Urodził się 17 września 1889 r. w Semipałatyńsku w rodzinie ziemiańskiej o tradycjach niepodległościowych.
W młodości ukończył gimnazjum w Wiernym. Podczas studiów w Petersburgu, nawiązał współpracę ze Związkiem Młodzieży Postępowo-Niepodległościowej, PPS-Frakcją Rewolucyjną oraz Związkiem Walki Czynnej.
Po wybuchu I wojny światowej był członkiem Polskiej Organizacji Wojskowej. Należał do głównych działaczy Stronnictwa Niezawisłości Narodowej. Jako wiceminister propagandy w rządzie Ignacego Daszyńskiego był jednym z autorów Manifestu Tymczasowego Rządu Ludowego Republiki Polskiej, który ogłoszono 7 listopada 1918 r.
Hołówko – PPS, BBWR
Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości oraz wojnie polsko-bolszewickiej, podczas której był ochotnikiem, Hołówko poświęcił się pracy na rzecz PPS. Wiele publikował. Był redaktorem naczelnym partyjnego pisma "Trybuna" oraz autorem książek: "O demokracji, polityce i moralności życia publicznego" oraz "Kwestia narodowościowa w Polsce".
Po 1926 r. związał się z obozem sanacyjnym. Był współtwórcą Bezpartyjnego Bloku Współpracy z Rządem, z którego listy, w 1930 r., został wybrany posłem na sejm.
Hołówko i idea prometejska
Hołówko był czołowym przedstawicielem idei prometejskiej, która zakładała współpracę zniewolonych narodów Związku Sowieckiego i Polski w imię walki o niezawisłość polityczną. Program prometejski nawiązywał do koncepcji federacyjnej Józefa Piłsudskiego.
Prof. M. Kornat: polscy sowietolodzy uważali ekspansjonizm sowiecki za groźniejszy niż carski
Hołówko był jednym z założycieli powstałego w 1921 r. Związku Zbliżenia Narodów Odrodzonych, do którego należeli przedstawiciele emigracyjnej opozycji antysowieckiej z Ukrainy, Białorusi i Kaukazu Południowego. Od 1927 r. pełnił funkcję naczelnika Wydziału Wschodniego Ministerstwa Spraw Zagranicznych. Był rzecznikiem normalizacji stosunków polsko-ukraińskich, opowiadając się m. in. za zwiększeniem autonomii dla Ukraińców zamieszkujących Galicję Wschodnią.
Pomimo aktywnych działań na rzecz współpracy polsko-ukraińskiej idee, które Hołówko starał się wcielać w życie stanowiły zagrożenie dla radykalnych haseł głoszonych przez powstałą w 1929 r. Organizację Ukraińskich Nacjonalistów.
Hołówko zamordowany przez OUN
29 sierpnia 1931 r. w Truskawcu k. Drohobycza, gdzie - w ukraińskim pensjonacie prowadzonym przez greckokatolickie zakonnice - Hołówko przebywał na kuracji zastrzelili go dwaj członkowie OUN: 20-letni Wasyl Biłas oraz 23-letni Dmytro Danyłyszyn.
Śmierć Hołówki odbiła się szerokim echem zarówno w Polsce, jak i na Ukrainie. Morderstwo polskiego posła komentowała także prasa zagraniczna, m.in. francuska i niemiecka. Na jego temat dyskutowano również na konferencji mniejszości narodowych zorganizowanej przez Ligę Narodów.
Tadeusz Hołówko został pochowany na Cmentarzu Ewangelicko-Reformowanym w Warszawie. Za zasługi dla Polski otrzymał Krzyż Orderu Virtuti Militari i Krzyż Niepodległości. Uhonorowano go także estońskim Order Krzyża z Orłem II klasy. (PAP)
wmk
