, 1954 r. Fot. PAP/CAF/J. Baranowski

    Ogłoszono dekret Rady Państwa o obsadzaniu stanowisk kościelnych za zgodą organów państwowych.

  • Jan Kidawa-Błoński. Fot. PAP/S. Leszczyński

    W Chorzowie urodził się Jan Kidawa-Błoński, reżyser, scenarzysta i producent filmowy, reżyser filmów „Trzy stopy nad ziemią”, „Skazany na bluesa”, „Różyczka”.

  • Bp Franciszek Hodur. Źródło: Wikimedia Commons

    W Scranton (USA) zmarł biskup Franciszek Hodur, twórca i przywódca Polskiego Narodowego Kościoła Katolickiego w Stanach Zjednoczonych.

  • Gerd v. Rundstedt. Źródło: Bundesarchiv

    W Hanowerze zmarł niemiecki feldmarszałek Gerd von Rundstedt; w czasie kampanii polskiej 1939 r. dowódca Grupy Armii „Południe”; uczestnik wojny z Francją (1940) i ZSRS (1941); naczelny dowódca na froncie zachodnim w latach 1942–1945; współodpowiedzialny za zbrodnie Wehrmachtu.

  • W Poznaniu urodził Marek Król, dziennikarz, polityk, poseł na Sejm PRL z list PZPR, sekretarz Komitetu Centralnego PZPR, redaktor naczelny tygodnika „Wprost” (1989–2009).

  • Gen. August Emil Fieldorf „Nil”. Zdjęcie z więzienia MBP w Warszawie, 1950 r. Źródło: www.pamiec.pl / Archiwum IPN

    W Warszawie w więzieniu na Mokotowie władze komunistyczne wykonały wyrok śmierci na gen. Auguście Emilu Fieldorfie „Nilu”. Gen. Fieldorf był organizatorem i dowódcą Kedywu Komendy Głównej AK, jednym z najbardziej zasłużonych żołnierzy Rzeczypospolitej, Armii Krajowej i polskiego podziemia niepodległościowego.

  • Paweł Janas. Fot. PAP/J. Morek

    W Pabianicach urodził się Paweł Janas, piłkarz, wielokrotny reprezentant Polski, członek drużyny, która na Mistrzostwach Świata w Hiszpanii w 1982 r. zdobyła trzecie miejsce; w latach 2003–2006 selekcjoner reprezentacji narodowej.

  • Józef Stalin. Fot. PAP/CAF/Archiwum

    W Kuncewie, obecnie część Moskwy, zmarł Józef Stalin, właściwie Iosif Dżugaszwili, sekretarz generalny KC KPZR i premier Związku Sowieckiego; zbrodniarz odpowiedzialny za prześladowania i śmierć milionów ludzi, który przez ćwierć wieku rządził totalitarnym państwem sowieckim; wśród jego ofiar były setki tysięcy Polaków.

  • Marek Antoni Nowicki. Fot. PAP/L. Szymański

    W Siemiatyczach urodził się Marek Antoni Nowicki, prawnik, działacz na rzecz praw człowieka, działacz podziemnej „Solidarności”, współzałożyciel polskiego oddziału Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka, w latach 2000–2005 Międzynarodowy Rzecznik Praw Obywatelskich w Kosowie z ramienia ONZ.

  • Nowe tablice na gmachach publicznych w Katowicach, które po śmierci Stalina przemianowano na Stalinogród. Fot. PAP/K. Seko

    Rada Państwa uchwaliła nadanie Pałacowi Kultury i Nauki w Warszawie imienia Józefa Stalina, budowę jego pomnika na pl. Defilad oraz zmianę nazwy Katowic na Stalinogród.

  • Ewa Ziętek. Fot. PAP/S. Leszczyński

    W Katowicach urodziła się Ewa Ziętek, aktorka teatralna i filmowa, znana m.in. z ról w filmach „Nadzór”, „Party przy świecach”, „Milioner” oraz w serialach „Alternatywy 4” i „Złotopolscy”.

  • Jerzy Turowicz, red. naczelny Tygodnika. Fot. PAP/CAF

    W reakcji na odmowę wydrukowania wielkiego nekrologu Józefa Stalina, władze PRL zawiesiły wydawanie „Tygodnika Powszechnego”.

  • Józef Stalin. Fot. PAP/CAF/Archiwum

    W Moskwie odbył się pogrzeb Józefa Stalina; wzięły w nim udział delegacje komunistycznych partii, na czele których stali pierwsi sekretarze; PZPR reprezentował Bolesław Bierut; w trakcie pogrzebu doszło do tragedii – wyloty ulic na pl. Czerwony zostały zastawione ciężarówkami, o które napierający tłum rozgniótł kilkaset osób.

  • Jan Stanisław Jankowski. Fot. NAC

    W sowieckim więzieniu we Władymirze nad Klaźmą zmarł Jan Stanisław Jankowski, w latach 1943–1945 wicepremier i Delegat Rządu RP na Kraj; aresztowany w marcu 1945 r. przez NKWD i sądzony w Moskwie w procesie przywódców Polskiego Państwa Podziemnego.

  • Michał Rola-Żymierski. Fot. PAP

    Funkcjonariusze Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego aresztowali marszałka Michała Rolę-Żymierskiego; w więzieniu przetrzymywany był do sierpnia 1955 r.

  • Franciszek Bujak. Źródło: Wikimedia Commons

    W Krakowie zmarł Franciszek Bujak, badacz polskiej historii gospodarczej, także dziejów wsi; autor monografii „Żmiąca. Wieś powiatu limanowskiego. Stosunki gospodarcze i społeczne” z 1903 r.

  • Henryka Krzywonos. Fot. PAP/CAF/J. Uklejewski

    W Olsztynie urodziła się Henryka Krzywonos, uczestniczka strajków na Wybrzeżu w 1980 r., członek prezydium Międzyzakładowego Komitetu Strajkowego, sygnatariuszka Porozumień Sierpniowych; w czasie stanu wojennego działaczka opozycji antykomunistycznej; od 2015 r. poseł na Sejm.

  • Andrzej Fidyk. Fot. PAP/M. Belina Brzozowski

    W Warszawie urodził Andrzej Fidyk, reżyser i scenarzysta filmów dokumentalnych, autor m.in. „Defilady” i „Snu Staszka w Teheranie”, wieloletni kierownik Redakcji Filmów Dokumentalnych TVP 1, autor programu „Czas na dokument”.

  • Krzysztof Krauze. Fot. PAP/J. Kamiński

    W Warszawie urodził się Krzysztof Krauze, reżyser, scenarzysta, operator; autor filmów „Gry uliczne”, „Dług”, „Mój Nikifor”, „Plac Zbawiciela”, „Papusza” – wspólnie z Joanną Kos-Krauze.

  • Jerzy Boczkowski. Fot. NAC

    W Warszawie zmarł Jerzy Boczkowski, kompozytor, dziennikarz, prezes ZAiKS w latach 1936–47, współtwórca i kierownik artystyczno-literackiego kabaretu Qui Pro Quo.

  • Waldemar "Major" Fydrych podczas happeningu "Karnawał żebraczy". Wrocław, 22.02.1990. Fot. PAP/CAF/A. Hawałej

    W Toruniu urodził się Waldemar Fydrych „Major”, organizator masowych happeningów, działacz „Ruchu na Rzecz Nowej Kultury”, współtwórca Pomarańczowej Alternatywy.

  • Sławomira Łozińska. Fot. PAP/I. Radkiewicz

    W Warszawie urodziła się Sławomira Łozińska, aktorka, znana min. z ról Bronki w serialu „Daleko od szosy”, Justyny w „Granicy” oraz serialu „W labiryncie”.

  • Stanisław Wojciechowski. Fot. NAC

    W Gołąbkach pod Warszawą zmarł Stanisław Wojciechowski, współzałożyciel PPS, działacz spółdzielczy; w latach 1919–1920 minister spraw wewnętrznych, członek PSL „Piast”; w 1922 r. wybrany przez Zgromadzenie Narodowe na prezydenta RP; w 1926 r. w czasie zamachu majowego zrzekł się sprawowanej funkcji, chcąc zapobiec wojnie domowej.

  • Wacław Kostek-Biernacki. 1938 r. Fot. NAC

    W Warszawie zakończył się proces płk. Wacława Kostka-Biernackiego, żołnierza Legionów Polskich, komendanta twierdzy brzeskiej, wojewody nowogródzkiego i poleskiego, organizatora obozu w Berezie Kartuskiej. Więziony przez władze komunistyczne od 1945 r. skazany został na karę śmierci, zamienioną na 10 lat więzienia.

  • Andrzej Pągowski. Fot. PAP/T. Gzell

    W Warszawie urodził się Andrzej Pągowski, grafik, plakacista.

  • Wojciech Waglewski. Fot. PAP/M. Obara

    W Nowym Sączu urodził się Wojciech Waglewski, gitarzysta, wokalista, kompozytor, autor tekstów, lider zespołu Voo Voo.

  • Jan Czochralski. Fot. NAC

    W Poznaniu zmarł prof. Jan Czochralski, chemik, twórca metody wzrostu kryształów, stanowiącej podstawę współczesnej elektroniki.

  • Mjr Benno Zerbst. Fot. IPN

    Najwyższy Sąd Wojskowy skazał na karę śmierci mjr. Benno Zerbsta, uczestnika bitwy pod Monte Cassino, oskarżonego przez władze komunistyczne o próbę obalenia przemocą ustroju i działalność szpiegowską na rzecz zachodnich mocarstw; wyrok wykonano 21 sierpnia 1953 r.

  • Jan A.P. Kaczmarek. Fot. PAP/A. Grygiel

    W Koninie urodził się Jan Andrzej Paweł Kaczmarek, kompozytor, autor muzyki do ponad pięćdziesięciu filmów, laureat Oscara za muzykę do filmu „Marzyciel”.

  • W Warszawie oddano do użytku Dom Partii, w którym mieściła się siedziba KC PZPR, a w latach 1991–2000 Giełda Papierów Wartościowych.

  • Joanna Szczepkowska. Fot. PAP/J. Kamiński

    W Warszawie urodziła się Joanna Szczepkowska, aktorka, pisarka, prezes ZASP (2010); wystąpiła m.in. w filmach „Jezioro Bodeńskie”, „Kronika wypadków miłosnych”, „Cudzoziemka”, „Dwa księżyce”, a także w serialach „Dom” oraz „Sława i chwała”.

  • Lech Janerka. Fot. PAP/Sz. Pulcyn

    We Wrocławiu urodził się Lech Janerka, wokalista, gitarzysta, kompozytor.

  • Kontradm. Adam Mohuczy. Fot. PAP/CAF

    W więzieniu w Sztumie zmarł kontradmirał Adam Mohuczy, organizator i komendant Szkoły Specjalistów Morskich w Tczewie; uczestnik kampanii polskiej 1939 r.; po II wojnie światowej pierwszy dowódca Marynarki Wojennej; w 1949 r. aresztowany przez władze komunistyczne i bezpodstawnie oskarżony o sabotaż, skazany na 13 lat pozbawienia wolności.

  • Prymas Polski kardynał Stefan Wyszyński. 1956 r. Fot. PAP/CAF

    Episkopat Polski przyjął memoriał będący odpowiedzią na ataki wymierzone w Kościół katolicki oraz na próby jego podporządkowania komunistycznym władzom; w ostatnich słowach pisma biskupi stwierdzali: „Rzeczy Bożych na ołtarzu cesarza składać nam nie wolno. Non possumus! (Nie możemy)”.

  • Wanda Jakubowska. Fot. PAP/CAF/Archiwum

    Premiera filmu „Żołnierz zwycięstwa” w reżyserii Wandy Jakubowskiej.

  • Gen. Józef Rybak. 1929 r. Fot. NAC

    W Warszawie zmarł gen. Józef Rybak; oficer austriacki, przed wybuchem I wojny światowej szef Głównego Ośrodka Wywiadowczego w Krakowie; w czasie wojny polsko-bolszewickiej dowódca Grupy Operacyjnej 3 Armii; I zastępca Szefa Sztabu Głównego WP (1921–1924), następnie dowódca Okręgu IX w Brześciu nad Bugiem i Inspektor Armii w Warszawie.

  • Ks. Zygmunt Kaczyński. Fot. NAC

    W więzieniu komunistycznym zmarł ks. Zygmunt Kaczyński, poseł na Sejm (1919–1927), dyrektor Katolickiej Agencji Prasowej (1930–1939), minister wyznań religijnych i oświecenia publicznego w emigracyjnym rządzie Stanisława Mikołajczyka (1943–1944); w 1945 r. powrócił do Polski, założyciel i redaktor „Tygodnika Warszawskiego”; aresztowany przez władze komunistyczne i skazany na 10 lat pozbawienia wolności.

  • Zygmunt Chychła (P) w finale wagi półśredniej pokonał Siergieja Szczerbakowa (ZSRS). Fot. PAP/CAF

    W Warszawie rozpoczęły się X Mistrzostwa Europy w Boksie, podczas których polscy pięściarze zdobyli pięć złotych medali.

  • Marek Biliński. Fot. PAP/G. Michałowski

    W Szczecinie urodził się Marek Biliński, kompozytor, multiinstrumentalista, jeden z prekursorów muzyki elektronicznej w Polsce.

  • Aleksander Hall. Fot. PAP/R. Guz

    W Gdańsku urodził się Aleksander Hall, działacz opozycji antykomunistycznej, historyk; członek ROPCiO oraz Studenckiego Komitetu Solidarności; od 1979 r. w Ruchu Młodej Polski; redaktor niezależnego pisma „Bratniak”; członek Regionalnej Komisji Koordynacyjnej NSZZ „Solidarność” Gdańsk (1982–1984); wiceprzewodniczący Unii Demokratycznej (1991–1992); przewodniczący Partii Konserwatywnej (1992–1997), członek Stronnictwa Konserwatywno-Ludowego; poseł w latach 1991–1993 i 1997–2001.

  • W Warszawie urodził się Michał Listkiewicz, sędzia piłkarski, działacz sportowy, prezes PZPN w latach 1999–2008.

  • Prymas Stefan Wyszyński. Fot. PAP/Z. Wdowiński

    Prymas Polski kardynał Stefan Wyszyński wysłał do Bolesława Bieruta memoriał „Non possumus”, będący odpowiedzią Episkopatu na ataki wymierzone w Kościół katolicki oraz na próby jego podporządkowania komunistycznym władzom.

  • Mount Everest. Fot. PAP/EPA

    Pierwsze zdobycie Mount Everestu – najwyższej góry Ziemi – przez Nowozelandczyka Edmunda Hillary’ego i Szerpę Tenzinga Norgaya.

  • Dorota Stalińska. Fot. PAP/ADM/CAF/S. Kraszewski

    W Gdańsku urodziła się Dorota Stalińska, aktorka, znana m.in. z filmów „Bez miłości”, „Krzyk”, „Miłość ci wszystko wybaczy” i „Lata dwudzieste, lata trzydzieste”.

  • W Opactwie Westminsterskim odbyły się uroczystości koronacyjne Elżbiety II.

  • Krzysztof Jaroszyński. Fot. PAP/P. Wittman

    W Warszawie urodził się Krzysztof Jaroszyński, satyryk, aktor kabaretowy.

  • Jerzy Rybicki wywalczył złoto w boksie w wadze lekkośredniej na igrzyskach w Montrealu. Fot. PAP/CAF/Archiwum

    W Warszawie urodził się Jerzy Rybicki, bokser, mistrz olimpijski z Montrealu (1976), brązowy medalista igrzysk olimpijskich w Moskwie (1980).

  • Grzegorz Fitelberg. Fot. PAP/CAF

    W Katowicach zmarł Grzegorz Fitelberg, dyrygent, kompozytor, skrzypek.

  • Instalacja w Berlinie upamiętniająca krwawo stłumione 17 czerwca 1953 r. powstanie robotnicze w NRD. Fot. PAP/EPA

    Protesty i demonstracje w Berlinie Wschodnim oraz w wielu innych miastach NRD; ogłoszono strajk generalny, który objął około 600 zakładów pracy w całym kraju; do żądań cofnięcia zwiększonych norm wydajności pracy dołączono postulaty polityczne m.in. ustąpienia rządu i szefa partii oraz zwolnienia więźniów politycznych i przeprowadzenia demokratycznych wyborów.

  • W więzieniu Sing Sing niedaleko Nowego Jorku stracono Ethel i Juliusa Rosenbergów, skazanych na karę śmierci za szpiegostwo na rzecz Związku Sowieckiego; małżeństwo Rosenbergów przekazało sowieckiemu wywiadowi tajne dokumenty dotyczące budowy bomby atomowej.

  • Ławrientij Beria. Źródło: Wikimedia Commons

    Na Kremlu aresztowany został Ławrientij Beria, jeden z najbliższych współpracowników Józefa Stalina, komisarz ludowy spraw wewnętrznych ZSRS (1939–1945); po 1945 r. członek Biura Politycznego, kontrolujący Ministerstwo Bezpieczeństwa Państwowego (MGB) i Ministerstwo Spraw Wewnętrznych (MWD); od marca 1953 r. minister spraw wewnętrznych; jako szef NKWD odpowiedzialny za miliony ofiar „czystek”, terroru i głodu, zbrodnię katyńską oraz wysiedlenia i represje wobec setek tysięcy obywateli polskich; sądzony przez Kolegium Wojskowe Sądu Najwyższego, oskarżony m.in. o współpracę z obcymi wywiadami; został zdegradowany, skazany na śmierć i stracony.

  • Muzeum Marynarki Wojennej: okręt-muzeum: niszczyciel typu Grom ORP Błyskawica. Gdynia, 1984 r. Fot. PAP/T. Prażmowski

    W Gdyni utworzono Muzeum Marynarki Wojennej.

  • Zespół Pieśni i Tańca "Śląsk". 1954 r. Fot. PAP/CAF
  • Wacław Grabowski. Fot. IPN

    Siły UB i MO rozbiły oddział porucznika Wacława Grabowskiego „Puszczyka”, ostatniej formacji Narodowego Zjednoczenia Wojskowego działającej na Mazowszu Północnym.

  • Zakończenie I etapu odbudowy Starówki, uroczyste oddanie Rynku Starego Miasta, widok na stronę Dekerta. Warszawa 22.07.1953. Fot. Muzeum Narodowe w Warszawie/PAP/J. Kosidowski

    Koniec pierwszego etapu powojennej odbudowy Starego Miasta w Warszawie. Do użytku oddano Rynek oraz część budynków przy ulicach Piwnej i Zapiecek.

  • Kamil Sipowicz. Fot. PAP/P. Polak

    W Otwocku urodził się Kamil Sipowicz, filozof, publicysta, poeta, rzeźbiarz, malarz.

  • Kornel Makuszyński. Fot. PAP/CAF

    W Zakopanem zmarł Kornel Makuszyński, pisarz, felietonista, krytyk teatralny, autor książek dla dzieci i młodzieży, m.in.: „Przygody Koziołka Matołka”, „Szatan z VII klasy”, „O dwóch takich, co ukradli księżyc".

  • Stanisław Pyjas. Źródło: IPN

    W Żywcu urodził się Stanisław Pyjas, student Uniwersytetu Jagiellońskiego, współpracownik Komitetu Obrony Robotników; zginął w niewyjaśnionych do dziś okolicznościach 7 maja 1977 r. w Krakowie.

  • Ryszard Ordyński. Fot. PAP/CAF/S. Dąbrowiecki

    W Warszawie zmarł Ryszard Ordyński, reżyser teatralny i filmowy, scenarzysta; autor m.in. filmów „Pan Tadeusz” (1928) i „Dziesięciu z Pawiaka” (1931).

  • Małgorzata Potocka. Fot. PAP/StrefaGwiazd/M. Kmieciński

    W Łodzi urodziła się Małgorzata Potocka, aktorka, reżyserka, producentka filmowa; wystąpiła m.in. w filmach „Hubal”, „Niespotykanie spokojny człowiek”, a także w serialu „Matki, żony i kochanki”.

  • Wolność i Niezawisłość. Fot. PAP/L. Szymański

    Komunistyczne władze bezpieczeństwa aresztowały 116 osób związanych ze Zrzeszeniem Wolność i Niezawisłość.

  • Konstanty Gebert. Fot. PAP/R. Pietruszka

    W Warszawie urodził się Konstanty Gebert, ps. Dawid Warszawski, pisarz, tłumacz, publicysta „Gazety Wyborczej”, założyciel i redaktor naczelny miesięcznika o tematyce żydowskiej „Midrasz” (1997–2000); współpracownik Komitetu Obrony Robotników, a następnie Komitetu Samoobrony Społecznej „KOR”; redaktor podziemnego pisma „KOS” (1982–1989).

  • Rada Ministrów PRL przyjęła uchwałę „Oświadczenie Rządu PRL dotyczące reparacji wojennych”, odnoszącą się do kwestii spłaty przez Niemcy odszkodowań wojennych na rzecz Polski.

  • Lech Majewski. Fot. PAP/A. Grygiel

    W Katowicach urodził się Lech Majewski, reżyser, scenarzysta, poeta, prozaik, malarz; autor filmów „Rycerz”, „Wojaczek”, „Angelus” oraz „Młyn i krzyż”.

  • Gen. Edmund Knoll-Kownacki. Fot. NAC

    W Beaumaris w Walii zmarł gen. Edmund Knoll-Kownacki, w kampanii 1939 r. dowódca Grupy Operacyjnej „Koło” w składzie Armii „Poznań”, dowodził główną grupą uderzeniową w bitwie nad Bzurą.

  • Weszła w życie Konwencja o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności, nazywana w skrócie Europejską Konwencją Praw Człowieka.

  • Nikita Chruszczow. Fot. PAP/CAF

    Nikita Chruszczow objął stanowisko I sekretarza KC KPZR.

  • Bp Czesław Kaczmarek. Fot. PAP/CAF/Reprodukacja

    Przed Wojskowym Sądem Rejonowym w Warszawie rozpoczął się proces biskupa Czesława Kaczmarka oraz kilku innych księży i świeckich pracowników kurii. Oskarżonym władze komunistyczne zarzucały działalność w zbrojnym podziemiu. Bp Kaczmarek skazany został na 12 lat więzienia.

  • Grażyna Szapołowska. Fot. PAP/S. Lesczczyński

    W Bydgoszczy urodziła się Grażyna Szapołowska, aktorka, przez wiele lat związana z Teatrem Narodowym w Warszawie; znana z ról w filmach „Lata dwudzieste … lata trzydzieste”, „Krótki film o miłości”, „Kroniki domowe”, „Pan Tadeusz”.

  • Józef Młynarczyk. Fot. PAP/J. Ochoński

    W Nowej Soli urodził się Józef Młynarczyk, piłkarz, bramkarz reprezentacji Polski, zdobywca trzeciego miejsca na Mistrzostwach Świata w 1982 r.; zawodnik m.in. Widzewa Łódź i FC Porto, z którym zdobył klubowy Puchar Europy, Super Puchar UEFA i Puchar Interkontynentalny; trener.

  • Biskup Czesław Kaczmarek podczas procesu. Źródło: IPN

    Przed Wojskowym Sądem Rejonowym w Warszawie zakończył się pokazowy proces biskupa kieleckiego Czesława Kaczmarka oraz kilku innych księży i świeckich pracowników kurii; komunistyczne władze zarzuciły oskarżonym „kolaborację z hitlerowskim okupantem, szpiegostwo na rzecz Stanów Zjednoczonych i Watykanu oraz próbę obalenia ludowych władz”. Torturowanego w śledztwie bp. Kaczmarka skazano na 12 lat więzienia.

  • W Lublinie urodził się Tomasz Wójtowicz, siatkarz, złoty medalista mistrzostw świata (1974) i igrzysk olimpijskich w Montrealu (1976).

  • Grzegorz Markowski. Fot. PAP/T. Walczak

    W Józefowie pod Warszawą urodził się Grzegorz Markowski, muzyk rockowy, wokalista zespołu Perfect.

  • Prymas Polski kardynał Stefan Wyszyński. Fot. PAP/CAF/Z. Wdowiński

    W nocy z 25 na 26 września władze komunistyczne aresztowały prymasa Polski kardynała Stefana Wyszyńskiego i biskupa Antoniego Baraniaka.

  • Biskupi, pod naciskiem władz komunistycznych, wybrali nowego przewodniczącego Episkopatu Polski, został nim ordynariusz łódzki biskup Michał Klepacz.

  • Jerzy Owsiak. Fot. PAP/S. Leszczyński

    W Gdańsku urodził się Jerzy Owsiak, dziennikarz, szef fundacji Wielka Orkiestra Świątecznej Pomocy.

  • Urodził się Stanisław Zybowski, polski gitarzysta, kompozytor, członek zespołu Budka Suflera.

  • Kard. Stefan Wyszyński. Fot. PAP/CAF

    Uwięziony przez władze komunistyczne prymas Stefan Wyszyński został przewieziony z Rywałdu do Stoczka koło Lidzbarka Warmińskiego.

  • Wojciech Trąmpczyński. Fot. NAC

    W Poznaniu zmarł Wojciech Trąmpczyński, prawnik, polityk związany z Narodową Demokracją, poseł na sejm pruski i do parlamentu niemieckiego; w II RP marszałek Sejmu (1919–1922) oraz marszałek Senatu (1922–1927).

  • Krzesimir Dębski. Fot. PAP/T. Gzell

    W Wałbrzychu urodził się Krzesimir Dębski, kompozytor, aranżer, dyrygent, skrzypek, lider jazzowego zespołu String Connection. Autor utworów symfonicznych, kameralnych i religijnych, twórca muzyki filmowej: „Ogniem i mieczem”, „W pustyni i w puszczy”, „Szwadron”, „Szatan z VII klasy” oraz piosenek: „Diamentowy kolczyk”, „Dumka na dwa serca”, „Będzie tak, jak jest”.

  • Zdzisław Jachimecki. Fot. NAC

    Zmarł Zdzisław Jachimecki, muzykolog, krytyk muzyczny i teatralny, kompozytor, profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego.

  • Józef Słotwiński. Fot. PAP/CAF/A. Rybczyński

    Odbyła się emisja pierwszego spektaklu Teatru Telewizji; widzowie obejrzeli tego dnia „Okno w lesie” Leonida Rachmanowa i Jewgienija Ryssa w reżyserii Józefa Słotwińskiego.

  • W Paryżu zmarł Iwan Bunin, rosyjski poeta, nowelista, tłumacz; laureat literackiej Nagrody Nobla w 1933 r.

  • Dudy Puszczańskie. Źródło: Google Maps

    W Dudach Puszczańskich w powiecie ostrołęckim w walce z kilkuset funkcjonariuszami UB, KBW i MO zginęło trzech członków Narodowego Zjednoczenia Wojskowego Aleksander Góralczyk „Topór”, Stanisław Grajek „Mazur” i Władysław Sadłowski „Twardy”.

  • Janusz Wójcik. Fot. PAP/R. Pietruszka

    W Warszawie urodził się Janusz Wójcik, trener piłkarski, w latach 1989–1992 prowadził polską reprezentację olimpijską, z którą na igrzyskach w Barcelonie zdobył srebrny medal; selekcjoner reprezentacji Polski seniorów od 1997 do 1999 r.

  • Waldemar Krzystek. Fot. PAP/G. Hawałej

    W Swobnicy na Pomorzu Zachodnim urodził się Waldemar Krzystek, reżyser i scenarzysta, autor filmów „W zawieszeniu”, „Ostatni prom”, „Mała Moskwa”, „80 milionów”, „Fotograf” oraz serialu „Anna German”.

  • Edyta Geppert. Fot. PAP/P.Piątkowski

    W Nowej Rudzie urodziła się Edyta Geppert, piosenkarka, wykonawczyni m.in. piosenek „Jaka róża taki cierń” i „Och, życie kocham cię nad życie”.

  • W Bostonie zmarł Eugene O'Neill, dramaturg, laureat literackiej Nagrody Nobla w 1936 r. 

  • Józef Światło. Fot. NAC

    Płk Józef Światło, wicedyrektor X Departamentu Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego, po przejściu na teren Berlina Zachodniego zwrócił się do władz amerykańskich o azyl polityczny.

  • Konstanty Ildefons Gałczyński. Fot. PAP/CAF/W. Janik

    W Warszawie zmarł Konstanty Ildefons Gałczyński, poeta, autor „Zaczarowanej dorożki”, „Listów z fiołkiem”, „Teatrzyku Zielona Gęś”, „Kronik olsztyńskich” oraz poematu „Niobe”.

  • Jan Mazurkiewicz. Źródło: Wikimedia Commons

    Przed Rejonowym Sądem Wojskowym w Warszawie zakończył się proces oficerów Armii Krajowej. Głównym oskarżonym był płk Jan Mazurkiewicz „Radosław”, którego skazano na dożywocie, pozostałych na kary długoletniego więzienia.

  • Kaplica Cudownego Obrazu na Jasnej Górze. PAP/PAI/J. Michlewski, J. Rosikoń

    W kaplicy Cudownego Obrazu na Jasnej Górze został odprawiony po raz pierwszy Apel Jasnogórski – wieczorne nabożeństwo maryjne.

  • Radość Władysława Kozakiewicza po zdobyciu złotego medalu w skoku o tyczce na igrzyskach olimpijskich w Moskwie w 1980 r. Fot. PAP/CAF/Archiwum

    W Solecznikach pod Wilnem urodził się Władysław Kozakiewicz, olimpijczyk, złoty medalista w konkursie skoku o tyczce na igrzyskach olimpijskich w Moskwie w 1980 r.

  • Lucyna Messal. Fot. PAP/S. Dąbrowiecki

    W Warszawie zmarła Lucyna Messal (Messalka), aktorka, śpiewaczka, tancerka, primadonna operetki warszawskiej.

  • W Warszawie uroczyście otwarto Halę Torwar.

  • Zbigniew Cybulski. Fot. PAP/CAF/C. Langda

    Debiut teatralny Zbigniewa Cybulskiego – wystąpił w inscenizacji „Intrygi i miłości” Friedricha Schillera w gdańskim Teatrze Wybrzeże.

  • Szef NKWD Ławrientij Beria. Fot. Wkimedia Commons

    Po osądzeniu przez sąd wojskowy w Moskwie, według oficjalnej wersji wydarzeń, rozstrzelany został Ławrentij Beria, jeden z najbliższych współpracowników Józefa Stalina, w latach 1938–1945 komisarz ludowy spraw wewnętrznych (NKWD); współodpowiedzialny za miliony ofiar czystek, terroru i głodu, zbrodnię katyńską oraz wysiedlenia i represje wobec setek tysięcy obywateli polskich.

  • Ławrientij Beria (C). Źródło: Wikimedia Commons

    W Moskwie ogłoszono komunikat o wykonaniu wyroku śmierci na Ławrentiju Berii, był jednym z najbliższych współpracowników Józefa Stalina, w latach 1939–1945 komisarz ludowy spraw wewnętrznych ZSRS, współodpowiedzialny za zbrodnię katyńską i deportacje tysięcy obywateli polskich.

  • Julian Tuwim. Fot. PAP/CAF/B. Lambach

    W Zakopanem zmarł Julian Tuwim, poeta, tłumacz, satyryk, współtwórca grupy poetyckiej „Skamander”, kierownik literacki wielu kabaretów warszawskich m.in. sławnego „Qui Pro Quo”, autor „Balu w operze”, „Kwiatów polskich”, a także piosenek, wśród nich „Miłość ci wszystko wybaczy” czy „Na pierwszy znak” oraz popularnych wierszy dla dzieci.