Pałac w Nieborowie. Fot. PAP/G. Michałowski
Odnowione, zrewitalizowane Muzeum w Nieborowie i Arkadii obchodzi w tym roku 70-lecie założenia. Program jubileuszowych obchodów, do których przygotowania trwały dwa lata, przedstawiła w środę dziennikarzom Agnieszka Morawińska, dyrektor Muzeum Narodowego w Warszawie.
"Anna Ewa Czerwińska (kurator Muzeum w Nieborowie i Arkadii) przez dwa lata przeprowadziła porządki, rewitalizowała, zdobyła fundusze, wprowadziła programy edukacyjne, zwiększyła frekwencję. Tam stał się cud. Z miesiąca na miesiąc pojawia się coś nowego, świeżego, atrakcyjnego. Sukcesem jest też stworzenie zjednoczonej, oddanej muzeum załogi" - mówiła Morawińska.
Czerwińska powiedziała, że koncentrowano się na zbudowaniu muzeum dostępnego i przyjaznego zwiedzającym. „Założenie pałacowo-ogrodowe w Nieborowie i Arkadii, jest otoczone z jednej strony ścianą Puszczy Bolimowskiej, z drugiej – rozległymi polami uprawnymi i zachowało do naszych czasów swoją rolę książęcej rezydencji, wpisanej w rustykalne i przyrodnicze otoczenie. To przesądza o niepowtarzalnym uroku tego miejsca" - podkreśliła.
Uroczystości "urodzinowe" zainauguruje 30 kwietnia otwarcie nowej wystawy "Majoliki Nieborowskiej" pod honorowym patronatem małżonki prezydenta, Anny Komorowskiej.
Muzeum w Nieborowie i Arkadii jest obecnie największym oddziałem Muzeum Narodowego w Warszawie i zarazem jedną z największych instytucji kultury na terenie woj. łódzkiego. Zbiory Muzeum obejmują prawie 7 tys. eksponatów. Wyjątkowym zasobem rezydencji są dwa bezcenne ogrody – późnobarokowy ogród w Nieborowie i sentymentalno-romantyczny Ogród Heleny Radziwiłłowej w Arkadii, których łączna powierzchnia to przeszło 56 hektarów.
W 1881 r. książę Michał Piotr Radziwiłł założył na terenie swego majątku w Nieborowie manufakturę majoliki artystycznej, czyli ceramiki pokrytej nieprzezroczystą polewą ołowiowocynową o bogatej kolorystyce. "Książę miał ogromne wyczucie plastyczne, sam malował i rysował; był też człowiekiem epoki pozytywizmu i bardzo mu zależało na odrodzeniu przemysłu i rzemiosła - powiedziała PAP Elżbieta Bogaczewicz-Biernacka, konserwator dzieł sztuki i autorka scenariusza wystawy. Jak dodała założył on nie jedną, lecz trzy manufaktury, także manufakturę mebli w Szpanowie na Wołyniu i w jej pobliżu manufakturę odlewów żeliwnych. „Ten pozytywistyczny etos, łączenie prowadzenia majątku ziemskiego z działaniem na rzecz odrodzenia rzemiosła pokazujemy na wystawie" - zaznaczyła.
Przez cały rok jubileuszu nieborowskie muzeum zaprasza na cykl wykładów pt. „Nieborów. Dzieje nienapisane”, które w sezonie wiosenno-letnim odbywać się będą w Nowej Oranżerii. Także z okazji jubileuszu, po niemal 200 latach, zrekonstruowany symboliczny Grobowiec księżnej Heleny Radziwiłłowej na Wyspie Topolowej powraca do Ogrodu Arkadyjskiego - zapowiedzieli organizatorzy uroczystości. Jego odsłonięcie odbędzie się 22 maja.
Do dyspozycji zwiedzających pozostają wnętrza pałacu nieborowskiego, wzniesionego według projektu architekta Tylmana z Gameren u schyłku XVII w., przypałacowe barokowe ogrody oraz pobliska Arkadia.
70 lat temu zespół pałacowo-ogrodowy w Nieborowie i Arkadii został włączony przez prof. Stanisława Lorentza do Muzeum Narodowego w Warszawie.
Do końca stycznia 1945 r. pałac w Nieborowie i ogród w Arkadii znajdowały się na obszarze dóbr nieborowsko-mysłakowskich ordynata ołyckiego księcia Janusza Radziwiłła, ich ostatniego właściciela. Prof. Lorentz, ówczesny Dyrektor Muzeum Narodowego w Warszawie, zgodnie z wcześniejszym porozumieniem z Radziwiłłem, otoczył opieką unikatowy pałac nieborowski i jego zbiory oraz zabytkowy ogród w Arkadii, włączając je w skład warszawskiego Muzeum Narodowego, jako jego oddział. To uratowało zabudowania, zbiory i ogrody przed dewastacją i rozproszeniem.
Założenie pałacowo-ogrodowe w Nieborowie i Arkadii należy do niewielkiej grupy kilku kompletnie zachowanych rezydencji pałacowych tego typu w Polsce. W 1695 r. królewski architekt Tylman z Gameren wzniósł tu dla kardynała Stefana Radziejowskiego barokowy pałac. Od 1775 r. właścicielem pałacu i dóbr nieborowskich stał się wojewoda wileński Michał Hieronim Radziwiłł, a jego małżonka Helena z Przeździeckich trzy lata później założyła w pobliskiej wsi ogród sentymentalno-romantyczny, nazwany Arkadią.
W otoczeniu pałacu zachowały się budynki użytkowe i gospodarcze – manufaktura, oranżerie, oficyna kuchenna, domki oficjalistów, stajnie i wozownie, wszystkie projektowane przez Szymona Bogumiła Zuga. Z biegiem lat pałac i jego otoczenie stały się jednym z bardziej znanych założeń ogrodowych w Europie. Poeta francuski Jacques Delille zamieścił w 1801 r. opis Arkadii nieborowskiej w londyńsko-paryskim wydaniu swego popularnego poematu "Jardins", co dodało ogrodowi księżnej Radziwiłłowej światowego blasku.
Muzeum w Nieborowie i Arkadii jest obecnie największym oddziałem Muzeum Narodowego w Warszawie i zarazem jedną z największych instytucji kultury na terenie woj. łódzkiego. Zbiory Muzeum obejmują prawie 7 tys. eksponatów. Wyjątkowym zasobem rezydencji są dwa bezcenne ogrody – późnobarokowy ogród w Nieborowie i sentymentalno-romantyczny Ogród Heleny Radziwiłłowej w Arkadii, których łączna powierzchnia to przeszło 56 hektarów. Na tym terenie znajdują się 24 zabytkowe obiekty – w tym: oranżerie, pawilony ogrodowe, zabudowania gospodarcze. W ciągu roku Nieborów i Arkadię odwiedza średnio 100 tys. zwiedzających. (PAP)
abe/ pz/
