Jerzy Antczak, reżyser nominowanej do Oscara ekranizacji "Nocy i dni", jeden z twórców polskiego Teatru Telewizji urodził się 25 grudnia 1929 roku we Włodzimierzu Wołyńskim.
Po wojnie, w 1949 r., ukończył gimnazjum w Opolu. Następnie podjął studia na Wydziale Aktorskim Państwowej Wyższej Szkoły Filmowej w Łodzi.
Po studiach pracował w łódzkim Teatrze Powszechnym - początkowo jako aktor, potem także jako reżyser.
Antczak jako aktor i reżyser
W 1957 r. współtworzył w Łodzi Teatr 7.15, został jego dyrektorem. Rok później otrzymał angaż do łódzkiego Teatru Nowego, gdzie występował jako aktor oraz reżyserował, asystując Kazimierzowi Dejmkowi.
W 1963 r. Antczak przeniósł się z Łodzi do Warszawy, gdzie do 1975 r. pełnił funkcję naczelnego reżysera Teatru Telewizji.
Dla Teatru Telewizji zrealizował ok. 130 spektakli, m.in. "Kordiana" Juliusza Słowackiego (1963), "Milczenie morza" Vercorsa (1964), "Pożegnanie z Marią" Tadeusza Borowskiego (1966), "Skowronka" Jeana Anouilha (1966), "Notes" Zdzisława Skowrońskiego (1968), "Epilog norymberski" - według własnego scenariusza (1969), "Ścieżki chwały" Humphreya Cobba (1996).
Jednym z pierwszych filmów, które wyreżyserował, był "Wystrzał" z 1965 r. z Ignacym Gogolewskim, Boguszem Bilewskim i Igorem Śmiałowskim w obsadzie. Kolejne to "Mistrz" (1966, uhonorowany nagrodą Prix Italia na Międzynarodowym Festiwalu Twórczości Radiowej i Telewizyjnej w Palermo), "Hrabina Cosel" (1968, film oraz serial telewizyjny) - w której główną rolę wykreowała Jadwiga Barańska, i "Epilog norymberski" (1970, filmowa wersja widowiska telewizyjnego).
Jerzy Antczak: Robiłem filmy dla jednego widza
Najsłynniejsze dzieło filmowe Antczaka
W 1975 r. odbyła się premiera najsłynniejszego filmowego dzieła w dorobku Antczaka - "Nocy i dni", ekranizacji powieści Marii Dąbrowskiej z rewelacyjnymi głównymi rolami Jadwigi Barańskiej i Jerzego Bińczyckiego oraz niezapomnianą muzyką Waldemara Kazaneckiego. Obraz otrzymał nominację do Oscara i Grand Prix na Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych w Gdańsku (od 1987 r. festiwal ten odbywa się w Gdyni). Barańską za rolę Barbary Niechcic uhonorowano Srebrnym Niedźwiedziem dla najlepszej aktorki na festiwalu w Berlinie. Bińczyckiemu przyznano z kolei nagrodę za najlepszą pierwszoplanową rolę męską na festiwalu w Gdańsku.
Mimo, że Antczak zdecydował się osiąść w Stanach Zjednoczonych - gdzie jest cenionym wykładowcą reżyserii, profesorem na Uniwersytecie Kalifornijskim w Los Angeles (UCLA) - co jakiś czas przyjeżdża do Polski. Owocem tych wizyt stały się filmy "Dama Kameliowa" z 1994 r. i "Chopin. Pragnienie miłości" z 2002 r. (PAP)
jp/ abe/ hes/ gma/
