Zrewitalizowane Muzeum X Pawilonu Cytadeli Warszawskiej. Fot. PAP/B. Zborowski
Odnowienie elewacji i wnętrz, wymianę dachu i okien, instalację udogodnień dla niepełnosprawnych zrealizowano w ramach rewitalizacji Muzeum X Pawilonu Cytadeli Warszawskiej. Powstała też sala audiowizualna. Wyremontowana placówka będzie dostępna od poniedziałku.
Jak powiedział PAP Bartłomiej Kłusek, rzecznik prasowy Muzeum Niepodległości, którego oddziałem jest Muzeum X Pawilonu, wymagało ono kompleksowej rewitalizacji. Zabudowania Cytadeli, w których się mieści, są dosyć zaawansowane wiekowo i w większości nie przechodziły remontu od dawna. Jako obiekty historyczne i zabytkowe nie mogły jednak ulec poważnym zmianom.
W ramach rewitalizacji odnowiono elewacje zewnętrzne i wewnętrzne, wejście oraz dawne cele skazańców. Wymieniono dach i stolarkę okienną oraz instalację elektryczną, zainstalowano także udogodnienia dla niepełnosprawnych. Wzmocniono również mury i wykonano izolację przeciwwilgociową. Założono też instalację przeciwpożarową. Rewitalizacji poddano również Pawilon XI. Odtworzono także fundament dawnej kuźni oraz wartowni.
Odnowiono również dziedziniec. Przeprowadzono przełożenie historycznego bruku z lat 30. XIX w. Kamienie oczyszczono i ułożono na nowo. Wykonano nowe dojście do Muzeum. Na Drodze Straceń zerwano stary asfalt i położono ozdobną kostkę. Na terenie zainstalowano również monitoring. Przeprowadzono renowację elewacji ceglanej, usunięto roślinność porastającą ściany i zakonserwowano z zewnątrz mur okalający Cytadelę.
Cytadela Warszawska została zbudowana w latach 1832-1836 z rozkazu cara Mikołaja I po stłumieniu powstania listopadowego. W jednym z jej budynków tzw. X Pawilonie umieszczono centralne więzienie śledcze dla więźniów politycznych, w którym przetrzymywano m.in. Romualda Traugutta, Józefa Piłsudskiego, Romana Dmowskiego, ks. Piotra Ściegiennego, Jarosława Dąbrowskiego czy Ludwika Waryńskiego. Kilkaset osób zostało straconych na stokach Cytadeli.
W murach obronnych przy wejściu do Bramy Bielańskiej otwarto zaś Galerię Bramy Bielańskiej. To zadaszony, zamknięty obiekt, specjalnie zaadaptowany i dostosowany z przeznaczeniem na prezentację różnego typu wystaw czasowych. Obecnie można tam oglądać ekspozycję malarstwa Feliksa Mostowicza.
"Remont wewnętrzny Muzeum polegał głównie na odświeżeniu, ponieważ z uwagi na zabytkowy charakter budowli nie mogą być tam prowadzone ingerujące w nią prace" - powiedział Kłusek. Zmodernizowana została dawna sala kinowo-konferencyjna przekształcona w nowoczesną, przystosowaną dla niepełnosprawnych salę audiowizualną na 60 miejsc. Zainstalowano tam klimatyzację i nowoczesny system dźwiękowy. Muzeum zostało też wyposażone w sprzęt komputerowy i multimedialny.
"Obecnie pragniemy skupić uwagę zwiedzających na ekspozycji znajdującej się na pierwszym piętrze, gdzie prezentowana będzie wystawa obrazów Aleksandra Sochaczewskiego. Przedstawiają one życie Sybiraków, ciężką podróż do miejsca zesłania, katorżniczą pracę i trudy dnia codziennego. Obok obrazów na ekspozycji znajdą się także m.in. dyby, w które zakuwano więźniów i przedmioty codziennego użytku. W jej sąsiedztwie znajdują się odnowione cele, w których więziono m.in. Józefa Piłsudskiego i ks. Piotra Ściegiennego" - opowiadał rzecznik.
Można także zobaczyć tzw. poczekalnię, gdzie skazańcy oczekiwali na przesłuchanie i samą salę przesłuchań. Powstały również tzw. kioski multimedialne, gdzie można obejrzeć filmy, prezentacje i zdjęcia poświęcone ekspozycji czy wydarzeniom historycznym na terenie Cytadeli.
"Czekają nas jeszcze prace przy ekspozycji na parterze. Liczymy, że niebawem znajdą się na to środki, na razie miały tam miejsce tylko prace odświeżające. Pozostały stare elementy znajdujące się w gablotach związane z historią tego miejsca - listy, obrazy, pamiętniki" - relacjonował Kłusek.
Celem planowanych jeszcze na parterze prac ma być "podkreślenie charakteru miejsca" przez prezentację różnego typu eksponatów. "Należy jednak pamiętać, że większość miejsca zajmują cele, więc pozostałe trzeba odpowiednio zagospodarować. Na pewno będziemy tam chcieli wprowadzić elementy multimedialne przybliżające nasze obszerne i ciekawe zbiory. Nie wykluczamy też organizowania tam wystaw czasowych. Jednak wszelkie planowane prace nie będą już oczywiście wpływać na dostępność placówki" - zapewnił rzecznik.
Remont Muzeum X Pawilonu rozpoczął się wiosną 2013 r. i w sumie trwał ok. 2,5 r. Został w większości sfinansowany ze środków unijnych przyznanych przez Zarząd Województwa Mazowieckiego. Łącznie koszt rewitalizacji wyniósł blisko 15 mln zł.
W poniedziałek w południe odbędzie się uroczystość złożenia kwiatów i zapalenia zniczy w Bramie Straceń z udziałem przedstawicieli władz państwowych i samorządowych, organizacji kombatanckich i wojska. Później zaplanowano symboliczne otwarcie Muzeum X Pawilonu po remoncie połączone z prezentacją ekspozycji malarstwa Aleksandra Sochaczewskiego.
Cytadela Warszawska została zbudowana w latach 1832-1836 z rozkazu cara Mikołaja I po stłumieniu powstania listopadowego. W jednym z jej budynków tzw. X Pawilonie umieszczono centralne więzienie śledcze dla więźniów politycznych, w którym przetrzymywano m.in. Romualda Traugutta, Józefa Piłsudskiego, Romana Dmowskiego, ks. Piotra Ściegiennego, Jarosława Dąbrowskiego czy Ludwika Waryńskiego. Kilkaset osób zostało straconych na stokach Cytadeli. Podczas I i II wojny wykorzystywano ją do celów wojskowych. W okresie międzywojennym i po 1945 r. Cytadelę użytkowało Wojsko Polskie. X Pawilon wraz z otoczeniem otwarto dla zwiedzających w 1963 r. (PAP)
akn/
