Antoni Macierewicz urodził się 3 sierpnia 1948 r. w Warszawie. Jego ojciec, Zdzisław, był działaczem Stronnictwa Narodowego, żołnierzem Armii Krajowej, po wojnie docentem chemii na Uniwersytecie Warszawskim. W 1949 r. został znaleziony martwy w swoim gabinecie. Niektóre źródła sugerują, że mógł być zamordowany przez UB. Matka, Maria, doktor biologii, pracowała w Państwowym Zakładzie Higieny. Antoni był najmłodszym z trójki rodzeństwa.
Macierewicz brał udział w wydarzeniach marcowych 1968 na UW. Został wtedy aresztowany i zwolniony w lipcu tego roku. Po tym doświadczeniu nie zaprzestał działań opozycyjnych. Był komendantem Pierwszej Warszawskiej Drużyny Harcerzy im. Romualda Traugutta "Czarna Jedynka" działającej przy warszawskim Liceum im. Tadeusza Rejtana oraz współzałożycielem Gromady Włóczęgów - starszoharcerskiego klubu dyskusyjno-politycznego (1969-70).
Ukończył studia na Wydziale Historycznym Uniwersytetu Warszawskiego w 1971 r.
W grudniu 1970 r. organizował akcję oddawania krwi dla ofiar masakry robotników na Wybrzeżu. Organizował też akcję przeciw zmianom w konstytucji PRL, mówiącym o przewodniej roli PZPR i przyjaźni Polski z ZSRS. W 1976 r. przeprowadził akcję obserwacji wyborów do Sejmu PRL. Polegała ona m.in. na liczeniu osób wchodzących do lokali wyborczych, by porównać liczby z oficjalnymi wynikami podawanymi przez komisje wyborcze.
Macierewicz i opozycja antykomunistyczna
Jako jeden z pierwszych w 1976 r. organizował pomoc dla robotników w Radomiu i Ursusie, był współzałożycielem Komitetu Obrony Robotników, jednego z najważniejszych ugrupowań, które stało się intelektualną i organizacyjną podstawą dla pierwszych za "żelazną kurtyną" wolnych związków zawodowych i ruchu solidarnościowego.
Prof. Eisler: Jawna działalność KOR była wyzwaniem rzuconym komunistom
Jak podkreślał w rocznicę powstania KOR w 2021 r. Macierewicz, KOR "to była pierwsza od dziesiątków lat jawna, niepodległościowa struktura organizacyjna". W rozmowie z PAP Macierewicz - wywodzący się ze środowiska skupionego wokół warszawskiej drużyny harcerskiej "Czarna Jedynka", związanej z warszawskim liceum im. Tadeusza Reytana - podkreślał wtedy, że KOR powstał "jako wynik wielu lat pracy harcerskiej, tej części harcerstwa, która się nigdy z komunizmem nie pogodziła".
W związku z działalnością w KOR otrzymał wymówienie z pracy na katedrze iberystyki UW, gdzie wykładał historię Ameryki Łacińskiej. W tamtych czasach poznał język Inków keczua.
Był współzałożycielem i redaktorem naczelnym wychodzącego od 1977 r. "Głosu" - podziemnego miesięcznika społeczno-politycznego.
Z tych czasów pamięta go jego przyjaciel Krzysztof Wyszkowski. "Jest on według mnie najtwardszy z działaczy ruchu antykomunistycznego lat 70., który wytrwał w polityce do dnia dzisiejszego" - uważa.
Inny opozycjonista Andrzej Gwiazda podkreśla, że cechą wyróżniającą Macierewicza jest odwaga. "Był odważny od lat studenckich, bo przecież faktycznie to nie Kuroń, nie Michnik, tylko Macierewicz był inicjatorem powołania jawnej opozycji, w czym wykazał się nie tylko niesłychaną przenikliwością polityczną, ale i uczciwością oraz ogromną odwagą" - twierdzi.
Macierewicz w rządzie Olszewskiego
Po sierpniu 1980 r. Macierewicz działał w strukturach "Solidarności" w Warszawie. Aresztowany po wprowadzeniu stanu wojennego, uciekł z więzienia, ukrywał się i prowadził działalność podziemną. Po przełomie 1989 r. był członkiem Komitetu Obywatelskiego przy Lechu Wałęsie. Był jednym z założycieli Zjednoczenia Chrześcijańsko-Narodowego, a od października 1989 r. - wiceprzewodniczącym Zarządu Głównego ZChN.
Od grudnia 1991 do czerwca 1992 r. był ministrem spraw wewnętrznych w rządzie Jana Olszewskiego. Wykonując sejmową uchwałę lustracyjną, ogłosił listę 64 posłów, senatorów i członków rządu, których nazwiska widniały w zasobach archiwalnych MSW, m.in. znanych polityków, w tym ówczesnego prezydenta Lecha Wałęsy. (Sąd Lustracyjny w 2000 roku orzekł, że Lech Wałęsa złożył prawdziwe oświadczenie lustracyjne, iż nie był agentem służb PRL).
Wywołało to kryzys polityczny i doprowadziło w czerwcu 1992 r. do upadku rządu Olszewskiego.
Z ZChN został wykluczony w lipcu 1992 r. za sposób realizacji uchwały lustracyjnej Sejmu, m.in. za umieszczenie na liście prezesa Zjednoczenia Wiesława Chrzanowskiego. Od listopada 1992 r. był prezesem władz tymczasowych Ruchu Chrześcijańsko-Narodowego "Akcja Polska", a po zjeździe tej partii w lutym 1993 r. - jej przewodniczącym. Po połączeniu z Ruchem dla Rzeczypospolitej został wiceprzewodniczącym RdR (czerwiec - październik 1993 r.).
Macierewicz i Ruch Odbudowy Polski
Po utworzeniu Ruchu Odbudowy Polski w listopadzie 1995 r. był wiceprzewodniczącym Rady Naczelnej ROP, a po rozłamie w tej partii w 1997 r. - prezesem Ruchu Katolicko-Narodowego. Przed wyborami w 2005 r. utworzył - wraz z Janem Olszewskim - Ruch Patriotyczny, którego był przewodniczącym. Partia nie weszła do parlamentu.
Poseł na Sejm I, III, IV, VI, VII, VIII i IX kadencji.
Do Sejmu IV kadencji wszedł z list LPR, był rzecznikiem prasowym klubu. Jednak ostatecznie klub LPR opuścił i we wrześniu 2002 r. utworzył Koło Katolicko-Narodowe.
W 2002 r. ubiegał się o prezydenturę Warszawy, osiągnął ósmy wynik na czternastu kandydatów (1,09 proc. - 5849 głosów). W latach 2004-2005 był jednym z najaktywniejszych posłów zasiadających w sejmowej komisji ds. PKN Orlen. Zgłosił zdanie odrębne do końcowego raportu Komisji, w którym uznał, że zatrzymanie w lutym 2002 r. przez UOP ówczesnego prezesa PKN Orlen Andrzeja Modrzejewskiego było wynikiem "realizacji planu gospodarczo-politycznego ekipy Kwaśniewskiego-Millera-Kaczmarka-Kulczyka". Plan ten - według Macierewicza - miał zmierzać do "zawłaszczenia sektora petrochemicznego i sprzedaży go Rosji, uzależniając tym samym trwale Polskę od Rosji w sferze energetycznej".
Macierewicz jako minister obrony narodowej
W lipcu 2006 r. został mianowany na stanowisko wiceministra obrony narodowej, nadzorującego likwidację Wojskowych Służb Informacyjnych i pełnomocnika ds. organizacji służby kontrwywiadu wojskowego. W październiku 2006 r. stanął na czele SKW. Od 31 października do 16 listopada 2007 r. był podsekretarzem stanu w MON.
Prezydent Lech Kaczyński mianował go na przewodniczącego komisji weryfikacyjnej WSI. Przygotowany przez komisję raport został podany do publicznej wiadomości w lutym 2007 r. Został on sporządzony na podstawie dokumentów przekazanych przez WSI zespołowi likwidatorów oraz zeznań funkcjonariuszy WSI. W raporcie znalazło się wiele zarzutów dot. działalności WSI m.in. nielegalnego handlu bronią czy inwigilacji środowisk politycznych.
Wraz z publikacją raportu komisja skierowała do prokuratury kilkanaście doniesień o popełnieniu przestępstwa. Wiele osób, których nazwiska pojawiły się w raporcie wytoczyło procesy cywilne o naruszenie dóbr osobistych i karne z oskarżenia prywatnego przeciwko Macierewiczowi.
W wyborach do Sejmu VI kadencji uzyskał mandat, kandydując z pierwszego miejsca listy Prawa i Sprawiedliwości w okręgu piotrkowskim.
W 2012 r. Antoni Macierewicz wstąpił do PiS, a w listopadzie 2013 r. został wiceprezesem tej partii.
W październiku 2015 r. został ponownie wybrany do Sejmu z okręgu piotrkowskiego. W rządzie PiS Beaty Szydło został ministrem obrony narodowej. Szefem MON był od listopada 2015 r. do grudnia 2017 r.
Od lipca 2010 r. kierował zespołem parlamentarnym ds. wyjaśnienia przyczyn katastrofy rządowego samolotu Tu-154 w Smoleńsku. Ostatni raport zespołu zawierał tezę, że prawdopodobną przyczyną katastrofy była seria wybuchów m.in. na lewym skrzydle, w kadłubie i prezydenckiej salonce. Raport wskazał m.in., że załoga chciała wykonać jedynie próbne podejście do lądowania, nie wykonała zaś automatycznego odejścia m.in. z powodu braków w wyszkoleniu. Wskazano też na liczne nieprawidłowości po polskiej stronie oraz na odpowiedzialność rosyjskich kontrolerów i złe wyposażenie lotniska.
W 2022 r. uhonorowany Orderem Orła Białego.
Jest żonaty, ma córkę. (PAP)
tgo/ mml/ itm/
