"Bogowie" - taki tytuł nosi wyreżyserowany przez Łukasza Palkowskiego film o zespole, który w 1985 roku przeprowadził pierwszą w Polsce udaną transplantację serca. Obraz trafi do kin 10 października. Rolę kardiochirurga Zbigniewa Religi zagrał Tomasz Kot.
"To historia o służbie drugiemu człowiekowi. Służbie potrzebującemu. Opowieść o sensie tej służby. Film o misji i poświęceniu lekarzy" - tak film "Bogowie" nazwał w rozmowie z PAP jeden z jego bohaterów (w jego postać wciela się na ekranie aktor Piotr Głowacki) kardiochirurg prof. Marian Zembala, dyrektor naczelny Śląskiego Centrum Chorób Serca w Zabrzu.
Zbigniew Religa (ur. 1938 r. w Miedniewicach k. Żyrardowa, zm. 2009 w Warszawie) studiował w Akademii Medycznej w Warszawie. W 1973 r. obronił pracę doktorską, a w 1981 r. habilitował się. W latach 70. i 80. odbył staże naukowe w USA. W połowie lat 80. został szefem Kliniki Kardiochirurgii w Wojewódzkim Ośrodku Kardiologii w Zabrzu (obecnie: Śląskie Centrum Chorób Serca).
W skład zespołu, którym w Zabrzu kierował Religa, weszli m.in. kardiochirurdzy Marian Zembala i Andrzej Bochenek. 5 listopada 1985 r. zespół ten przeprowadził pierwszą w Polsce udaną transplantację serca, otwierając zarazem program transplantacji tego narządu.
W 1987 r., tuż po zakończeniu jednej z kolejnych operacji przeszczepu serca, Religa został uwieczniony na słynnej fotografii wykonanej dla "National Geographic" przez Jamesa Stanfielda. Na pierwszym planie widać siedzącego wybitnego kardiochirurga, na drugim - jego asystenta, który ze zmęczenia zasnął w kącie sali. Zdjęcie uznano za jedno ze 100. najlepszych fotografii w historii magazynu "National Geographic".
Walkę Religi o możliwość wykonywania transplantacji serc, determinację lekarza i jego zespołu, przeszkody, które kardiochirurdzy musieli pokonywać pokazał w kinowej produkcji reżyser Łukasz Palkowski. Większość zdjęć do filmu "Bogowie", z akcją rozgrywającą się w okresie od czerwca 1985 do lutego 1986 r., zrealizowano w warszawskim Szpitalu Wolskim, który imitował klinikę kardiochirurgii w Zabrzu.
W obsadzie, oprócz Tomasza Kota w roli Religi, są m.in.: Piotr Głowacki (jako Marian Zembala), Szymon Piotr Warszawski (jako Andrzej Bochenek), Władysław Kowalski (jako wybitny kardiochirurg Jan Moll), Marian Opania (jako Jan Nielubowicz, jeden z pionierów polskiej transplantologii, który w 1966 r. przeprowadził pierwszy w naszym kraju udany przeszczep nerki), a także Jan Englert, Zbigniew Zamachowski, Kinga Preis, Marek Siudym, Magdalena Czerwińska, Wojciech Solarz. Scenariusz napisał Krzysztof Rak.
Zbigniew Religa, mówiąc w jednym z wywiadów o dawcach narządów, wspominał m.in. takie wydarzenie: "Pod koniec lat osiemdziesiątych zadzwoniono do Zabrza z informacją o sercu do pobrania. Dawcą był siedemnastoletni chłopak, który zginął w wypadku samochodowym. Gdy przyjechaliśmy na miejsce, ordynator szpitala stwierdził: +Najpierw proszę porozmawiać z ojcem+. Okazało się, że powiadomiono nas właśnie na prośbę tego człowieka! Kiedy dowiedział się, że zmarł mu syn, poprosił lekarzy o telefon do Zabrza, że jest serce do transplantacji. +Niech jeszcze choć serce żyje w czyjejś piersi, niech służy innemu+ – stwierdził ojciec chłopca. W trakcie rozmowy życzył nam udanej operacji, tego aby pacjent czekający na transplantację przeżył. Nigdy nie zapomnę tej rozmowy".
Pierwszą w Polsce transplantację serca wykonał - już w 1969 roku - prof. Jan Moll; zabieg ten jednak się nie udał.
Reżyser Łukasz Palkowski (ur. 1976) ma w dorobku m.in. nagradzany film "Rezerwat" (2007).(PAP)
jp/ ls/
