Podczas Europejskiego Dnia Pamięci o Sprawiedliwych decyzją Komitetu Fundacji Ogród Sprawiedliwych ogłoszono nazwiska osób, którzy ratowali innych, walczyli o wolność, godność i równość. Do grona Sprawiedliwych w 2023 r. dołączyli Gareth Jones, Siergiej Kowalow i Alfreda Markowska.
By upamiętniać osoby, które sprzeciwiały się reżimom totalitarnym i masowym zbrodniom w XX i XXI wieku, w 2012 r. Parlament Europejski ustanowił Europejski Dzień Pamięci o Sprawiedliwych. Data nie jest przypadkowa – 6 marca 2007 r. zmarł Mosze Bejski, inicjator Ogrodów Sprawiedliwych w Jerozolimie oraz współtwórca definicji „Sprawiedliwy wśród Narodów Świata”.
Chargé d'affaires Izraela w Polsce Tal Ben-Ari Yaalon złożyła w piątek kwiaty w Ogrodzie Sprawiedliwych i oddała cześć Polakom i Polkom, którzy ratowali życie innych lub występowali w obronie ludzkiej godności – podaje na Twitterze ambasada Izraela w Warszawie.
We wsi Czyżew-Sutki (Podlaskie) odsłonięto w niedzielę tablicę upamiętniającą Franciszka Andrzejczyka, zamordowanego w marcu 1943 roku przez Niemców za ukrywanie Żydów. Uroczystość związana jest z przedsięwzięciem „Zawołani po imieniu”, realizowanym przez Instytut Pileckiego.
Górę Syjon, gdzie znajduje się nekropolia z polskimi grobami z lat 1941-47 oraz Bazylika Zaśnięcia Najświętszej Maryi Panny i Wieczernik, odwiedzili w Jerozolimie polscy Sprawiedliwi, weterani II wojny światowej i delegacja państwowa.
Porównując liczbę uratowanych do liczby członków rodzin, które udzieliły Żydom pomocy, twierdzę, że liczba ratujących na terenie całej Polski wynosi kilkadziesiąt tysięcy osób – mówi PAP dr hab. Grzegorz Berendt, historyk z Uniwersytetu Gdańskiego, zastępca dyrektora Muzeum II Wojny Światowej, członek Rady Programowej Żydowskiego Instytutu Historycznego.
Premier Mateusz Morawiecki złożył w niedzielę hołd Polakom ratującym Żydów podczas okupacji niemieckiej. W Sadownem na Mazowszu szef rządu wraz delegacją państwową upamiętnił rodzinę Lubkiewiczów, która pomagała ukrywającym się Żydom dostarczając im chleb.
Przy Pomniku Polaków Ratujących Żydów w Parku Ocalałych w Łodzi, z udziałem przedstawicieli władz regionalnych i lokalnych oraz Instytutu Pamięci Narodowej, odbyła się w niedzielę uroczystość ku czci polskich Sprawiedliwych wśród Narodów Świata.
Dr Mateusz Szpytma wskazuje, że „udzielanie pomocy Żydom w czasie II wojny światowej było równie niebezpieczne, a może nawet bardziej, niż udział w konspiracji, np. w Armii Krajowej”. Narodowy Dzień Pamięci Polaków ratujących Żydów pod okupacją niemiecką jest „wyrazem hołdu dla tych (…), którzy w trudnym okresie okupacji niemieckiej, mimo grożącej kary śmierci, zdecydowali się pomóc współobywatelom narodowości żydowskiej” - mówi PAP wiceprezes IPN.
IPN w całej Polsce uczci Narodowy Dzień Pamięci Polaków ratujących Żydów pod okupacją niemiecką. Dzisiaj łatwo się o tej pomocy dyskutuje, ale warto spytać się samych siebie, czy my byśmy jej udzielili – mówił w czwartek w Warszawie prezes IPN Jarosław Szarek.