John Maynard Keynes (z prawej) i Harry Dexter White na konferencji w Bretton Woods. Fot. Wikimedia Commons
1 lipca 1944 r. w Bretton Woods w stanie New Hampshire rozpoczęła się konferencja monetarno-finansowa, w której uczestniczyli przedstawiciele 44 państw alianckich; efektem konferencji było powołanie Międzynarodowego Funduszu Walutowego oraz Międzynarodowego Banku Odbudowy i Rozwoju.
Konferencję zwołał prezydent USA Franklin Delano Roosevelt, a jej celem – pomimo trwania na świecie działań zbrojnych – było omówienie problemów finansowych, z którymi, jak się spodziewano, spotka się światowa gospodarka po zakończeniu wojny.
Do Bretton Woods w stanie New Hampshire zjechały delegacje 44 państw alianckich. Podczas trwających trzy tygodnie (1-22 lipca) obrad w hotelu Mount Washington dyskutowano na temat stanu światowych finansów oraz problemach monetarnych. Tematem rozmów była także odbudowa powojennej Europy, co umożliwić miało stworzenie odpowiedniego systemu kredytowego.
Podczas konferencji zdecydowano o utworzeniu Międzynarodowego Funduszu Walutowego (MFW) – jego głównym zadaniem była stabilizacja kursów walut narodowych (państw członkowskich MFW) i zapewnienie ich wymienialności na złoto. Architektem MFW był Harry Dexter White, amerykański ekonomista z Uniwersytetu Harvarda, pracownik Departamentu Skarbu USA.
Uczestnicy konferencji, mając w pamięci problemy finansowe, z jakimi zmagał się świat w latach 1918-1939, podjęli działania na rzecz stabilizacji gospodarczej państw alianckich, co zapewnić miało wdrożenie systemu waluty złotej, podlegającej wymianie międzynarodowej. W tym celu zdecydowano o utworzeniu Międzynarodowego Funduszu Walutowego (MFW) – jego głównym zadaniem była stabilizacja kursów walut narodowych (państw członkowskich MFW) i zapewnienie ich wymienialności na złoto. Architektem MFW był Harry Dexter White, amerykański ekonomista z Uniwersytetu Harvarda, pracownik Departamentu Skarbu USA.
Działalność MFW zasadzała się na sile amerykańskiej gospodarki i wynikającym z niej prymacie dolara. „Pozycja dolara wynikała z jego zewnętrznej wymienialności na złoto, polegającej na tym, że banki centralne innych państw mogły otrzymać złoto za posiadane dolary USA. Parytet waluty amerykańskiej wobec złota utrzymano na poziomie przedwojennym, wynoszącym 35 dol. za uncję złota” – pisze Janusz Kaliński w „Historii gospodarczej XIX i XX w.”.
Państwa, które powołały MFW, zobowiązywały się utrzymywać stałe kursy wymiany walut narodowych na złoto (maksymalne wahania mogły wynieść 1 proc.), co miało korzystnie wpłynąć m.in. na handel międzynarodowy. Wszelkie trudności dotyczące wymiany miały być rozwiązane przy pomocy innych członków Funduszu.
Efektem konferencji było powołanie do życia także Międzynarodowego Banku Odbudowy i Rozwoju, zwanego potocznie Bankiem Światowym, który miał udzielać kredytów państwom, które ucierpiały wskutek wojny. „Celem Banku Światowego była pomoc w procesie powojennej odbudowy przez udzielanie pożyczek na cele rozwojowe i ułatwianie inwestycji prywatnych. Służyły one rozbudowie dróg, linii kolejowych, portów, systemów energetycznych i irygacyjnych” – tłumaczy Kaliński.
Powstały wskutek zwołania konferencji system monetarny, w całości kierowany przez rządy sprzymierzonych państw, nazwano od miejsca obrad systemem Bretton Woods. Funkcjonował on na świecie do lat 70. XX w., kiedy to USA ostatecznie wstrzymały wymienialność dolara na złoto. (PAP)
wmk/
