Wiceprezes IPN Jan Baster honoruje nagrodą „Świadek Historii” Irenę Kosterę. Fot. PAP/A. Reszko
Wojciech Ciesielski, Walenty Jabłoński, Władysław Kałudziński, Irena Kostera, Janina Luberda-Zapaśnik oraz liceum w Augustowie - to laureaci tegorocznej edycji honorowej nagrody "Świadek historii", przyznanej po raz 9. przez oddział IPN w Białymstoku.
Nagroda jest przyznawana przez kapitułę, której przewodniczy prezes IPN, osobom fizycznym oraz instytucjom i stowarzyszeniom działającym w regionie, które w swoich działaniach propagują najnowszą historię Polski.
Została zainicjowana w 2009 r. w białostockim oddziale IPN, obecnie jest przyznawana także w oddziałach Instytutu w Poznaniu, Łodzi, Krakowie, Rzeszowie, Szczecinie i Gdańsku.
W czwartek w Białymstoku nagrody "Świadek historii" otrzymali: Wojciech Ciesielski, Walenty Jabłoński, Władysław Kałudziński, Irena Kostera, Janina Luberda-Zapaśnik (w jej imieniu odebrał ją mec. Lech Obara) oraz II liceum ogólnokształcące w Augustowie, noszące imię Polonii i Polaków na Świecie.
Laureaci zostali wybrani spośród 47 zgłoszeń z województw: podlaskiego i warmińsko-mazurskiego. "Bardzo się cieszymy, że w ten symboliczny sposób możemy honorować społeczników, pasjonatów historii czy nauczycieli, których codzienną, jakże cenną pracę, trudno jest zmierzyć czy wycenić" - mówił w czasie uroczystości dyrektor oddziału IPN w Białymstoku Piotr Kardela.
Wojciech Ciesielski w 1980 roku współtworzył „Solidarność” w Olsztynie; internowany w stanie wojennym i represjonowany do 1989 roku, dokumentuje dzieje olsztyńskiej opozycji niepodległościowej. Zgromadzone archiwalia przekazuje m.in. placówkom naukowym i IPN.
Walenty Jabłoński w 1952 r. został zesłany z Grodzieńszczyzny do Kazachstanu. Do kraju powrócił w 1956 r. Od końca lat 80. ubiegłego wieku aktywnie działa w Związku Sybiraków w Białymstoku, m.in. na rzecz upamiętnienia zesłańców do Kazachstanu.
Władysław Kałudziński to działacz pierwszej „Solidarności”; w stanie wojennym zaangażowany w pomoc rodzinom internowanych i więzionych, kolporter i drukarz wydawnictw podziemnych. W 1982 r. internowany, brutalnie pobity i skazany na rok więzienia. Wskutek pobicia, od 1983 roku na rencie inwalidzkiej. Obecnie bierze udział w wielu olsztyńskich inicjatywach związanych z upamiętnieniem działalności opozycji demokratycznej.
Irena Kostera działa w kole Związku Sybiraków w Hajnówce, gromadzi i publikuje wspomnienia Sybiraków z tej części regionu, opiekuje się Sybirakami.
Janina Luberda-Zapaśnik zaangażowana jest w działalność Polskiego Związku Byłych Więźniów Politycznych Hitlerowskich Więzień i Obozów Koncentracyjnych oraz stowarzyszenia „Patria Nostra” przeciwdziałającego fałszowaniu historii Polski przez zagraniczne media. Kilkakrotnie pozywała je za używanie sformułowań o „polskich obozach koncentracyjnych”.
II LO w Augustowie m.in. aktywnie upowszechnia historię regionalną, w tym wiedzę o tzw. obławie augustowskiej z lipca 1945 roku oraz o działalności miejscowych struktur podziemia niepodległościowego.
Wojewoda podlaski Bohdan Paszkowski dziękował wyróżnionym za to, że dzięki ich ofiarności można ideę walki o niepodległość, i umacnianie tej niepodległości, "przekazywać innym pokoleniom, szczególnie młodzieży".
"Jestem głęboko przekonany, że bez waszej pracy, bez waszej postawy, realizacja misji Instytutu Pamięci Narodowej, szczególnie w części edukacyjnej, byłaby znacznie utrudniona" - powiedział wiceprezes Instytutu Jan Baster. Odczytał też list do prezesa IPN Jarosława Szarka, który napisał, że dzięki społecznej pracy wyróżnionych "przetrwał bezcenny obraz żołnierskiego czynu, niepodległościowej konspiracji, narodowej solidarności, kresowego i sybirackiego doświadczenia".
We wczesniejszych edycjach "Świadka historii" w Białymstoku przyznano już blisko 70 takich nagród. Wśród uhonorowanych byli m.in. ostatni prezydent RP na uchodźstwie Ryszard Kaczorowski (pośmiertnie), b. metropolita białostocki abp senior Edward Ozorowski, ks. Stanisław Wysocki - prezes Związku Pamięci Ofiar Obławy Augustowskiej oraz Danuta i Zbigniew Kaszlejowie - badacze dziejów podziemia niepodległościowego na Suwalszczyźnie, którzy również zabiegają o wyjaśnienie okoliczności obławy augustowskiej.
Nagrodzony był również m.in. pierwszy przewodniczący NSZZ "Solidarność" w Białymstoku Stanisław Marczuk oraz b. prezes Związku Sybiraków Tadeusz Chwiedź.(PAP)
autor: Robert Fiłończuk
rof/ itm/
