Lata 1921-1926

95 lat temu, 14 grudnia 1923 r., większość parlamentarną utracił rząd Wincentego Witosa, a pięć dni później prezydent Stanisław Wojciechowski powołał pozaparlamentarny rząd Władysława Grabskiego. Już następnego dnia nowy premier wygłosił exposé zapowiadające reformę walutową i walkę z inflacją. 

Józef Piłsudski w pewien sposób rozwiązał sobie ręce – stał się samotnikiem z Sulejówka, legendą, nadal pierwszym marszałkiem Polski, ale niepełniącym żadnych funkcji państwowych – mówi PAP prof. Przemysław Waingertner. 95 lat temu, 3 lipca 1923 r., Piłsudski wycofał się z życia politycznego.

95 lat temu, 28 maja 1923 r., prezydent Stanisław Wojciechowski powołał rząd Wincentego Witosa. Gabinet „Chjeno-Piasta” obejmował władzę w niezwykle trudnym momencie. Jego funkcjonowanie było świadectwem wielu słabości ówczesnego życia politycznego.

12 maja 1926 r. marszałek Józef Piłsudski na czele wiernych mu oddziałów podjął marsz na Warszawę, który przeszedł do historii jako "zamach majowy". Jego wynikiem było ustąpienie prezydenta i dymisja premiera. W wyniku trwających trzy dni walk zginęło 379 osób, wśród nich 164 cywilów.

29 kwietnia 1923 r. z udziałem prezydenta RP Stanisława Wojciechowskiego i premiera Władysława Sikorskiego odbyło się w Gdyni uroczyste otwarcie "Tymczasowego Portu Wojennego i Schroniska dla Rybaków". Ustawę o budowie Portu Gdynia Sejm RP uchwalił we wrześniu 1922 r.

17 marca 1921 r. Sejm Ustawodawczy, spełniając swoje najważniejsze zadanie, uchwalił Konstytucję RP. Dokonał tego w ciągu zaledwie dwóch lat w warunkach ciągle toczących się walk o granice państwa i przy ogromnych problemach wewnętrznych.

20 grudnia 1922 r., cztery dni po zabójstwie prezydenta Gabriela Narutowicza, Zgromadzenie Narodowe wybrało na prezydenta RP Stanisława Wojciechowskiego. Sprawował on urząd przez prawie 4 lata; 14 maja 1926 r. zrzekł się go w wyniku zamachu majowego.

Są ludzie, którzy starają się zapomnieć o zamordowaniu Narutowicza. Polska prawica nigdy nie dokonała rozrachunku z tym wydarzeniem. Zrobiła właśnie to, co najprostsze – złożyła winę na szaleńca - mówi prof. Tomasz Nałęcz z Akademii Humanistycznej w Pułtusku. 95 lat temu, 16 grudnia 1922 r., w warszawskiej Zachęcie zamordowany został pierwszy prezydent RP.

16 grudnia 1922 r. Eligiusz Niewiadomski, malarz, ideowo zwiazany z endecją, zastrzelił zwiedzającego wystawę w stołecznej Zachęcie prezydenta Gabriela Narutowicza. Dwa tygodnie później zamachowca skazano na karę śmierci, a następnie rozstrzelano.

Wydarzenia z grudnia 1922 r. w dużej mierze przyczyniły się do załamania systemu demokracji parlamentarnej w II Rzeczpospolitej - mówi prof. Krzysztof Kawalec z Uniwersytetu Wrocławskiego, dyrektor Oddziału IPN we Wrocławiu. 95 lat temu, 16 grudnia 1922 r, w warszawskiej Zachęcie zamordowany został pierwszy prezydent RP Gabriel Narutowicz.