> >

O PORTALU

Portal dzieje.pl to codzienny serwis historyczny, setki artykułów dotyczących przede wszystkim najnowszej historii Polski, a także materiały wideo, filmy dokumentalne, archiwalne fotografie, dokumenty oraz infografiki i mapy.

Więcej

Kalendarz dat

2005

  • Sejm przyjął ustawę o mniejszościach narodowych i etnicznych oraz o języku regionalnym.

  • Jerzy Pawłowski. Fot. PAP/S. Dąbrowiecki

    W Warszawie zmarł Jerzy Pawłowski, szablista, wielokrotny medalista igrzysk olimpijskich i mistrzostw świata; w 1976 r. skazany za szpiegostwo „na rzecz jednego z państw NATO” na 25 lat więzienia i przepadek mienia.

  • Piotr Morawski i Simone Moro jako pierwsi stanęli na niezdobytym do tej pory zimą himalajskim szczycie Shisha Pangma (8027 m).

  • Jan Nowak Jeziorański. Fot. PAP/CAF/W. Rozmysłowicz

    W Warszawie zmarł Jan Nowak Jeziorański, żołnierz Armii Krajowej, legendarny „kurier z Warszawy”, wieloletni dyrektor sekcji polskiej Radia Wolna Europa, dziennikarz, pisarz, publicysta.

  • Jan Mulak. Fot. PAP/R. Pietruszka

    W Warszawie zmarł Jan Mulak, lekkoatleta, trener, działacz RPPS i PPS, uczestnik Powstania Warszawskiego; współtwórca polskiej reprezentacji lekkoatletycznej, tzw. Wunderteamu; działacz PKOl.

  • Dziennikarz Bronisław Wildstein w redakcji „Rzeczpospolitej”. Warszawa, 30.01.2005. Fot. PAP/T. Gzell

    W internecie została opublikowana tzw. Lista Wildsteina, wyniesiona przez dziennikarza „Rzeczpospolitej” Bronisława Wildsteina z Instytutu Pamięci Narodowej, zawierająca nazwiska pracowników komunistycznych służb bezpieczeństwa, ich tajnych współpracowników oraz kandydatów na współpracowników.

  • Michalina Wisłocka. Fot. PAP/G. Rogiński

    W Warszawie zmarła Michalina Wisłocka, ginekolog, cytolog i seksuolog, autorka pierwszych polskich popularnonaukowych książek dotyczących seksuologii, w tym poradnika „Sztuka kochania”, którego nakład liczył w sumie 7 mln egzemplarzy.

  • Uruchomiono serwis internetowy YouTube.

  • Zdzisław Beksiński. Fot. PAP/W. Kryński

    W Warszawie zamordowany został Zdzisław Beksiński, malarz, fotograf, rzeźbiarz; jego obrazy pokazywane były w prestiżowych galeriach na całym świecie, m.in. we Włoszech, Francji, w Niemczech, Belgii. Jako jedyny Europejczyk ma stałą ekspozycję w muzeum sztuki w japońskiej Osace.

  • W Gdańsku zmarł Zbigniew Kuźmiński, reżyser, autor filmów „Nad Niemnem”, „Między ustami a brzegiem pucharu”, „Agent nr 1”.

  • W Krakowie zmarł Czesław Słania, grafik, grawer, projektant banknotów i znaczków pocztowych, od 1959 roku pracujący w Szwecji.

  • Edward Moskal. Fot. PAP/T. Gzell

    W Chicago zmarł Edward Moskal, przedsiębiorca, prezes Kongresu Polonii Amerykańskiej w latach 1988–2005.

  • Papież Jan Paweł II. Fot. PAP/PAI/W. Kryński

    W Watykanie zmarł Karol Wojtyła; 16 października 1978 r. wybrany na papieża, przyjął imię Jana Pawła II (1978–2005); arcybiskup metropolita krakowski, kardynał; beatyfikowany w 2011 r., kanonizowany 27 kwietnia 2014 r.

  • Aleksy Antkiewicz. Fot. PAP/CAF/J. Uklejewski

    W Gdańsku zmarł Aleksy Antkiewicz, pierwszy polski medalista olimpijski w boksie – na igrzyskach w Londynie (1948) zdobył brązowy medal; wicemistrz olimpijski z Helsinek (1952); mistrz Europy (1953).

  • Uroczystości pogrzebowe papieża Jana Pawła II na placu św. Piotra w Watykanie. Fot. PAP/EPA

    W Watykanie odbyły się uroczystości pogrzebowe papieża Jana Pawła II.

  • Jerzy Grzegorzewski. Fot. PAP/A. Rybczyński

    W Warszawie zmarł Jerzy Grzegorzewski, reżyser teatralny, scenograf, dyrektor artystyczny Teatru Narodowego w Warszawie w latach 1997–2003.

  • W Warszawie zmarł Rajmund Kaczyński – oficer Wojska Polskiego, uczestnik Powstania Warszawskiego, inżynier, wykładowca Politechniki Warszawskiej; ojciec polityków – Lecha i Jarosława Kaczyńskich.

  • W Watykanie rozpoczęło się dwudniowe konklawe po śmierci papieża Jana Pawła II.

  • Benedykt XVI pozdrawia wiernych z balkonu bazyliki św. Piotra w Watykanie jako nowy papież. 19.04.2005. Fot. PAP/EPA

    Niemiecki kardynał Joseph Ratzinger został obrany papieżem i przybrał imię Benedykt XVI.

  • Sejm uznał przez aklamację dokonaną przez Turcję rzeź Ormian za ludobójstwo.

  • Telewizja Polska uruchomiła swój pierwszy kanał tematyczny TVP Kultura.

  • Prezes IPN Leon Kieres ujawnił, że osobą, która w latach osiemdziesiątych donosiła wywiadowi PRL o sprawach dotyczących papieża Jana Pawła II i jego bezpośredniego otoczenia jest o. Konrad Stanisław Hejmo, posługujący się pseudonimami „Hejnał” i „Dominik”.

  • Małgorzata Lorentowicz. 1967 r. Fot. PAP/CAF/W. Rozmysłowicz

    W Warszawie zmarła Małgorzata Lorentowicz, aktorka, odtwórczyni m.in. roli Radczyni w „Weselu” Andrzeja Wajdy, znana także z serialu „W labiryncie” oraz filmu „Cudzoziemka” Ryszarda Bera.

  • Oskar Hansen. Fot. PAP/D. Rago

    W Warszawie zmarł Oskar Hansen, architekt, malarz, rzeźbiarz, profesor warszawskiej ASP.

  • W Warszawie odsłonięto pomnik generała Charles’a de Gaulle’a.

  • Jerzy Dudek. Fot. PAP/EPA

    W Stambule w finale Ligi Mistrzów Liverpool FC pokonał po rzutach karnych AC Milan (3:3; karne 3:2); w bramce Liverpoolu wystąpił Jerzy Dudek.

  • Sąd Miejski w Moskwie skazał byłych szefów koncernu naftowego Jukos, Michaiła Chodorkowskiego i Płatona Lebiediewa, na kary po dziewięć lat pozbawienia wolności w kolonii karnej o ogólnym rygorze.

  • Papież Benedykt XVI mianował arcybiskupa Stanisława Dziwisza metropolitą krakowskim.

  • Henryk Kluba. Fot. PAP/G. Rogiński

    W Koninie zmarł Henryk Kluba, reżyser, aktor, producent filmowy, wieloletni rektor łódzkiej szkoły filmowej.

  • W Dallas zmarł Jack S. Kilby, amerykański fizyk, nagrodzony Nagrodą Nobla w 2000 r. za wkład w wynalezienie układów scalonych.

  • Polscy żołnierze podczas uroczystości otwarcia i poświęcenia Cmentarza Orląt Lwowskich. 24.06.2005. PAP/D. Delmanowicz

    We Lwowie z udziałem prezydenta RP Aleksandra Kwaśniewskiego oraz prezydenta Ukrainy Wiktora Juszczenki uroczyście otwarto odbudowany Cmentarz Obrońców Lwowa (Cmentarz Orląt), zdewastowany w czasach Związku Sowieckiego.

  • Eugeniusz Priwieziencew. Fot. PAP/A. Hawałej

    W Warszawie zmarł Eugeniusz Priwieziencew, aktor, reżyser, dramaturg; wystąpił m.in. w filmach „Barwy ochronne”, „Imperatyw”, „Miś”, „Piraci”, „Pociąg do Hollywood”, „Kolejność uczuć” oraz w serialu „Złotopolscy”.

  • Powołanie Prokuratorii Generalnej Skarbu Państwa.

  • W Warszawie zmarł prof. Stefan Amsterdamski, filozof, dyrektor powstałej w 1992 r. Szkoły Nauk Społecznych przy IFiS PAN; prowadził badania m.in. w zakresie metodologii filozofii i historii nauki, a także socjologii wiedzy.

  • Stanisław Stomma. Fot. PAP/C. Słomiński

    W Warszawie zmarł Stanisław Stomma, publicysta, prawnik, działacz katolicki; współzałożyciel i redaktor naczelny (1946–1953) miesięcznika „Znak”, członek redakcji „Tygodnika Powszechnego”, prezes krakowskiego Klubu Inteligencji Katolickiej (1958–1964); poseł na Sejm (1957–1976), przewodniczący koła poselskiego Znak; jeden z inicjatorów polsko-niemieckiego pojednania; w 1976 r. jako jedyny z posłów nie poparł zmian w Konstytucji, wprowadzających zapis o PZPR jako przewodniej sile narodu; przewodniczący Prymasowskiej Rady Społecznej (1981–1985); współzałożyciel i przewodniczący Klubu Myśli Politycznej „Dziekania”; uczestnik obrad Okrągłego Stołu; senator RP w latach 1989–1991.

  • Andrzej Grubba. Fot. PAP/S.Kraszewski

    W Sopocie zmarł Andrzej Grubba, najlepszy polski tenisista stołowy; zdobywca 15 medali mistrzostw świata i Europy, zwycięzca turnieju Europa TOP 12 w 1985 r. oraz zdobywca Pucharu Świata w roku 1988 i dwukrotny finalista tych rozgrywek; zwycięzca plebiscytu „Przeglądu Sportowego” na Sportowca Roku 1984.

  • Premiera filmu „Skazany na bluesa” w reżyserii Jana Kidawy-Błońskiego.

  • Odbył się ingres arcybiskupa metropolity krakowskiego Stanisława Dziwisza do katedry na Wawelu.

  • W Bydgoszczy powołano Uniwersytet Kazimierza Wielkiego.

  • W Warszawie zmarł Henryk Tomaszewski, grafik, ilustrator, współtwórca polskiej szkoły plakatu.

  • Józef Słotwiński. Fot. PAP/CAF/A. Rybczyński

    W Warszawie zmarł Józef Słotwiński, reżyser teatralny, jeden z twórców Teatru Telewizji, autor i główny reżyser telewizyjnej „Kobry”.

  • W Los Angeles zmarł Robert Wise, reżyser, montażysta, producent filmowy; twórca wyróżnionej 10 Oscarami filmowej wersji „West Side Story”, a także musicalu „Dźwięki muzyki” nagrodzonego pięcioma Oscarami.

  • W wyniku zarzutów stawianych w tzw. aferze Orlenu Włodzimierz Cimoszewicz wycofał się ze startu w wyborach prezydenckich.

  • W Griffen w Austrii w wypadku samochodowym zginął Arkadiusz Gołaś, olimpijczyk z Aten, reprezentant Polski w latach 2001–2005.

  • W Niemczech odbyły się wybory parlamentarne: partie chadeckie CDU i CSU zdobyły 35,2 proc. głosów, SPD - 34,3 proc.; w listopadzie na czele koalicyjnego rządu CDU/CSU-SPD stanęła przewodnicząca CDU Angela Merkel.

  • Szymon Wiesenthal. Fot. PAP/A. Urbanek

    W Wiedniu zmarł Szymon Wiesenthal, słynny tropiciel nazistów, założyciel Żydowskiego Centrum Dokumentacji Historycznej okresu Holokaustu; w czasie wojny więzień niemieckich obozów koncentracyjnych.

  • W Pradze zmarł Janusz Bukowski, aktor, wystąpił w filmach „C.K. Dezerterzy”, „Prywatne śledztwo”, „Symetria”, a także w serialu „Pogranicze w ogniu”.

  • Odbyły się wybory parlamentarne. W wyborach do Sejmu zwyciężyło PiS uzyskując 26,99 proc. głosów; PO otrzymała 24,14 proc. głosów, „Samoobrona” 11,41 proc., SLD 11,31 proc., LPR 7,97 proc. i PSL 6,96 proc. W wyborach do Senatu PiS zdobyło 49 mandatów, PO – 34, LPR – 7, „Samoobrona” – 3, a PSL – 2 mandaty. Frekwencja: 40,57 proc.

  • W Warszawie rozpoczął się XV Międzynarodowy Konkurs Pianistyczny im. Fryderyka Chopina.

  • W Tel Awiwie zmarł Natan Gross, scenarzysta, producent, reżyser i teoretyk filmu. Urodzony w 1919 roku w Krakowie, wyemigrował do Izraela w roku 1950.

  • Premiera filmu „Komornik” w reżyserii Feliksa Falka.

  • W Krakowie zmarł Andrzej Jakóbiec, trębacz jazzowy, animator ruchu muzycznego.

  • Odbyła się pierwsza tura wyborów prezydenckich, którą wygrał Donald Tusk – 36,33 proc., na drugim miejscu znalazł się Lech Kaczyński – 33,10 proc. Frekwencja: 49,74 proc.

  • Prezydent Aleksander Kwaśniewski desygnował na stanowisko premiera Kazimierza Marcinkiewicza.

  • Rafał Blechacz podczas finału XV Międzynarodowego Konkursu Pianistycznego im. Fryderyka Chopina. Fot. PAP/A. Rybczyński

    Rafał Blechacz został zwycięzcą XV Międzynarodowego Konkursu Pianistycznego im. Fryderyka Chopina. Poprzedni Polak, Krystian Zimerman, zdobył główną nagrodę w 1975 roku.

  • Rafał Blechacz zwyciężył w XV Międzynarodowym Konkursie Pianistycznym im. Fryderyka Chopina w Warszawie.

  • Lech Kaczyński. Fot. PAP/B. Zborowski

    Odbyła się druga tura wyborów prezydenckich, w których Lech Kaczyński (54,04 proc.) pokonał Donalda Tuska (45,96 proc.).

  • Rafał Blechacz wygrał XV Międzynarodowy Konkurs Pianistyczny im. Fryderyka Chopina.

  • Mira Kubasińska. Fot. PAP/P. Polak

    W Otwocku zmarła Mira Kubasińska, piosenkarka, legenda polskiego rocka i bluesa; wykonawczyni przebojów „Gdybyś kochał, hej” i „Na drugim brzegu tęczy”; sławę zdobyła w latach 60. i 70. występując z zespołem Breakout.

  • Prezydent Aleksander Kwaśniewski powołał Kazimierza Marcinkiewicza (PiS) na prezesa Rady Ministrów. Fot. PAP/T. Gzell

    Prezydent Aleksander Kwaśniewski powołał rząd Kazimierza Marcinkiewicza.

  • Teren b. niemieckiego obozu koncentracyjnego Auschwitz. Fot. PAP/A. Grygiel

    Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych uchwaliło, że 27 stycznia będzie obchodzony jako Międzynarodowy Dzień Pamięci Ofiar Holokaustu; 27 stycznia 1945 r. Armia Czerwona wyzwoliła niemiecki obóz zagłady Auschwitz-Birkenau.

  • Sejm udzielił wotum zaufania rządowi Kazimierza Marcinkiewicza.

  • Kazimierz Lipień Fot. PAP/S. Momot

    W Nowym Jorku zmarł Kazimierz Lipień, zapaśnik, mistrz olimpijski z Montrealu (1976), brązowy medalista igrzysk olimpijskich w Monachium (1972); dwukrotny mistrz świata i trzykrotny mistrz Europy.

  • Zmarł Marek Perepeczko, aktor filmowy i teatralny, odtwórca słynnej roli Janosika.

  • Marek Perepeczko. Fot. PAP/R. Pietruszka

    W Częstochowie zmarł Marek Perepeczko, aktor filmowy i teatralny, odtwórca słynnej roli Janosika w serialu w reż. Jerzego Passendorfera; wystąpił także m.in. w filmach „Wesele” i „Pan Tadeusz”.

  • Zmarł Zbigniew Florczak, eseista, prozaik, tłumacz i krytyk literacki.

  • Przewodnicząca CDU Angela Merkel została nowym kanclerzem Niemiec, pierwszą w historii kraju kobietą na tym stanowisku.

  • Zmarła Barbara Szlachetka, lekkoatletka, maratonka, rekordzistka kraju we wszystkich biegach wielogodzinnych.

  • W Londynie zmarł George Best, piłkarz, reprezentant Irlandii Płn., zawodnik Manchesteru United, w którym rozegrał 465 meczów, strzelił 180 bramek; w 1968 r. zdobył Puchar Europy; w tym samym roku otrzymał „Złotą Piłkę” magazynu „France Football” – nagrodę dla najlepszego piłkarza Europy.

  • Minister obrony narodowej Radosław Sikorski ogłosił ujawnienie archiwaliów Układu Warszawskiego.

  • Józef Garliński. Fot. PAP/J. Mazur

    W Londynie zmarł Józef Garliński, oficer Komendy Głównej AK, więzień KL Auschwitz, długoletni prezes Związku Pisarzy Polskich na Obczyźnie, historyk, działacz emigracyjny.

  • W Warszawie zmarła Maria Kaniewska, reżyserka, scenarzystka, aktorka; autorka m.in. filmów „Niedaleko Warszawy”, „Awantura o Basię”, „Szatan z siódmej klasy”, „Poszukiwany poszukiwana”.

  • Lech Kaczyński z małżonką Marią podczas zaprzysiężenia na urząd Prezydenta RP przed Zgromadzeniem Narodowym. Fot. PAP/B. Zborowski

    Prezydent RP Lech Kaczyński złożył przed Zgromadzeniem Narodowym przysięgę na wierność Konstytucji.

  • Działalność zakończyła Sekcja Polska BBC.

  • Janusz Kurtyka. Fot. PAP/P. Kula

    Urząd prezesa Instytutu Pamięci Narodowej objął Janusz Kurtyka; zginął w katastrofie smoleńskiej 10 kwietnia 2010 r.