W dokumentach IPN z teczki tajnego współpracownika SB "Bolka", którego współpraca miała się zakończyć w 1976 r., jest prośba z listopada 1986 r. o zgodę na zniszczenie meldunku "Bolka" ze stycznia 1971 r., użytego do tajnej operacji SB kompromitowania Lecha Wałęsy przed Komitetem Noblowskim.
W dokumencie datowanym na 4 listopada 1986 r., oznaczonym jako "tajne spec. znaczenia" mjr A.Styliński i kpt. J.Burak z wydziału II Biura Studiów piszą do dyrektora biura studiów SB płk. Adama Malika raport. Głosi on: "Uprzejmie prosimy o zatwierdzenie wybrakowania oryginalnego doniesienia tw ps. +BOLEK+ z dnia 12.01.1971 r., wyłączonego z teczki pracy nr archiwalny I 14713, kart 2, strona nr 25 i 26. /kserokopia doniesienia w załączeniu/. Dokument ten wykorzystany został w działaniach specjalnych krypt. +AMBASADOR+, realizowanych w pierwszej dekadzie 1982 r.".
Na dokumencie widnieje też odręczna adnotacja zastępcy płk. Malika - płk. Stanisława Stępnia. "Proponuję zatwierdzić dla uporządkowania dokumentacji zdawanej do archiwum" - zasugerował.
Operacja SB "Ambasador" wyszła na jaw w 2000 r., w czasie procesu lustracyjnego Lecha Wałęsy, któremu poddał się jako kandydat na prezydenta.
"Wybrakowany" dokument z załącznika jest dostępny w aktach IPN. To opatrzona klauzulą "tajne" "informacja" z 12 stycznia 1971 r., spisana na maszynie z relacji źródła "Bolek" przez kpt. Edwarda Graczyka. To relacja z przebiegu wydarzeń na Wydziale W-4 Stoczni Gdańskiej od 1 do 12 stycznia 1971 r.
"Bolek" ma tam twierdzić, że na wydziale toczą się dyskusje o strajku, i że "rozpowszechniane są różne ulotki. Pisane są one ręcznie i na maszynach. Traser z wydziału W-4 obiecał że odbije te ulotki na powielaczu i jedną z nich dostarczy mi. Do dnia dzisiejszego trasera nie spotkałem i ulotki nie otrzymałem. Wiadomo mi jest że ów traser o nazwisku Kontor posiada posrednie dotarcie do powielacza gdyż w powielarni pracuje jego kolega. Z opowiadan stoczniowców wiem że ulotki te są antypanstwowe i dotyczą osoby Tow. Kociołka, MO itp." - głosi dokument.
Dalej "Bolek" miał powiedzieć, że 11 stycznia dwaj pracownicy wydziału W-4: Jan Jasiński i Popielewski mieli sondować go, co myśli o strajku w stoczni. "Z rozmowy z nimi wywnioskowałem że szukają oni ludzi którzy mogliby pokierować strajkiem. Odpowiedzi moje odnośnie ich propozycji były wymijające powiedziałem im że obawiam się konsekwencji i odpowiedzialności za to gdyż za podobną działalnosc byłem zatrzymany przez MO. Uważam że jasinski i Popielewski mogą być członkami jakis komórki organizacyjnej która może zorganizować strajk. Ten sam Jasinski wypożyczył mi do przepisania ulotkę krążącą po stoczni pod tytułem +Ballada Stoczniowców+ obiecał mi również że przekaże mi ulotki o innej tresci które wypożyczył dla innych stoczniowców" - napisał kpt. Graczyk.
W dalszej części "informacji" "Bolek" miał powiedzieć, że uważa za wskazane, aby dla lepszego zakonspirowania jego osoby wezwać go na MO. "Inne osoby z mojego Wydziału są zoriętowane o mojej działalności w Radzie Delegatów i nie wezwanie mnie do Komendy może wzbudzić różne podejrzenia" - wyjaśnił. Dodał, że wie, iż Jasiński jest wzywany na milicję, ale rozmów z funkcjonariuszami "specjalnie nie obawia się". "Ja osobiscie uważam że rozmowa z nim powinna być delikatna gdyż może on bardziej zamknąć się w sobie i nie uzewnętrzniać swoich mysli. Ponadto uważam że w tej chwili Jasinski może być członkiem jakiegoś tajnego komitatu. Daży in mnie w tej chwili zaufaniem i w najbliższym czasie będę mógł podać bliższe szczegóły o nim i o jego działalności. W tozmowie z innymi kolegami dowiedziałem się że Jasinski w czasie wydarzen grudniowych brał udział w grabieżach /były to rzeczy kosmetyczne/" - czytamy w maszynopisie przeznaczonym do "wybrakowania".
W czasie procesu lustracyjnego Wałęsy w 2000 r. ówczesny zastępca Rzecznika Interesu Publicznego Krzysztof Kauba wnosił o umorzenie sprawy przez Sąd Lustracyjny z powodu braku wystarczających dowodów pozwalających ocenić, czy oświadczenie Wałęsy o braku współpracy, jest prawdziwe. Sąd uznał, że Wałęsa złożył prawdziwe oświadczenie lustracyjne.
W ustnym uzasadnieniu oczyszczającego Wałęsę orzeczenia Sądu Lustracyjnego sędzia Paweł Rysiński przywołał dokument SB z 1985 r., w którym rekonstruowano "działania specjalne" SB wobec Wałęsy. Wynika z niego, że trzy lata wcześniej - w 1982 r. - SB fałszowała własne akta, by skompromitować Wałęsę nie tylko w społeczeństwie polskim i w "Solidarności", ale także za granicą.
"Pierwszy etap działań polegał na +przedłużeniu działalności+ tajnego współpracownika +Bolek+, tj. Lecha Wałęsy o minimum 10 lat (ostatnie doniesienie +Bolka+ pochodziło z 1970 roku)" - napisał autor notatki, oficer SB. "Korzystając ze wszystkich dostępnych materiałów, tj. stenogramów przemówień Lecha Wałęsy wygłoszonych w różnych miastach Polski, komunikatów Biura B, materiałów techniki operacyjnej sporządziliśmy kilka doniesień, z których ostatnie nosiło datę prawdopodobnie 1981 r." - pisał funkcjonariusz. "+Dokumentom+ nadano właściwą szatę graficzną (charakter pisma tajnego współpracownika +Bolek+, omówienie, odpowiedni papier). Na każdym z doniesień zaznaczone było miejsce jego odbioru oraz sposób przekazania. Elementy te dobierano w taki sposób, żeby pasowały one do Lecha Wałęsy, zwłaszcza sposobu jego zachowania i miejsc pobytu, o których wiedzieli inni."
"Drugi etap operacji polegać miał na rozprowadzeniu sporządzonych doniesień w taki sposób, aby doprowadzić do prawdziwego lub pozornego sądu nad Wałęsą oraz sporego poruszenia całego byłego NSZZ +Solidarność+" - pisał w 1985 r. funkcjonariusz SB. Mówiąc o tym dokumencie, sędzia oświadczył: "W sposób oczywisty jego wymowa wskazuje na to, że nawet gdyby sąd dotarł do pierwotnego, oryginalnego dokumentu, ręcznie sporządzonego przez tajnego współpracownika +Bolek+, to i tak w dniu dzisiejszym nie byłby w stanie stwierdzić, że istotnie ten dokument jest oryginalny, ponieważ wymowa tego pisma, które sąd dzisiaj ujawnił, jest jednoznaczna".
Według autora notatki działania SB doprowadziły do tego, że w 1982 r. Wałęsa nie dostał pokojowej Nagrody Nobla (ówczesny lider podziemnej "S" otrzymał ją rok później - PAP). Według notatki stało się tak m.in. dzięki przesłaniu ambasadorowi Norwegii w Polsce podrobionych donosów Wałęsy i pokwitowań za nie.(PAP)
wkt/ itm/ woj/
