Kalendarz historyczny
10 kwietnia
-
W Gdańsku zmarł Jacek Kaczmarski, poeta, pieśniarz, bard Solidarności; do jego najsłynniejszych utworów należą „Mury”, „Obława”, „Zbroja”, „Lekcja historii klasycznej”, „Czerwony autobus”, „Epitafium dla Wysockiego”, „Katyń”, „Jałta”, „Nasza klasa”, „Ostatnia mapa Polski”, „Przejście Polaków przez Morze Czerwone”, „Sen Katarzyny II”, „Somosierra”, „Źródło” i „Rejtan, czyli raport ambasadora”.
-
W Warszawie władze carskie aresztowały Romualda Traugutta, dyktatora Powstania Styczniowego; 5 sierpnia 1864 r. został stracony na stokach Cytadeli Warszawskiej.
-
Na placu Piłsudskiego w Warszawie odsłonięto Pomnik Ofiar Tragedii Smoleńskiej 2010 roku oraz wmurowano kamień węgielny pod pomnik prezydenta Lecha Kaczyńskiego.
-
W Warszawie zmarł Andrzej Ajnenkiel, historyk, profesor IH PAN, badacz historii najnowszej oraz dziejów parlamentaryzmu polskiego.
-
We Wrocławiu zmarł Eugeniusz Get-Stankiewicz, grafik, rzeźbiarz.
-
W katastrofie samolotu pod Smoleńskiem zginął prezydent RP Lech Kaczyński, jego żona Maria Kaczyńska oraz 94 inne osoby, wśród nich wielu wysokich urzędników państwowych i dowódców wojskowych; polska delegacja leciała na uroczystości 70. rocznicy zbrodni katyńskiej.
-
W Monachium zmarł Tadeusz Chciuk-Celt, cichociemny, kurier rządu RP na uchodźstwie; po zakończeniu wojny redaktor i zastępca dyrektora Rozgłośni Polskiej Radia Wolna Europa.
-
W Warszawie zmarł Włodzimierz Boruński, aktor, reżyser, tłumacz, znany z kreacji w filmach „Zaduszki”, „Salto”, „Ziemia obiecana”, „Zazdrość i medycyna” oraz serialach „Lalka” i „Polskie drogi”.
-
Sejm PRL uchwalił ustawę Prawo atomowe, regulującą zasady wykorzystania energii atomowej w Polsce.
-
W Warszawie zmarł Jakub Berman, członek KPP, działacz Związku Patriotów Polskich i Centralnego Biura Komunistów Polski. W latach 1948–1956 członek Biura Politycznego PZPR, nadzorujący m.in. stalinowski aparat bezpieczeństwa.
-
W Radzyminie urodził się Artur Żmijewski, aktor, wystąpił m.in. w filmach „Lawa”, „Demony wojny wg Goi”, „Psy II. Ostatnia krew”, „Daleko od siebie”, „W pustyni i w puszczy”, „Ławeczka”, „Nigdy w życiu!”, „Katyń”, „Mała matura 1947”, „Mój rower”; popularność przyniosła mu m.in. rola Jakuba Burskiego w serialu „Na dobre i na złe” oraz tytułowa rola w serialu „Ojciec Mateusz”.
-
Przewodniczącym Stowarzyszenia PAX został Bolesław Piasecki.
-
W Warszawie zmarł Dobiesław Damięcki, aktor teatralny i filmowy, reżyser; w czasie II wojny światowej członek konspiracyjnej Rady Teatralnej; prezes ZASP (1945–48).
-
We Wrocławiu urodziła się Ewa Dałkowska, aktorka, przez wiele lat związana z warszawskim Teatrem Powszechnym, obecnie występuje w stołecznym Nowym Teatrze; zagrała m.in. w filmach „Sprawa Gorgonowej”, „Bez znieczulenia”, „Głosy”, „Kobieta z prowincji”, „Korczak”, „Cynga”, „Body/Ciało”, „Smoleńsk”; w stanie wojennym współzałożycielka Teatru Domowego, działającego poza oficjalnym obiegiem, artystka kabaretu „Pod Egidą”.
-
W Poznaniu urodziła się Halina Frąckowiak, piosenkarka, znana z przebojów „Serca gwiazd”, „Anna już tu nie mieszka”, „Papierowy księżyc”, „Mały elf”, „Tin Pan Alley”, „Idę dalej”, „Bądź gotowy dziś do drogi”, „Brzegi łagodne”.
-
Urodziła się Maja Wodecka, aktorka, wystąpiła m.in. w filmach „Dancing w kwaterze Hitlera”, „Człowiek z M-3”, „Zbrodniarz, który ukradł zbrodnię”.
-
Rząd RP na uchodźstwie mianował Stefana Korbońskiego Delegatem Rządu na Kraj.
-
Do Katynia wyjechała zaproszona przez władze niemieckie polska delegacja, w skład której weszli m.in. dr Edmund Seyfried (dyrektor Zarządu Głównego Rady Głównej Opiekuńczej) oraz pisarze Ferdynand Goetel i Jan Emil Skiwski.
-
Organizacja Specjalnych Akcji Bojowych Armii Krajowej dokonała zamachu bombowego na dworcu kolejowym Friedrichstrasse w Berlinie, w wyniku którego zginęło 14 osób, a 60 zostało rannych.
-
W Warszawie zmarł Hipolit Gliwic, ekonomista, inżynier, działacz polityczny i gospodarczy, dyplomata, senator II RP.
-
W Poznaniu urodził się Jerzy Milian, muzyk, kompozytor, wibrafonista, malarz.
-
Premiera filmu „Gwiaździsta eskadra” Leonarda Buczkowskiego.
-
W Jaśle urodził się Jerzy „Duduś” Matuszkiewicz, saksofonista, klarnecista, kompozytor jazzowy; autor muzyki do seriali „Janosik”, „Stawka większa niż życie”, „Kolumbowie”, „Czterdziestolatek”, „Wojna domowa” i „Przygody psa Cywila”.
-
W Brześciu nad Bugiem urodził się Jerzy Lipman, operator filmowy, jeden z twórców polskiej szkoły filmowej; autor zdjęć do filmów „Pokolenie”, „Cień”, „Lotna”, „Zamach”, „Zezowate szczęście”, „Nóż w wodzie”, „Prawo i pięść”.
-
W Warszawie urodził się Maciej Słomczyński, poeta, prozaik, tłumacz literatury angielskiej i anglojęzycznej, scenarzysta; popularność przyniosły mu powieści kryminalne pisane pod pseudonimami Kazimierz Kwaśniewski („Śmierć i Kowalski”, „Zbrodniarz i panna”) i Joe Alex („Jesteś tylko diabłem”, „Cichym ścigałam go lotem”).
-
Podporządkowanie formacji legionowych niemieckim władzom wojskowym – powstanie Polskiej Siły Zbrojnej.
-
W Zawierciu urodził się Wiktor Weintraub, historyk literatury, dyplomata, pedagog, profesor Uniwersytetu Harvarda; od 1939 roku na emigracji, współpracownik paryskiej „Kultury” i londyńskich „Wiadomości”.
-
W Bronowicach pod Puławami urodziła się Ewa Szelburg-Zarembina, poetka, pisarka, pedagog, pierwszy Kanclerz Kapituły Orderu Uśmiechu, autorka licznych książek dla dzieci i młodzieży.
-
W Kukizowie pod Lwowem urodził się Jan Dąbski, polityk, działacz ruchu ludowego, członek Naczelnego Komitetu Narodowego, żołnierz Legionów Polskich, poseł na Sejm II RP, przewodniczący polskiej delegacji na polsko-sowieckie rozmowy pokojowe w 1920 roku.
-
W Karsach koło Pacanowa urodził się Władysław Leopold Jaworski, prawnik, profesor UJ, publicysta, polityk konserwatywny; jeden z liderów Stronnictwa Prawicy Narodowej; poseł do galicyjskiego Sejmu Krajowego (1901–1914) i austriackiej Rady Państwa (1911–1918); w latach 1914–1916 prezes Naczelnego Komitetu Narodowego.
-
Wymarsz Legionu Mickiewicza z Rzymu do Mediolanu.
-
Powstanie Listopadowe: w bitwie pod Iganiami oddziały polskie pod dowództwem gen. Ignacego Prądzyńskiego pokonały wojska rosyjskie.
-
Urodził się Konstanty Borzęcki, uczestnik Powstania Wielkopolskiego 1848 roku, rewolucji węgierskiej 1848–49; od 1849 roku przebywał w Turcji, gdzie jako Mustafa Dżaleddin Pasza dosłużył się stopnia generała dywizji.
-
Kanclerz wielki koronny Jan Zamoyski wydał przywilej lokacyjny dla założonego przez siebie miasta – Zamościa.
-
Na rynku w Krakowie książę Albrecht Hohenzollern złożył uroczysty hołd lenny polskiemu królowi Zygmuntowi I Staremu.
-
Wspierający Polskę gdańszczanie podjęli próbę zablokowania Cieśniny Piławskiej. Celem ich działań było odcięcie wojsk krzyżackich od posiłków z Rzeszy lub Danii. Operacja polegająca na zatopieniu w cieśninie obciążonych kamieniami statków się jednak nie powiodła. Część jednostek zatonęła przed planowanym miejscem zatopienia, a 7 dalszych zatopili Krzyżacy, używając dział ustawionych na Mierzei Wiślanej.