Aktywna współpraca między Ministerstwem Kultury i Dziedzictwa Narodowego a Fundacją „Świątynia Sztuki” i pracownią konserwatorską „Ars Veta”, działającymi przy Muzeum Piśmiennictwa i Drukarstwa w Grębocinie, to przedsięwzięcia, które skupiają się przede wszystkim na zabezpieczeniu i ratowaniu dziedzictwa narodowego pozostającego poza granicami kraju, w tym zagrożonych zbiorów instytucji emigracyjnych.
Jedną z takich instytucji jest Polskie Muzeum w Ameryce (The Polish Museum of America) w Chicago, założone w 1935 roku, obecnie jedno z najstarszych i największych muzeów etnicznych w Stanach Zjednoczonych. Muzeum jest członkiem Stałej Konferencji Muzeów, Archiwów i Bibliotek Polskich na Zachodzie, organizacji zrzeszającej polskie instytucje emigracyjne.
Ocena stanu zachowania cennego zbioru plakatów, przeprowadzona w zbiorach Polskiego Muzeum w Ameryce przez konserwatora zabytków mgr Dariusza Subocza pozwoliła na wytypowanie z ogromnej kolekcji liczącej ponad 5000 plakatów (polskich lub z Polską związanych) 125 obiektów wymagających natychmiastowej interwencji konserwatorskiej i wykonanie ich dokumentacji fotograficznej. Niezwykle cennym uzupełnieniem działań konserwatorskich była merytoryczna pomoc Dyrektora Muzeum Plakatu w Wilanowie – Mariusza Knorowskiego, który dokonał selekcji plakatów pod kątem historycznym i wystawienniczym. Dzięki tym działaniom wybrane plakaty, w tym te najrzadsze, których częstokroć próżno by szukać w rodzimych zbiorach, mogły trafić do Polski.
Finansowanie projektu zapewniono dzięki funduszom Programu Ministra Kultury „Ochrona dziedzictwa kulturowego za granicą” i począwszy od 2015 roku w pracowni „Ars Veta” w podtoruńskim Grębocinie rozpoczęły się zabiegi konserwatorskie. Najważniejszym zadaniem było zatrzymanie postępującego procesu destrukcji papieru, zabezpieczenie go, a w dalszej kolejności przywrócenie plakatom ich dawnego blasku. Zabytki te należą bowiem do jednego z największych zespołów plakatów polskich na obczyźnie, reprezentując częstokroć znaczną wartość historyczną i artystyczną. Podsumowaniem tych przedsięwzięć była realizacja wystawy wybranych plakatów w Muzeum Piśmiennictwa i Drukarstwa w Grębocinie.
Działania te kontynuowane były również w roku następnym, kiedy to do grębocińskiej pracowni trafiła kolejna partia 100 plakatów z amerykańskiej kolekcji. Efekty zabiegów konserwatorskich Dariusza Subocza polska publiczność mogła podziwiać na wystawach w Muzeum Plakatu w Wilanowie, Muzeum Narodowym w Szczecinie i Muzeum w Grębocinie.
oprac. dr Tomasz Niklas
abe/mjs
Polskie plakaty z amerykańskich zbiorów w Muzeum Narodowym w Szczecinie
Plakat polski ze zbiorów Muzeum Polskiego w Ameryce i Misji Polskiej w Orchard Lake
Kolekcja polskich plakatów w Szczecinie. Wyjątkowa wystawa w MN
