24 CZERWCA

• 1980 / 45 lat

  Benefis Zenona Laskowika, czyli s tyłu sklepu (z celowym błędem ortograficznym w tytule) - najsłynniejszy spektakl kabaretowy w czasach PRL-u został wykonany na kabaretonie w Opolu. Przeszedł do historii m.in. ze względu na polityczne aluzje i drwiny z absurdów epoki gierkowskiej oraz świetne dialogi Zenona Laskowika i Bohdana Smolenia. 

• 2010 / 15 lat

  W Gdyni zmarł Leszek Wiktorowicz, kapitan żeglugi wielkiej, przez 25 lat był komendantem „Daru Młodzieży”, żaglowca gdyńskiej Akademii Morskiej.

• 2010 / 15 lat

  We Wrocławiu zmarł Kazimierz Paździor, bokser, złoty medalista olimpijski z Rzymu (1960).

• 2008 / 17 lat

  W Warszawie zmarł Józef Szajna, scenograf, reżyser teatralny, scenarzysta, teoretyk teatru, malarz i grafik; więzień KL Auschwitz, gdzie dwukrotnie trafił do bloku śmierci, i obozu w Buchenwaldzie; doświadczenia obozowe i wojenne obecne są w całej jego twórczości; międzynarodowe uznanie przyniosły mu „Reminiscencje” – niemy spektakl teatralny, poświęcony pomordowanym w czasie niemieckiej okupacji artystom krakowskiej ASP.

• 2005 / 20 lat

  We Lwowie z udziałem prezydenta RP Aleksandra Kwaśniewskiego oraz prezydenta Ukrainy Wiktora Juszczenki uroczyście otwarto odbudowany Cmentarz Obrońców Lwowa (Cmentarz Orląt), zdewastowany w czasach Związku Sowieckiego.

• 2004 / 21 lat

  Sejm udzielił wotum zaufania rządowi Marka Belki.

• 1990 / 35 lat

  Początek „wojny na górze” - rozłam w obozie „Solidarności”. W trakcie obrad Komitetu Obywatelskiego Lech Wałęsa zaatakował premiera Tadeusza Mazowieckiego i broniących go Jerzego Turowicza oraz Andrzeja Wielowieyskiego. „Stłucz pan termometr, a nie będziesz pan miał gorączki” - rzucił do tego ostatniego.

• 1976 / 49 lat

  W transmitowanym przez radio i telewizję wystąpieniu sejmowym premier Piotr Jaroszewicz przedstawił informację na temat planowanej podwyżki cen detalicznych, która miała wejść w życie 28 czerwca. Ceny mięsa wzrosnąć miały średnio o 69 proc., masła i serów o 50 proc., a cukru o 100 proc.; podwyżka wywołała falę strajków i protestów robotniczych.

• 1973 / 52 lata

  W Warszawie zmarł prof. Stanisław Herbst, badacz dziejów nowożytnych, historyk wojskowości, varsavianista.

• 1963 / 62 lata

  Urodził się Paweł Kukiz, muzyk, wokalista, autor tekstów, lider zespołu Piersi; w 2015 r. kandydat na prezydenta RP, później dostał się do Sejmu.

• 1950 / 75 lat

  W Bogatyni urodził się Ryszard Pawłowski, taternik, alpinista, himalaista; zdobywca dziesięciu ośmiotysięczników, jako jedyny Polak pięciokrotnie stanął na szczycie Mount Everestu.

• 1946 / 79 lat

  We wsi Piotrówek na Mazowszu w wyniku obławy oddziałów m.in. KBW i UB zginął legendarny dowódca oddziałów partyzanckich Zrzeszenia „Wolność i Niezawisłość” na Lubelszczyźnie mjr Marian Bernaciak ps. Orlik.

• 1943 / 82 lata

  W ruinach warszawskiego getta Niemcy zamordowali około 220 więźniów Pawiaka.

• 1943 / 82 lata

  Niemcy rozpoczęli drugą fazę masowych wysiedleń ludności polskiej z terenów Zamojszczyzny; w ciągu kilku miesięcy 1942 i 1943 r. z ok. 300 wsi wypędzili ponad 100 tys. mieszkańców, w tym ok. 30 tys. dzieci, częściowo przeznaczonych do germanizacji.

• 1942 / 83 lata

  We Lwowie oddziały SS zamordowały 6–8 tys. Żydów, mieszkających poza terenem getta.

• 1941 / 84 lata

  Wojna niemiecko-sowiecka: siły niemieckie zajęły Przemyśl i Wilno. W więzieniach na okupowanych przez Sowietów Kresach II RP NKWD: rozpoczęły ewakuację więzień oraz mordowanie części więźniów.

• 1937 / 88 lat

  W Łodzi urodził się Erazm Ciołek, fotografik, fotoreporter, autor zdjęć dokumentujących wydarzenia związane z powstaniem Solidarności, stanem wojennym i pielgrzymkami Jana Pawła II do Polski.

• 1936 / 89 lat

  W Łodzi urodził się Andrzej Kostenko, operator filmowy, reżyser.

• 1926 / 99 lat

  Papież Pius XI mianował Augusta Hlonda arcybiskupem gnieźnieńskim i poznańskim, prymasem Polski.

• 1916 / 109 lat

  W Rogaczewie urodziła się Lidia Wysocka, aktorka, piosenkarka, reżyser, założycielka kabaretu literacko-artystycznego „Wagabunda”.

• 1914 / 111 lat

  Urodził się Jan Karski. W czasie wojny emisariusz Polskiego Państwa Podziemnego, jako pierwszy przekazał przywódcom państw alianckich wiadomości o holokauście. Po 1945 r. pozostał w Stanach Zjednoczonych i na Uniwersytecie Georgetown w Waszyngtonie wykładał stosunki międzynarodowe i teorię komunizmu.

• 1905 / 120 lat

  W Pernitz w Austrii zmarł Kazimierz Kelles-Krauz, działacz PPS, teoretyk socjalizmu niepodległościowego.

• 1902 / 123 lata

  W Tomaszowie Mazowieckim urodziła się Lidia Ciołkosz, z domu Cahn, historyczka, działaczka socjalistyczna, od 1979 r. przewodnicząca PPS na Obczyźnie.

• 1900 / 125 lat

  W Bezwodnem koło Wołkowyska urodził się Rafał Lemkin, polski prawnik, pochodzenia żydowskiego, absolwent Wydziału Prawa Uniwersytetu Jana Kazimierza we Lwowie; twórca pojęcia „ludobójstwa”; jego prace z zakresu prawa karnego i międzynarodowego stały się m.in. podstawą aktu oskarżenia przeciwko nazistom w Procesie Norymberskim; opracował Konwencję w sprawie Zapobiegania i Karania Zbrodni Ludobójstwa, przyjętą w 1948 r. przez Zgromadzenie Ogólne ONZ; wykładał prawo na Uniwersytecie Yale; autor książki „Rządy państw Osi w okupowanej Europie”.

• 1866 / 159 lat

  W Kraju Zabajkalskim na Syberii wybuchło powstanie polskich zesłańców, którzy trafili tam po Powstaniu Styczniowym.

• 1860 / 165 lat

  W Olszanie koło Korsunia urodził się Jan Stanisławski, malarz, reprezentant polskiego modernizmu.

• 1838 / 187 lat

  W Krakowie urodził się Jan Matejko, najwybitniejszy przedstawiciel polskiego malarstwa historycznego w XIX w.; autor m.in. obrazów „Bitwa pod Grunwaldem”, „Kazanie Skargi”, „Hołd pruski”, „Sobieski pod Wiedniem”, „Reytan na sejmie warszawskim 1773 roku”, „Unia lubelska”, „Stańczyk”, „Batory pod Pskowem”, „Konstytucja 3 Maja”, „Kościuszko pod Racławicami”, a także cyklu „Poczet królów i książąt polskich”.

• 1812 / 213 lat

  Wojna z Rosją: Wielka Armia Napoleona przeprawiła się przez Niemen, kierując się na Kowno i Wilno.

• 1768 / 257 lat

  W Wersalu zmarła Maria Leszczyńska, córka króla Stanisława Leszczyńskiego i Katarzyny Opalińskiej; królowa Francji (1725–1768) – żona Ludwika XV.

• 1621 / 404 lata

  W Raciborsku w okolicach Krakowa urodził się Jan Andrzej Morsztyn, poeta epoki baroku; podskarbi wielki koronny (1668–1683), przywódca stronnictwa profrancuskiego; w opozycji wobec króla Jana III Sobieskiego; oskarżony o zdradę stanu wyemigrował do Francji.

• 1390 / 635 lat

  W Kętach urodził się Jan Kanty, teolog, filozof, profesor Akademii Krakowskiej; kanonizowany w 1767 r.

• 972 / 1053 lata

  Pod Cedynią wojska Mieszka I i jego brata Czcibora pokonały oddziały niemieckie margrabiego Hodona.