Wywiady

W naszej narodowej historii Ryszard Kaczorowski zapisał się jako człowiek w pełni oddany Polsce w każdym okresie swojego życia. Jego śmierć w pewnym sensie była również symboliczna – zamykała życie, które polegało na pełnieniu służby Polsce – mówi PAP prof. Marek Wierzbicki, historyk z KUL oraz IPN.

Obrona Lwowa we wrześniu 1939 r. nie została złamana; Niemcy i Rosjanie nie zdobyli miasta w walce. Lwów poddał się, gdy stało się jasne, że wojna jest przegrana - przypominają historycy dr Damian Markowski i dr Piotr Olechowski z Biura Upamiętniania Walk i Męczeństwa IPN.

Pomnik Feliksa Dzierżyńskiego w Warszawie od początku budził emocje. Wiele obrazów propagandy było postrzeganych ambiwalentnie, ale ten w sposób jednoznaczny. Wiedza, że Dzierżyński był zbrodniarzem, była powszechna – mówi PAP Agnieszka Tarasiuk, kurator Muzeum Rzeźby im. Xawerego Dunikowskiego.

11 listopada jest pod względem symbolicznym najlepszą datą do świętowania. Tego dnia zakończyła się I wojna światowa, z której narodziła się m.in. Polska. Jedna ze stron tej wojny uznała się za pokonaną – mówi PAP prof. Przemysław Waingertner, historyk z Uniwersytetu Łódzkiego.

Zachowania i polityka Helmuta Kohla wywoływały u Tadeusza Mazowieckiego niezadowolenie. Nie sądzę też, by jesienią 1989 r. ktokolwiek w Polsce poważnie myślał o pojednaniu z Niemcami. Inne tematy były ważniejsze: przede wszystkim gospodarka i akceptacja granicy na Odrze i Nysie – mówi PAP dr Dominik Pick z Centrum Badań Historycznych PAN w Berlinie.

Władimir Bukowski był człowiekiem wręcz legendarnej odwagi, a jednocześnie pełnym humoru, uśmiechu i dowcipu. Nie był typem kombatanta, ale człowiekiem żyjącym wciąż walką z aktualnym systemem zniewolenia – mówi PAP prof. Andrzej Nowak, historyk z PAN i UJ.

Bez wątpienia Kiszczak i jego otoczenie wiedzieli o planach wobec Popiełuszki. W ramach struktury MSW porwanie nie było możliwe bez jego wiedzy. Jednak zgodnie ze starą zasadą panującą wówczas w resorcie spraw wewnętrznych w tak poważnych sprawach nikt nie pozostawiał rozkazów na piśmie. Plany te musiał też znać Jaruzelski – mówi PAP prof. Wojciech Polak, historyk z UMK w Toruniu i IPN.

Dostęp do zbiorów archiwalnych jest nie tylko barometrem swobody badań naukowych, lecz i demokracji. Charakterystyczne, że dziś w Europie pozostały tylko dwa państwa, które stwarzają tak duże problemy w dostępie do archiwów. To Rosja i Białoruś – mówi PAP dr hab. Henryk Głębocki, historyk z UJ.

Mimo podjętych w 2004 r. prób wyliczenia strat po Powstaniu Warszawskim wiele z nich jest niemożliwych do oszacowania. Archiwalia to zbiory bezcenne, ale największa strata to jednak mieszkańcy – mówi PAP dr Katarzyna Utracka, historyk, zastępca kierownika Pracowni Historycznej Muzeum Powstania Warszawskiego.

Trzeba jasno powiedzieć, że walki z Armią Czerwoną toczyły się w niezwykłym chaosie. Pamiętajmy o tym, że był to już 17. dzień działań, a armia niemiecka praktycznie pokonała polskie wojsko; ta kampania już była przegrana – mówi PAP prof. Jacek Pietrzak, historyk z Uniwersytetu Łódzkiego.