> >

O PORTALU

Portal dzieje.pl to codzienny serwis historyczny, setki artykułów dotyczących przede wszystkim najnowszej historii Polski, a także materiały wideo, filmy dokumentalne, archiwalne fotografie, dokumenty oraz infografiki i mapy.

Więcej

Kalendarz historyczny

16 listopada

  • Józef Piłsudski. Fot. NAC

    Telegram Józefa Piłsudskiego, adresowany do przywódców państw, notyfikujący powstanie niepodległego państwa polskiego.

  • Fryderyk Chopin. Źródło: CBN Polona

    W Londynie w Guildhall odbył się ostatni publiczny koncert Fryderyka Chopina, który zagrał na rzecz polskich emigrantów.

  • We Wrocławiu zmarł kardynał Henryk Gulbinowicz, administrator apostolski w Białymstoku w latach 1970–1976, arcybiskup metropolita wrocławski w latach 1976–2004, kardynał prezbiter od 1985, od 2004 arcybiskup senior archidiecezji wrocławskiej. Był znany ze swojego wsparcia dla opozycji antykomunistycznej. Na początku grudnia 1981 r. ukrył w pałacu biskupim 80 mln zł wypłaconych z konta bankowego przez działaczy dolnośląskiej „Solidarności”. Kawaler Orderu Orła Białego.

  • Franciszek Kornicki odznaczony Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski przez prezydenta Bronisława Komorowskiego. Warszawa, 27.08.2012. Fot. PAP/J. Turczyk

    W Worthing w Wielkiej Brytanii zmarł Franciszek Kornicki, podpułkownik pilot Polskich Sił Powietrznych w Wielkiej Brytanii, po II wojnie światowej major Królewskich Sił Powietrznych, ostatni żyjący dowódca polskiego dywizjonu lotniczego z okresu II wojny światowej (308 i 317). We wrześniu 2017 r. zwyciężył w plebiscycie internetowym Muzeum Królewskich Sił Powietrznych i dziennika „The Telegraph” na bohatera wystawy na stulecie RAF.

  • Prezydent Andrzej Duda powołał rząd Beaty Szydło.

  • W Polsce odbyły się wybory samorządowe. W głosowaniu do sejmików województw i rad powiatów zwyciężyło Prawo i Sprawiedliwość.

  • Jadwiga Piłsudska-Jaraczewska. Fot. PAP/B. Zborowski

    W Warszawie zmarła Jadwiga Piłsudska-Jaraczewska, córka marszałka Józefa Piłsudskiego; była m.in. pilotem szybowców, a w czasie II wojny światowej służyła w brytyjskim Air Transport Auxiliary (ATA); po zakończeniu wojny pozostała w Londynie jako uchodźca polityczny, do Polski powróciła w 1989 r.; założyła Fundację Rodziny Józefa Piłsudskiego, która wspólnie z MKiDN utworzyła Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku.

  • Prezydent Lech Kaczyński powołał rząd Donalda Tuska.

  • W San Francisco zmarł Milton Friedman, jeden z najbardziej wpływowych ekonomistów XX w., twórca monetaryzmu; laureat Nagrody Nobla w 1976 r. w dziedzinie ekonomii.

  • Zmarł Marek Perepeczko, aktor filmowy i teatralny, odtwórca słynnej roli Janosika.

  • Demontaż pomnika Feliksa Dzierzyńskiego na placu Bankowym. Warszawa, 17.11.1989. Fot. PAP/CAF/W. Rozmysłowicz

    W Warszawie przystąpiono do zdemontowania zaprojektowanego przez Zbigniewa Dunajewskiego w 1951 roku pomnika Feliksa Dzierżyńskiego. Akcja trwała do 17 listopada. Plac, również nazwany imieniem sowieckiego działacza komunistycznego powrócił do swojej dawnej nazwy – Plac Bankowy.

  • Krzysztof Kieślowski i Jerzy Stuhr. Fot. PAP/S. Kraszewski

    Premiera filmu „Amator” w reżyserii Krzysztofa Kieślowskiego.

  • UNESCO. Fot. PAP/EPA

    W Paryżu Konferencja Generalna UNESCO przyjęła konwencję o ochronie światowego dziedzictwa kulturowego i naturalnego.

  • W Los Angeles zmarł Clark Gable, aktor, gwiazda Hollywood, odtwórca roli Rhetta Butlera w „Przeminęło z wiatrem”, wystąpił również w filmach „Skłóceni z życiem” i „Ich noce” – Oscar dla najlepszego aktora (1935).

  • Premiera filmu „Kamienne niebo” w reżyserii Ewy i Czesława Petelskich.

  • Zmarł Józef Poznański, komandor, specjalista w zakresie prawa morskiego, logistyk, współtwórca polskiej gospodarki morskiej.

  • W Warszawie rozpoczął obrady II Światowy Kongres Pokoju, w czasie którego wybrano Światową Radę Pokoju.

  • Marzena Trybała. Fot. PAP/T. Gzell

    W Krakowie urodziła się Marzena Trybała, aktorka Teatru Ateneum; wystąpiła w filmach „Przypadek”, „Widziadło”, „Komediantka”, „Powrót wilczycy”, „Korczak” oraz „Pamiętnik znaleziony w garbie”.

  • Komisja Specjalna do Walki z Nadużyciami i Szkodnictwem Gospodarczym prowadziła działania przeciwko prywatnym przedsiębiorcom i właścicielom zwaną bitwą o handel: przechodnie czytają informację o ukaraniu właściciela sklepu włókienniczego przy ul. Marszałkowskiej 99 za spekulację. Warszawa, 1947 r. Fot. PAP/CAF

    Utworzono Komisję Specjalną do Walki z Nadużyciami i Szkodnictwem Gospodarczym, posiadającą uprawnienia sądu i prokuratury.

  • W Londynie podpisano konwencję o otworzeniu UNESCO (Organizacji Narodów Zjednoczonych dla Wychowania, Nauki i Kultury).

  • PKWN wydał dekret „O przestępstwach szczególnie niebezpiecznych w okresie odbudowy państwa”.

  • Polska Walcząca. Fot. PAP/M. Walczak

    Oddziały Kedywu KG AK z Warszawy przeprowadziły akcję równoczesnego wykolejenia pięciu niemieckich pociągów na liniach z Warszawy do Radomia, Dęblina, Łukowa i Terespola.

  • Budowa murów wokół getta. Warszawa, 10.1940. Fot. PAP/CAF

    Niemcy zamknęli getto w Warszawie; na obszarze 307 ha znalazło się około 400 tys. Żydów.

  • Aktorka Nina Andrycz zadebiutowała w wileńskim Teatrze na Pohulance.

  • Agitacja przedwyborcza BBWR-u na ulicach Warszawy w dniu wyborów do Sejmu. Agitatorzy objeżdżający miasto na samochodach ciężarowych. 16.11.1930. Fot. NAC

    W Polsce przeprowadzone zostały wybory do Sejmu III kadencji, tzw. wybory brzeskie. Zwyciężył piłsudczykowski Bezpartyjny Blok Współpracy z Rządem zdobywając 46,8 proc. głosów, co dało mu ponad połowę mandatów poselskich.

  • We Lwowie urodził się Roman Zimand, historyk literatury, eseista.

  • Realizacja serialu „Kolumbowie” w reżyserii Janusza Morgensterna (C). Warszawa, 1969 r. Fot. PAP/W. Niemojewski

    W Mikulińcach koło Tarnopola urodził się Janusz Morgenstern, reżyser, scenarzysta, producent filmowy; zrealizował m.in. filmy „Do widzenia, do jutra”, „Jowita” i „Trzeba zabić tę miłość” oraz seriale „Stawka większa niż życie”, „Kolumbowie” i „Polskie drogi”.

  • Mihály Károlyi proklamuje powstanie Węgierskiej Republiki Ludowej. Budapeszt, 16 XI 1918. Źródło: Wikimedia Commons

    Proklamowano Republikę Węgierską.

  • Urodził się Antoni Kępiński, psychiatra, profesor Akademii Medycznej w Krakowie, twórca teorii metabolizmu informacyjnego.

  • Pocztówka przedstawiająca Krakowskie Przedmieście i hotel Bristol w Warszawie. Źródło: CBN Polona

    W Warszawie zainaugurowano działalność hotelu Bristol.

  • Mieczysław Lepecki. Fot. NAC

    W Kluczkowicach koło Puław urodził się Mieczysław Lepecki, żołnierz Legionów Polskich, adiutant marszałka Józefa Piłsudskiego w latach 1930–1935; pisarz, podróżnik, autor wspomnień.

  • Wiktor Biegański. Fot. NAC

    W Samborze urodził się Wiktor Biegański, aktor, reżyser teatralny i filmowy.

  • Urodził się Konstanty Janicki, zoolog, twórca warszawskiej szkoły parazytologii.

  • W Petersburgu urodził się Aleksandr Kołczak, rosyjski admirał, w czasie I wojny światowej dowódca Floty Czarnomorskiej; po przewrocie bolszewickim jeden z dowódców „białej armii”; rozstrzelany przez bolszewików w 1920 r.

  • Zmarł Samuel Orgelbrand, jeden z najbardziej znanych księgarzy i wydawców, właściciel drukarni.

  • Wolne Miasto Kraków zostało zaanektowane przez Austrię.

  • W Breslau (dzisiaj Wrocław) zmarł Carl von Clausewitz, pruski generał, pisarz, teoretyk wojny.

  • Urodził się Edmund Wasilewski, poeta, nauczyciel.

  • Zainaugurowało działalność Towarzystwo Warszawskie Przyjaciół Nauk.

  • W Poczdamie zmarł Fryderyk Wilhelm II Hohenzollern, król pruski panujący od 1786.

  • Tadeusz Kościuszko. Źródło: Wikimedia Commons

    Koniec Insurekcji Kościuszkowskiej; pod Radoszycami nastąpiło rozwiązanie oddziałów powstańczych i kapitulacja przed rosyjskim wojskiem; po upadku powstania Rosja, Niemcy i Austria dokonały trzeciego rozbioru Polski.

  • W bitwie pod Luetzen koło Lipska zginął król Szwecji Gustaw II Adolf, twórca potęgi militarnej państwa szwedzkiego.

  • Jan Zygmunt Hohenzollern. Fot. Wikimedia Commons

    W Warszawie przed kościołem św. Anny margrabia brandenburski, elektor Jan Zygmunt Hohenzollern złożył hołd lenny Zygmuntowi III Wazie; był to jeden z wielu hołdów pruskich składanych królom Polski jako suwerenom Prus.

  • Pomnik ks. Augustyna Kordeckiego w kościele św. Krzyża w Łodzi. Ok. 1925 r. Źródło: CBN Polona

    W Iwanowicach koło Kalisza urodził się Augustyn Kordecki, przeor klasztoru paulinów na Jasnej Górze, organizator obrony sanktuarium częstochowskiego przed wojskami szwedzkimi w 1655 r.