Adam Mickiewicz urodził się 24 grudnia 1798 r. w rodzinie drobnoszlacheckiej. Ojciec Adama, Mikołaj pracował w sądzie jako adwokat, z kolei matka, Barbara zajmowała się domem. Mickiewicz miał czterech braci (Franciszka, Aleksandra, Jerzego i Antoniego).
Wśród miejsc narodzin Adama podawany jest zarówno Nowogródek – miejsce zamieszkania rodziny Mickiewiczów, jak i Zaosie, gdzie mieścił się dworek, do którego Mickiewiczowie często podróżowali.
W 1807 r. młody Mickiewicz rozpoczął naukę w szkole powiatowej w Nowogródku.
W 1815 r. wyjechał do Wilna, gdzie rozpoczął studia na tamtejszym uniwersytecie.
Mickiewicz w Towarzystwie Filomatów
W 1817 r. wraz z kolegami ze studiów założył Towarzystwo Filomatów, którego prezesem został Tomasz Zan. Na zebraniach towarzystwa doskonalono umiejętności samokształceniowe, prezentowano referaty, dyskutowano o literaturze i bieżącej sytuacji kulturalno-politycznej.
W 1818 r. Mickiewicz debiutował wierszem „Zima miejska”. Rok później, po ukończeniu studiów, wyjechał do Kowna, gdzie podjął pracę jako nauczyciel w szkole.
„Ballady i romanse”, „Dziady”, „Sonety krymskie”
W czasie pobytu w Kownie Mickiewicz pracował nad wieloma utworami literackimi. W latach 1822-1823 opublikowano pierwsze dwa zbiory jego poezji (m.in. utwory „Ballady i romanse”, „Grażyna” oraz II i IV część „Dziadów”).
W 1823 r. władze carskie aresztowały Mickiewicza za przynależność do stowarzyszenia filomatów; przez pół roku poeta był więziony w wileńskim klasztorze ojców bazylianów. W 1824 r. usłyszał wyrok sądu, który skazał go na wygnanie w głąb Rosji.
Miejscem zsyłki była Odessa, gdzie w 1825 r. rozpoczął pracę nauczyciela w miejscowym liceum. W tym samym roku poeta wyjechał na Krym, a efektem jego obserwacji było napisanie „Sonetów krymskich”.
Mickiewicz i Puszkin
Po złagodzeniu wyroku w drugiej połowie lat 20. XIX w. Mickiewicz zamieszkał w Moskwie, a następnie na dłużej osiadł w Petersburgu. W czasie pobytu w Rosji Mickiewicz nawiązał stosunki z wieloma poetami rosyjskimi, m.in. Aleksandrem Bestużewem i Aleksandrem Puszkinem. Został także wtajemniczony w spisek dekabrystów, który ostatecznie upadł w 1826 r. W czasie podróży po kraju poznał rosyjską kulturę. Wiele pisał, m.in. ukończył pracę nad „Konradem Wallenrodem”.
W 1829 r. Mickiewicz opuścił Rosję i udał się do Niemiec, gdzie m.in. spotkał się z Johannem Wolfgangiem Goethem. Następnie wyjechał przez Szwajcarię do Włoch. Przebywając w Rzymie dowiedział się o wybuchu Powstania Listopadowego.
Po nieudanej próbie przedostania się na ziemie polskie i wzięcia udziału w walkach powstańczych, poeta po raz kolejny wyjechał do Niemiec. W Dreźnie ukończył pracę nad III częścią „Dziadów” (wydaną w 1832 r.), a następnie – od 1832 r. - zamieszkał w Paryżu, który był centrum polskiej emigracji. W stolicy Francji wydał „Księgi narodu polskiego”, „Księgi pielgrzymstwa polskiego” (1832) oraz „Pana Tadeusza” (1834).
Mickiewicz w Collège de France
W 1839 r. wyjechał ponownie do Szwajcarii, gdzie wykładał literaturę łacińską na uniwersytecie w Lozannie. W czasie pobytu w tym mieście napisał „Liryki lozańskie”. Od 1840 r. ponownie zamieszkał w Paryżu – był profesorem Collège de France oraz prezesem Wydziału Historycznego Towarzystwa Literackiego.
W 1848 r., w związku z Wiosną Ludów, udał się do Rzymu, gdzie utworzył polski oddział zbrojny tzw. Legion Mickiewicza.
Po powrocie do Paryża zajął się działalnością publicystyczną m.in. redagował pismo „Trybuna Ludów”. Pracował także jako bibliotekarz.
W 1855 r. wyjechał do Konstantynopola (Stambułu), gdzie planował utworzyć oddziały wojskowe walczące u boku Turcji w wojnie z Rosją (wojna krymska 1853-1856).
Zmarł 26 listopada 1855 r. w niewyjaśnionych do dziś okolicznościach. Jako najczęstszą przyczynę śmierci Mickiewicza podaje się cholerą, choć wśród innych hipotez na ten temat znajduje się także otrucie arszenikiem.
Mickiewicz spoczął na cmentarzu w Montmorency, a w 1890 r. jego prochy przetransportowano do Krakowa i – w uroczystym pogrzebie – pochowano w podziemiach Katedry Wawelskiej. (PAP)
wmk
