Wystawa "Antonisz: Technika jest dla mnie rodzajem sztuki" w warszawskiej Zachęcie. Fot. PAP/G. Jakubowski
Dorobek artystyczny reżysera eksperymentalnych animacji, konstruktora, muzyka i wynalazcy Juliana Antoniszczaka, znanego jako Antonisz, będzie można od soboty oglądać na wystawie w gmachu głównym Muzeum Narodowego w Krakowie.
Na ekspozycji znalazło się ok. 180 obiektów: dzienników, „pomysłowników” (gromadzonych i segregowanych przez kilkadziesiąt lat zbiorów notatek, „złotych myśli”, wycinków z gazet, projektów) oraz urządzeń, które Antonisz własnoręcznie konstruował, by potem za ich pomocą realizować filmy tzw. techniką noncamerową. Technika ta polega na malowaniu poszczególnych kadrów na taśmie filmowej, w wyniku czego powstają barwne, wibrujące obrazy.
Jak powiedziały w rozmowie z PAP córki artysty: Malwina i Sabina Antoniszczak, dwiema najważniejszymi maszynami dla ich ojca były: pantograf i chropograf - również pokazane na wystawie.
Pantograf, czyli animograf fazujący 24-kadrowy, zwany „fortepianem Antonisza“ był urządzeniem wyposażonym w dwa ramiona rysujące na kartce. Za jego pomocą można było wykonać 24 klatki, co odpowiada jednej sekundzie filmu. Artysta rysował obiema rękami równocześnie, a na taśmie filmowej powstawały obrazy przedstawiające fazy ruchu.
Chropograf skaningowy produkował zdjęcia dla niewidomych. Przed wynalazkiem można było przedstawić obraz, a maszyna tak odtwarzała ilustrację, że niewidomi mogli ją odczytać za pomocą palców. Próba opatentowania urządzenia nie doszła do skutku z powodu śmierci artysty.
W muzeum można też, na specjalnych ekranach, zobaczyć kilkanaście filmów Antonisza, m.in. "Fobia" (1967), "Jak działa jamniczek" (1971), "Słońce" (1977), "Ludzie więdną jak liście" (1978), "Światło w tunelu" (1986).
W bogato ilustrowanym katalogu towarzyszącym wystawie znalazły się opisy maszyn skonstruowanych przez artystę, omówienia filmów, publikacje dotyczące twórczość Antonisza. Do katalogu dołączona jest płyta z wyborem produkcji artysty. „Jest to pierwsza płyta DVD, na której znalazły się filmy taty“ – powiedziała Malwina Antoniszczak.
Wystawę "Antonisz: Technika jest dla mnie rodzajem sztuki" prezentowała wcześniej warszawska galeria Zachęta. W Krakowie będzie można ją oglądać do 16 czerwca.
Ekspozycję przygotowały: Muzeum Narodowe w Krakowie, Narodowa Galeria Sztuki Zachęta i Filmoteka Narodowa w Warszawie.
Julian Józef Antoniszczak (nazywany Antoniszem) urodził się w 1941 w Nowym Sączu, a zmarł w 1987 r. w Lubniu. Ukończył Wydział Malarstwa i Grafiki na Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie, gdzie uczył się m.in. w Pracowni Rysunku Filmowego pod kierunkiem Kazimierza Urbańskiego. Swoje filmy realizował całkowicie samodzielnie, pisał do nich scenariusze, realizował je i komponował do nich muzykę. Antonisz przyczynił się do założenia w 1966 r. Studia Filmów Animowanych w Krakowie. (PAP)
bko/ ls/
