Jerzy Andrzejewski urodził się 19 sierpnia 1909 r. w Warszawie.
Jako prozaik debiutował w 1932 r. w dzienniku „ABC”. Z pismem tym związał się ściślej w latach 1935-1937, kiedy to recenzował przedstawienia teatralne na jego łamach. Do 1938 r. był kierownikiem działu literackiego w tygodniku „Prosto z mostu”.
Początki kariery Jerzego Andrzejewskiego
W 1936 r. wstąpił do Związku Literatów Polskich. Dwa lata później opublikował pierwszą powieść – „Ład serca”, za którą został uhonorowany Nagrodą Młodych Polskiej Akademii Literatury oraz nagrodą czytelników "Wiadomości Literackich".
Po wybuchu II wojny światowej rozpoczął działalność konspiracyjną; pracował w Delegaturze Rządu na Kraj, aktywnie działał na rzecz rozwoju twórczego okupowanej Warszawy, będąc m.in. uczestnikiem wielu literackich spotkań autorskich oraz wydając publikując tajnie w 1942 r. antologię poezji „Pieśń niepodległa”.
Od 1945 do 1949 r. publikował w „Odrodzeniu” i „Kuźnicy”. Największą sławę przyniosła mu jednak powieść „Popiół i diament”, którą wydał w 1948 r. Stała się ona pierwowzorem filmu Andrzeja Wajdy pod tym samym tytułem nakręconego dziesięć lat później.
"Jerzy Andrzejewski. Przyczynek do biografii prywatnej"
Od 1950 r. członek PZPR, a od 1952 do 1957 r. poseł na Sejm PRL. W latach 50. był m.in. redaktorem naczelnym „Przeglądu Kulturalnego”, kierownikiem literackim zespołu filmowego "Syrena". Zamieszczał teksty w „Twórczości” i „Nowej Kulturze”. W 1957 r. wystąpił z partii komunistycznej, co było reakcją na zamknięcie przez władze pisma „Europa”.
Andrzejewski i opozycja
W latach 60. rozpoczął działalność opozycyjną. W 1964 r. sygnował List 34 będący protestem wobec polityki kulturalnej państwa oraz cenzurze. W 1968 r. podpisał List pisarzy do rektora UW, którzy wstawili się za prześladowanymi przez władzę uczestnikami manifestacji marcowych. Od tego roku współpracował z paryską „Kulturą”. W 1969 r. wstąpił do polskiego Pen Clubu. W latach 1972-1979 członek redakcji „Literatury”.
Był jednym ze współzałożycieli Komitetu Obrony Robotników. W 1976 r. napisał list otwarty Do prześladowanych uczestników robotniczego protestu. W latach 1977-1981 publikował na łamach niezależnego pisma „Zapis”.
Jerzy Andrzejewski zmarł 20 kwietnia 1983 r. w Warszawie.
Oprócz „Popiołu i diamentu” Andrzejewski był autorem wielu zbiorów opowiadań i powieści, m.in. "Bramy raju" (1960), "Idzie skacząc po górach" (1963). W 1979 r. nakładem niezależnego wydawnictwa ukazała się jego ostatnia powieść „Miazga”.
Laureat Nagrody Młodych Polskiej Akademii Literatury (1939), Miasta Krakowa (1946), tygodnika „Odrodzenie” (1948), nowojorskiej Fundacji Jurzykowskiego (1968), odznaczony Orderem Sztandaru Pracy I klasy (1950), pośmiertnie Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski (2006). (PAP)
wmk
