Bronowickie Archiwum Społeczne dokumentujące historię życia codziennego w Bronowicach Małych, dawnej podkrakowskiej wsi rozsławionej przez Wyspiańskiego w "Weselu" wzbogaciło się o kolejne unikatowe świadectwa przeszłości. Wkrótce pojawią się one w internecie.
„Dzięki olbrzymiemu zaangażowaniu mieszkańców i sympatyków Bronowic Małych w ciągu miesiąca udało nam się zarejestrować wspomnienia 12 świadków historii oraz zdigitalizować 219 dokumentów życia społecznego” – poinformowała w środę Natalia Martini, koordynatorka projektu.
„Poznaliśmy historie rodzin, które osiedliły się tu w latach 30. XX wieku. Dowiedzieliśmy się jak wyglądało życie na granicy miasta i dawnej wsi, w okolicy dzisiejszych ulic Bronowickiej, Przybyszewskiego i Wesele. Pozyskaliśmy też archiwalne zdjęcia ukazujące tutejszy krajobraz. Zamiast gęstej zabudowy miejskiej widać na nich pastwiska i pola uprawne” - dodała.
Pośród pozyskanych ponad 200 unikatowych świadectw przeszłości są m.in. ekslibris Lucjana Rydla, stary zeszyt szkolny, dokumentacja fotograficzna budowy kościoła św. Antoniego, Młynówka Królewska uwieczniona na zdjęciach z lat 40. XX w. czy wspomnienia leśniczego z Pasternika. Według zapowiedzi koordynatorki archiwalia te niebawem ukażą się na stronie internetowej bronowickiego archiwum.
„Poznaliśmy historie rodzin, które osiedliły się tu w latach 30. XX wieku. Dowiedzieliśmy się jak wyglądało życie na granicy miasta i dawnej wsi, w okolicy dzisiejszych ulic Bronowickiej, Przybyszewskiego i Wesele. Pozyskaliśmy też archiwalne zdjęcia ukazujące tutejszy krajobraz. Zamiast gęstej zabudowy miejskiej widać na nich pastwiska i pola uprawne” - mówi Natalia Martini, koordynatorka projektu.
Bronowickie Archiwum Społeczne powstało jesienią 2014 roku z inicjatywy Towarzystwa Przyjaciół Bronowic. Do tej pory w jego zbiorach znajdowało się blisko 200 świadectw przeszłości zgromadzonych, opracowanych i udostępnionych w internecie dzięki zaangażowaniu mieszkańców. Wśród archiwaliów są m.in. relacje świadków historii, dokumenty osobiste i fotografie ukazujące Bronowice Małe sprzed kilkudziesięciu lat.
W zasobach archiwum dostępnych w internecie znajdują się unikatowe świadectwa minionych czasów. O tamtejszych zwyczajach, wierzeniach, opowiadaniach i pieśniach, o tańcach, zabawach i strojach, o chatach, ogrodach i polach, a nawet o stawach, które dziś już nie istnieją, opowiadają bronowiccy seniorzy i seniorki, w tym m.in. Maria Rydlowa z rodziny Lucjana Rydla, pierwowzoru Pana Młodego z "Wesela" oraz Józefa Baczyńska z domu Czepiec, wnuczka Błażeja Czepca, pierwowzoru Czepca z tego samego dramatu. Oprócz ich relacji w archiwum można znaleźć pokaźną kolekcję około 150 starych fotografii i archiwalnych dokumentów osobistych.
Bronowice Małe to stara podkrakowska wieś, która została przyłączona do miasta w 1941 r. Obecnie leży w granicach krakowskiej dzielnicy Bronowice. Została rozsławiona przez młodopolskich artystów, a szczególnie przez Stanisława Wyspiańskiego w "Weselu".
Jak czytamy na stronie muzeum "Rydlówka", wioska zyskała sławę pod koniec XIX wieku jako prawdopodobnie najważniejszy plener ówczesnego polskiego malarstwa. Była to wówczas urocza wieś z niebiesko malowanymi chatami na pagórkach, w sadach. Przez wieś płynęła malownicza struga łącząca dwa duże stawy.
Naprzeciwko stawu na środku wsi stała karczma Hirsza Singera. Po drugiej wojnie światowej, w czasach PRL, stawy zasypano, karczmę rozebrano, a wieś straciła wiele z dawnego uroku, przeobrażając się w willowe przedmieście Krakowa.
Na jej terenie znajdują się dwa bronowickie dworki: "Tetmajerówka" i "Rydlówka", w której od 1969 r. mieści się Muzeum Młodej Polski. Dworek zbudował artysta malarz Włodzimierz Tetmajer, w 1894 r., cztery lata po ślubie z córką bronowickiego chłopa, Anną Mikołajczykówną.
W tym domu 21 listopada 1900 r. odbyła się zabawa weselna oraz obrzęd czepin po ślubie Lucjana Rydla z Jadwigą Mikołajczykówną, najmłodszą siostrą Anny. Wśród weselnych gości przybyłych z miasta obecny był Stanisław Wyspiański, świadek na ślubie przyjaciela. To tu zrodziła się inspiracja do napisania dramatu "Wesele", z wydarzeń tamtego wieczoru powstała jego kanwa.
W 1903 r. Włodzimierz Tetmajer wyprowadził się do pobliskiego dworku, który zaczęto nazywać "Tetmajerówką". W 1908 r. Lucjan Rydel odkupił od Tetmajera jego dawny dom i rozbudowawszy, osiadł w nim. Dworek ten nazwano "Rydlówką" i jest on do dziś własnością rodziny Rydlów. (PAP)
rgr/ pz/
