Kalendarz historyczny
16 października
-
Drewniane tablice z 21 postulatami Międzyzakładowego Komitetu Strajkowego, który przekształcił się w NSZZ „Solidarność”, zostały wpisane na światową listę dziedzictwa kulturowego UNESCO „Pamięć Świata”.
-
Wanda Rutkiewicz, jako pierwsza Europejka i trzecia kobieta na świecie, zdobyła Mount Everest.
-
W Krakowie zmarł Jerzy Korczak, pisarz, prozaik i satyryk. Był autorem ponad dwudziestu tomów prozy – powieści, opowiadań i reportaży historycznych oraz tekstów publicystycznych, ogłaszanych na łamach prasy krajowej i emigracyjnej.
-
W Warszawie zmarł Jerzy Markuszewski, reżyser teatralny, twórca STS-u (Studenckiego Teatru Satyryków), scenarzysta, aktor.
-
Lider „Samoobrony” Andrzej Lepper został ponownie mianowany wicepremierem oraz ministrem rolnictwa i rozwoju wsi w rządzie premiera Jarosława Kaczyńskiego.
-
W Warszawie zmarł prof. Tomasz Strzembosz, historyk; badacz dziejów Polski okresu II wojny światowej; profesor Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego i Instytutu Studiów Politycznych PAN; w latach 1989–1993 przewodniczący Rady Naczelnej Związku Harcerstwa Rzeczypospolitej, następnie honorowy przewodniczący ZHR.
-
Premiera filmu „Zabić Sekala” w reżyserii Vladimira Michalka.
-
W Londynie zmarł Władysław Sheybal, aktor, reżyser.
-
Zgodnie z umową pomiędzy RP i RFN powstała Fundacja „Polsko-Niemieckie Pojednanie”, działająca na rzecz ofiar represji niemieckich w czasie II wojny światowej i polsko-niemieckiego dialogu.
-
Premiera filmu „Hallo Szpicbródka, czyli ostatni występ króla kasiarzy”.
-
W Rzymie kolegium kardynalskie wybrało metropolitę krakowskiego kardynała Karola Wojtyłę na papieża Kościoła katolickiego. Przyjął on imię Jan Paweł II. Został beatyfikowany 1 maja 2011 r. i kanonizowany 27 kwietnia 2014 r.
-
Premiera serialu telewizyjnego „Polskie drogi” w reżyserii Janusza Morgensterna.
-
W Waszyngtonie zmarł George Marshall, generał, polityk; szef sztabu amerykańskich wojsk lądowych (1939–1945); sekretarz stanu (1947–1949), sekretarz obrony (1950–1951); w 1947 r. przedstawił plan ekonomicznej pomocy dla zniszczonej II wojną światową Europy, którego politycznym celem było przeciwstawienie się komunizmowi; laureat Pokojowej Nagrody Nobla (1953).
-
Telewizja Polska nadała pierwszy spektakl „Kabaretu Starszych Panów”.
-
W Norymberdze powieszeni zostali nazistowscy zbrodniarze III Rzeszy skazani na karę śmierci przez Międzynarodowy Trybunał Wojskowy: Hans Frank – generalny gubernator w okupowanej Polsce; Wilhelm Frick – generał SS i SA, protektor Czech i Moraw; Alfred Jodl – szef sztabu w Naczelnym Dowództwie Wehrmachtu; Ernst Kaltenbrunner – szef Głównego Urzędu Bezpieczeństwa Rzeszy; Wilhelm Keitel – feldmarszałek Rzeszy, szef Naczelnego Dowództwa Wehrmachtu; Joachim von Ribbentrop – minister spraw zagranicznych; Alfred Rosenberg – ideolog partyjny NSDAP, minister Rzeszy ds. Terenów Wschodnich; Fritz Sauckel – generał SS i SA, organizator pracy przymusowej; Arthur Seyss-Inquart – komisarz Rzeszy w Holandii; Julius Streicher – wydawca „Der Stuermer”, współorganizator eksterminacji Żydów.
-
W Poznaniu powstał chór chłopięco-męski im. ks. Wacława Gieburowskiego, pod dyrekcją Stefana Stuligrosza.
-
Minister spraw zagranicznych Wincenty Rzymowski podpisał w imieniu Polski Kartę Narodów Zjednoczonych.
-
Okupacyjne władze niemieckie powiesiły 50 więźniów Pawiaka w odwecie za przeprowadzoną przez oddziały AK akcję dywersyjną „Wieniec”, w czasie której uszkodzono tory w kilku punktach wokół Warszawy, paraliżując w ten sposób na wiele godzin zaopatrzenie niemieckiej armii walczącej na froncie wschodnim.
-
Polska Partia Socjalistyczna przekształciła się w konspiracyjną organizację „Wolność-Równość-Niepodległość”.
-
W Warszawie powstał Klub Demokratyczny, ugrupowanie opozycyjne woboec rządu, tworzone przez środowiska wywodzące się z sanacyjnej lewicy.
-
W Karczewicach koło Częstochowy urodził się Marian Jurczyk, działacz opozycji antykomunistycznej, w sierpniu 1980 r. kierował strajkiem w Stoczni Szczecińskiej i w regionie, jako przewodniczący Międzyzakładowego Komitetu Strajkowego; sygnatariusz szczecińskich Porozumień Sierpniowych; od 1981 r. przewodniczący Zarządu Regionu Pomorze Zachodnie i członek Komisji Krajowej NSZZ „S”; internowany w stanie wojennym, następnie w 1982 r. aresztowany, wyszedł na wolność w 1984 r. na mocy amnestii; w 1990 r. założył NSZZ „Solidarność ‘80”; senator RP (1997–2000); w latach 1998–2000 i 2002–2006 prezydent Szczecina.
-
Ustanowiony został pierwszy międzynarodowy rekord lotniczy dla Polski; w samolocie RWD-2 piloci Franciszek Żwirko i Antoni Kocjan wznieśli się na wysokość 4004 metrów, co było rekordem w klasie samolotów o masie do 280 kg.
-
W Gdańsku urodził się Guenter Grass, niemiecki pisarz, a także rzeźbiarz i rysownik; autor m.in. powieści „Blaszany bębenek”, „Psie lata”, „Wróżby kumaka”; laureat literackiej Nagrody Nobla w 1999 r.
-
W Krakowie urodził się Andrzej Munk, reżyser, scenarzysta, twórca filmów „Człowiek na torze”, „Eroica”, „Zezowate szczęście”, „Pasażerka”; część źródeł jako datę urodzin Andrzeja Munka podaje 16 października 1920 r.
-
W Fuessen w Bawarii urodził się Max Koegel, nazistowski zbrodniarz, SS-Obersturmbannfuehrer, komendant obozów koncentracyjnych: Ravensbrueck (1940–1942), Majdanek (1942) i Flossenbuerg (1943–1945); po wojnie aresztowany, w 1946 r. popełnił samobójstwo w więziennej celi.
-
W Modlnicy koło Krakowa urodził się Jan Karcz, pułkownik WP, w kampanii 1939 r. dowódca Mazowieckiej Brygady Kawalerii; członek konspiracyjnej Organizacji Orła Białego, a następnie ZWZ; więzień KL Auschwitz, jeden z przywódców tajnej organizacji obozowej; rozstrzelany przez Niemców w styczniu 1943 r.
-
W Stryju urodził się Józef Kustroń, żołnierz Legionów Polskich, generał WP; w czasie kampanii 1939 r. dowodził 21. Dywizją Piechoty Górskiej; zmarł 16 września 1939 r. w wyniku ran odniesionych w walce pod Oleszycami.
-
Fotograf i wynalazca Konrad Brandel uzyskał rosyjski patent na ręczny aparat do zdjęć migawkowych zwany fotorewolwerem.
-
W Płońsku urodził się Dawid Ben Gurion, działacz syjonistyczny. W latach 1948–1953 i 1955–1963 premier i minister obrony Izraela. Uczestniczył w budowaniu instytucji państwowych, przewodniczył w kierowaniu licznych projektów na rzecz rozwoju kraju.
-
W Warszawie urodziła się Lucyna Messal (Messalka), aktorka, śpiewaczka, tancerka.
-
W Gidejkach na Wileńszczyźnie urodził się Ksawery Czernicki, kontradmirał, inżynier, w latach 1932-1939 szef służb Kierownictwa Marynarki Wojennej; w 1939 r. wywieziony do ZSRS, więziony w obozie w Kozielsku, zamordowany przez NKWD w 1940 r. w Katyniu.
-
Zmarł Ignacy Jasiński, polski malarz, powstaniec styczniowy, zesłaniec.
-
W Dąbrowie Tarnowskiej urodził się Jan Kanty Steczkowski, działacz Stronnictwa Prawicy Narodowej, minister skarbu i premier rządu utworzonego przez Radę Regencyjną (1918); po odzyskaniu niepodległości ponownie minister skarbu (1920–1921); dyrektor Polskiego Banku Krajowego, prezes Banku Gospodarstwa Krajowego.
-
We Wschowie urodził się Florian Stablewski, arcybiskup poznański i gnieźnieński, prymas Polski w latach 1891–1906.
-
W Krakowie rozpoczęto usypywanie Kopca Kościuszki.
-
Pod Lipskiem rozpoczęła się tzw. bitwa narodów, w której wojska francuskie pod wodzą Napoleona Bonaparte, wspierane przez polski korpus księcia Józefa Poniatowskiego, poniosły klęskę w walce z wojskami koalicyjnymi Austrii, Prus, Rosji i Szwecji. Bitwa zakończyła się 19 października.
-
W Zagościu urodził się Józef Łubieński, polityk, działacz gospodarczy w Królestwie Polskim, pisarz ekonomiczny i religijny.
-
Pod Gołębiem niedaleko Puław stronnicy króla Michała Korybuta Wiśniowieckiego zawiązali w jego obronie konfederację, występując przeciwko stronnictwu profrancuskiemu, dążącemu do jego detronizacji.
-
W obozie sułtańskim pod Buczaczem podpisany został polsko-turecki traktat, w którym Rzeczpospolita zrzekała się na rzecz Turcji Ukrainy (województw bracławskiego i kijowskiego) oraz Podola wraz z Kamieńcem, zobowiązała się również do płacenia sułtanowi rocznego haraczu w wysokości 22 tys. czerwonych złotych.
-
Po bitwie pod Podhajcami, w której hetman Jan Sobieski odpierał ataki armii kozacko-tatarskiej, podpisany został pokój pomiędzy Tatarami a Rzeczpospolitą.
-
Na Wawelu odbyła się koronacja Jadwigi Andegaweńskiej na królową Polski.
-
Kazimierz, syn króla Władysława Łokietka, poślubił księżniczkę litewską Aldonę Annę Giedyminównę.