Siedem zabytkowych cerkwi odrestauruje Prawosławna Diecezja Lubelsko-Chełmska, dzięki blisko 13 mln zł dotacji z programu ministerstwa kultury. Cerkwie będzie można potem zwiedzać w ramach przygotowywanego szlaku „Śladami wschodniosłowiańskiej tradycji”.
Umowę na realizację projektu "Wschodniosłowiańskie dziedzictwo kulturowe - konserwacja, renowacja, digitalizacja zabytkowych cerkwi" podpisali w piątek w Lublinie wiceminister kultury i dziedzictwa narodowego Monika Smoleń oraz ordynariusz prawosławnej diecezji lubelsko-chełmskiej abp Abel.
Diecezja uzyskała dofinansowanie z programu "Konserwacja i rewitalizacja dziedzictwa kulturowego" w ramach Mechanizmu Finansowego Europejskiego Obszaru Gospodarczego i Norweskiego Mechanizmu Finansowego na lata 2009-2014.
Szlak ma skupiać obiekty atrakcyjne turystycznie i specyficzne dla kultury duchowej pogranicza. Obejmować będzie nie tylko odnowione cerkwie, ale też m.in. monastery prawosławne i małe cerkwie drewniane.
Smoleń podkreśliła, że projekt prawosławnej diecezji dotyczy kultury mniejszości narodowych. „Ważne było, aby te projekty przynosiły wartość dodaną, były widoczne na mapie Polski. Ten projekt poprzez powiązanie renowacji siedmiu obiektów i połączenia ich w szlak turystyczny był projektem kompleksowym” - dodała.
Uzyskane pieniądze przeznaczone będą na remonty siedmiu cerkwi położonych na terenach przy granicy z Ukrainą i Białorusią. Odrestaurowanych zostanie pięć świątyń w woj. lubelskim: w Tomaszowie Lubelskim, Hrubieszowie, Lublinie, Sławatyczach i Kobylanach oraz dwie cerkwie w woj. podlaskim: w Białowieży oraz na Św. Górze Grabarce.
Wykonane będą w nich bardzo różne prace – budowlane i konserwatorskie – obejmujące m.in. remonty dachów czy kopuł, renowacje polichromii, dzięki którym te cenne zabytki mają odzyskać dawny blask. M.in. w Hrubieszowie dokończona będzie restauracja unikatowej, 13-kopułowej cerkwi, kapitalny remont przejdzie jej dzwonnica, odnowione będą XIX-wieczne polichromie. W cerkwi w Białowieży poddany zostanie konserwacji - unikalny na skalę europejską - porcelanowy ikonostas. Cerkiew w Kobylanach otrzyma dach o dawnym historycznym wyglądzie w miejsce obecnego, odbudowanego przez mieszkańców po pożarze w czasie wojny, bez zachowania konserwatorskich reguł.
Prace remontowe będą równolegle prowadzone we wszystkich cerkwiach. Mają rozpocząć się jeszcze w maju tego roku i zakończyć w roku 2015.
„Całe nasze wschodnie pogranicze po realizacji tego programu będzie dawało świadectwo naszej wielokulturowości. Jestem szczęśliwy, że w taki sposób rozpoczynamy następne 10-lecie naszej obecności w Unii Europejskiej” - powiedział abp Abel.
Projekt przewiduje także dokumentację prac konserwatorskich oraz digitalizacje zbiorów i wyposażenia restaurowanych zabytków. Informacje te wraz z cyfrowymi modelami cerkwi mają być umieszczone na portalu internetowym, dzięki któremu możliwe będzie ich wirtualne zwiedzanie.
Odnowione cerkwie stać się mają też częścią opracowywanego szlaku turystycznego „Śladami wschodniosłowiańskiej tradycji”. Koordynator projektu Grzegorz Szwed powiedział PAP, że koncepcja takiego szlaku powstała już w 2007 r. „To dziedzictwo wschodniosłowiańskie na tym terenie jest unikatowe. Turysta, który przyjedzie na Lubelszczyznę, Zamojszczyznę, Podlasie, odnajdzie tu nie tylko zabytki, ale też trochę duchowości” - powiedział Szwed.
Szlak ma skupiać obiekty atrakcyjne turystycznie i specyficzne dla kultury duchowej pogranicza. Obejmować będzie nie tylko odnowione cerkwie, ale też m.in. monastery prawosławne i małe cerkwie drewniane.
Przyznana przez ministerstwo dotacja pokryje 85 proc. kosztów projektu „Wschodniosłowiańskie dziedzictwo kulturowe - konserwacja, renowacja, digitalizacja zabytkowych cerkwi". Pozostałe koszty diecezja sfinansuje z własnych środków.(PAP)
ren/kop/ dym/
