> >

O PORTALU

Portal dzieje.pl to codzienny serwis historyczny, setki artykułów dotyczących przede wszystkim najnowszej historii Polski, a także materiały wideo, filmy dokumentalne, archiwalne fotografie, dokumenty oraz infografiki i mapy.

Więcej

Kalendarz historyczny

15 grudnia

  • Bolesław Bierut przemawia podczas Kongresu Zjednoczeniowego PPR i PPS w auli Politechniki Warszawskiej. Fot. PAP/CAF

    W Warszawie rozpoczął się Kongres Zjednoczeniowy PPR i PPS, podczas którego utworzono Polską Zjednoczoną Partię Robotniczą (PZPR). Wybrany na Kongresie Komitet Centralny powołał Biuro Polityczne, z przewodniczącym Bolesławem Bierutem na czele.

  • Leon Niemczyk. Fot. PAP/CAF/W. Rozmysłowicz

    W Warszawie urodził się Leon Niemczyk, aktor; do historii kina przeszły jego kreacje w „Nożu w wodzie” Romana Polańskiego oraz „Pociągu” Jerzego Kawalerowicza.

  • Zmarł Andrzej Matul, jeden z najbardziej znanych polskich lektorów, dziennikarz Polskiego Radia prowadzący takie audycje radiowe jak m.in.: „Lato z radiem”, „Sygnały dnia”, „Cztery pory roku”.

  • Kazimierz Piechowski. Źródło: IPN

    W Gdańsku zmarł Kazimierz Piechowski, żołnierz AK, uczestnik jednej z najsłynniejszych ucieczek z niemieckiego obozu KL Auschwitz-Birkenau 20 czerwca 1942 r.

  • Bohdan Smoleń. Fot. PAP/M. Zakrzewski

    W Poznaniu zmarł Bohdan Smoleń, aktor, piosenkarz, satyryk, artysta kabaretowy, znany z występów w kabarecie „Tey”, założyciel Fundacji Stworzenia Pana Smolenia.

  • W Santa Monica zmarł Blake Edwards, amerykański reżyser, scenarzysta, producent filmowy i aktor; autor filmów „Śniadanie u Tiffany’ego”, „Wielki wyścig” oraz cyklu „Różowa Pantera”; w 2004 r. nagrodzony honorowym Oscarem.

  • PKN Orlen kupił od rosyjskiego Jukosu litewską rafinerię ropy naftowej Mažeikiu Nafta.

  • Plan zdjęciowy filmu fabularnego pt. Samowolka, w reżyserii Feliksa Falka. Na zdjęciu aktorzy, od lewej: Aleksander Gawek jako Kazik Michalak, Robert Gonera jako Robert Kowalski, Mariusz Jakus jako Jan Jabłoński Tygrys. Fot. PAP/Afa Pixx/K. Wellman

    Premiera filmu „Samowolka” w reżyserii Feliksa Falka.

  • Andrzej Zahorski. Źródło: Wikimedia Commons

    W Warszawie zmarł Andrzej Zahorski, historyk, dyrektor Wojskowego Instytutu Historycznego, profesor Uniwersytetu Warszawskiego; prezes Polskiego Towarzystwa Historycznego (1982–1988); należał do najwybitniejszych badaczy epoki stanisławowskiej oraz napoleońskiej.

  • Uroczystość odsłonięcia pomnika ku czci górników kopalni Wujek poległych 16 grudnia 1981 r. Katowice, 15.12.1991. Fot. PAP/S. Kraszewski

    W Katowicach prezydent RP Lech Wałęsa odsłonił krzyż-pomnik poświęcony pamięci górników kopalni „Wujek”, którzy polegli w pierwszych dniach stanu wojennego w czasie pacyfikacji strajku dokonanej przez oddziały ZOMO.

  • Kopalnia Zofiówka w Jastrzębiu Zdroju, dawniej - kopalnia Manifest Lipcowy. Fot. PAP/A. Grygiel

    Stan wojenny: oddziały ZOMO dokonały pacyfikacji strajków w kopalni „Manifest Lipcowy” w Jastrzębiu oraz w Wytwórni Sprzętu Komunikacyjnego w Świdniku.

  • W Katowicach urodziła się Agnieszka Odorowicz, dyrektor Polskiego Instytutu Sztuki Filmowej (PISF) w latach 2005–2015.

  • Edyta Olszówka. Fot. PAP/S. Leszczyński

    W Lublinie urodziła się Edyta Olszówka, aktorka, wystąpiła w filmach „Strefa ciszy”, „Tam i z powrotem”, „Lejdis”, „Nigdy nie mów nigdy”, „Śluby panieńskie” i „Prosta historia o miłości”.

  • Demonstrujący robotnicy przed Dworcem Głównym w Gdańsku. 15.12.1970 r. Fot. IPN

    Grudzień ‘70: kolejny dzień robotniczych protestów na Wybrzeżu; początek strajków w Gdyni, Elblągu, Słupsku i Szczecinie; na ulicach Gdańska trwały starcia demonstrantów z milicją i wojskiem, padli zabici i ranni.

  • W Los Angeles zmarł Walt Disney, producent filmowy, reżyser, scenarzysta i ilustrator, który zrewolucjonizował światowy przemysł rozrywkowy; stworzył szereg znanych postaci, wśród nich Myszkę Miki i Kaczora Donalda.

  • Mirosław Baka. Fot. PAP/A. Hawałej

    W Ostrowcu Świętokrzyskim urodził się Mirosław Baka, aktor Teatru Wybrzeże w Gdańsku; wystąpił m.in. w „Krótkim filmie o zabijaniu” Krzysztofa Kieślowskiego i „Wyroku na Franciszka Kłosa” Andrzeja Wajdy.

  • Adolf Eichmann. Fot. PAP/EPA

    Sąd w Jerozolimie skazał na karę śmierci Adolfa Eichmanna, szefa wydziału żydowskiego w Głównym Urzędzie Bezpieczeństwa Rzeszy, „mordercy zza biurka”, odpowiedzialnego za śmierć milionów Żydów.

  • Radiowa rodzina "Matysiaków" - aktorzy: Tadeusz Janczar (1L), Janina Seredyńska (2L), Jan Ciecierski (3L), Tadeusz Fijewski (2P), Stanisław Jaworski (3P) i reżyser Zdzisław Nardelli (4L). 1958 r. Fot. PAP/Z. Matuszewski

    Polskie Radio nadało pierwszy odcinek słuchowiska „Matysiakowie”.

  • W Warszawie w gmachu Związku Nauczycielstwa Polskiego odbył się pierwszy w powojennej Polsce publiczny pokaz działania telewizji.

  • We Flat Creek w stanie Missouri urodził Don Johnson, aktor, znany z seriali telewizyjnych „Policjanci z Miami” i „Nash Bridges”.

  • Nad kanałem La Manche zaginął samolot, którym leciał Glenn Miller, kompozytor, puzonista; założyciel słynnej Glenn Miller Orchestra; od 1942 r. kierował reprezentacyjną orkiestrą Sił Powietrznych USA.

  • Premiera filmu „Przeminęło z wiatrem” w reżyserii Victora Fleminga, nagrodzonego ośmioma Oscarami.

  • Władze litewskie formalnie zlikwidowały Uniwersytet Stefana Batorego w Wilnie.

  • Niemcy utworzyli Bank Emisyjny w Polsce, instytucję emitującą od 1940 r. pieniądze na terenie Generalnego Gubernatorstwa.

  • Polskie Koleje Państwowe uruchomiły elektryczną linię na trasie Otwock-Pruszków.

  • Krzysztof Sadowski. Fot. PAP/T. Żmijewski

    W Warszawie urodził się Krzysztof Sadowski, pianista, organista, kompozytor jazzowy.

  • W Mińsku urodził się Stanisław Szuszkiewicz, białoruski opozycjonista, fizyk; w latach 1991–1994 przewodniczący Rady Najwyższej Białorusi; w 1991 r. był jednym z sygnatariuszy tzw. układu białowieskiego, na mocy którego ZSRS jako podmiot prawa międzynarodowego przestał istnieć; na jego miejsce suwerenne już kraje – Rosja, Ukraina i Białoruś – powołały Wspólnotę Niepodległych Państw.

  • W Rudzieńcu koło Gliwic urodził się Tomasz Zaliwski, aktor, wystąpił m.in. w filmach „Pełnia” Andrzeja Kondratiuka, „Wśród nocnej ciszy” Tadeusza Chmielewskiego i „Śmierć prezydenta” Jerzego Kawalerowicza, a także w serialu „Czterej pancerni i pies”.

  • Ida Haendel. 1938 r. Fot. NAC

    W Chełmie urodziła się Ida Haendel, skrzypaczka, zaliczana do najwybitniejszych współczesnych wirtuozów; laureatka I Międzynarodowego Konkursu Skrzypcowego im. Henryka Wieniawskiego w Warszawie (1935); w 1936 r. wyjechała z Polski; zamieszkała w Wielkiej Brytanii, wiele lat spędziła w Kanadzie, a następnie przeniosła się na Florydę.

  • Tymoteusz Karpowicz. Fot. PAP/A. Hawałej

    Urodził się Tymoteusz Karpowicz, poeta, prozaik, dramaturg, tłumacz; czołowy twórca poezji lingwistycznej, uznawany za ostatniego wielkiego modernistę, którego twórczość zamyka doświadczenie polskiej awangardy poetyckiej XX wieku.

  • Z powodu rosnącej temperatury sporu polsko-niemieckiego w Wielkopolsce rząd RP zerwał stosunki dyplomatyczne z Niemcami.

  • W Rio de Janeiro urodził się Oscar Niemeyer, architekt, przedstawiciel modernizmu. 

  • Gmach "Zachęty". Fot.PAP/CAF
  • W Springfield w USA odbył się pierwszy mecz koszykówki; jej zasady wymyślił James Naismith – filozof, lekarz, nauczyciel wychowania fizycznego.

  • Urodził się Wiesław Chrzanowski, inżynier, konstruktor, profesor politechnik we Lwowie i Warszawie.

  • W kościele św. Kazimierza w Sorokpolu (obecnie Powiewiórka) został ochrzczony Józef Klemens Piłsudski.

  • Ludwik Zamenhof. Fot. NAC

    W Białymstoku urodził się Ludwik Zamenhof, lekarz, twórca języka esperanto.

  • Piotr Wysocki. Źródło: CBN Polona

    W Warszawie w Szkole Podchorążych Artylerii powstało konspiracyjne Sprzysiężenie Podchorążych, którego celem była walka o niepodległość Polski; na czele sprzysiężenia stanął ppor. Piotr Wysocki.

  • Urodził się Karol August Freyer, polski kompozytor, organista i pedagog pochodzenia niemieckiego.

  • Urodził się Wacław Seweryn Rzewuski, podróżnik, orientalista i pamiętnikarz.

  • Gen. Jan Krukowiecki. Źródło: CBN Polona

    We Lwowie urodził się Jan Krukowiecki, generał, uczestnik wojen napoleońskich i Powstania Listopadowego.

  • W Sandomierzu urodził się Jerzy Ossoliński, wojewoda sandomierski, kanclerz wielki koronny, najbliższy współpracownik króla Władysława IV Wazy; autor „Pamiętnika 1595–1621”.

  • Elekcja Stefana Batorego i Anny Jagiellonki na króla i królową Polski.

  • W Łęczycy zawarto polsko-krzyżacki rozejm, który kończył czteroletnią wojnę Polski i Litwy z Zakonem. 

  • W Ancjum urodził się Neron, cesarz rzymski w latach 37–68.