Dzieje.pl - Portal Historyczny

Polecamy

Jan Paweł II podczas spotkania z opiekunami osób niepełnosprawnych 30 października 2004 r. Fot. PAP/EPA

CBOS: dla 92 proc. Polaków Jan Paweł II pozostaje ważnym wzorem postępowania

Dla 92 proc. dorosłych Polaków Jan Paweł II pozostaje ważnym wzorem postępowania; 72 proc. twierdzi, że zna treść papieskiego nauczania, a 69 proc. badanych kieruje się w życiu jego wskazaniami - wynika z najnowszego sondażu CBOS.

15 października

1817
/ 201 LAT

W Solurze w Szwajcarii zmarł Tadeusz Kościuszko, generał, uczestnik wojny o niepodległość Stanów Zjednoczonych oraz wojny polsko-rosyjskiej z 1792 r.; Naczelnik Sił Zbrojnych Narodowych w powstaniu 1794 r.
1917
/ 101 LAT

Uroczyście mianowano członków Rady Regencyjnej: arcybiskupa warszawskiego Aleksandra Kakowskiego, prezydenta Warszawy księcia Zdzisława Lubomirskiego i honorowego prezesa Stronnictwa Polityki Realnej hrabiego Józefa Ostrowskiego. Siedzibą Rady Regencyjnej stał się Zamek Królewski w Warszawie.

2004
/ 14 LAT

Premiera filmu "Wesele" w reżyserii Wojciecha Smarzowskiego.
1990
/ 28 LAT

Laureatem Pokojowej Nagrody Nobla został prezydent ZSRS Michaił Gorbaczow.
1990
/ 28 LAT

Premiera filmu "Ucieczka z kina Wolność" w reżyserii Wojciecha Marczewskiego.
1989
/ 29 LAT

W Warszawie zmarł Michał Rola-Żymierski, pierwotnie Łyżwiński, żołnierz Legionów Polskich, generał WP; w 1927 r. skazany za nadużycie finansowe, zdegradowany i wydalony z wojska; po wyjściu z więzienia nawiązał współpracę z sowieckim wywiadem; od 1943 r. doradca wojskowy Sztabu Głównego GL, następnie dowódca AL (1944). W latach 1944-1947 naczelny dowódca WP; od 1945 r. marszałek Polski; w 1946 r. stanął na czele Państwowej Komisji Bezpieczeństwa, koordynującej działania przeciwko środowiskom niepodległościowym. W 1953 r. aresztowany; w 1955 r. zwolniony z więzienia.
1979
/ 39 LAT

Premiera filmu "Aria dla atlety" w reżyserii Filipa Bajona.
1978
/ 40 LAT

W Głoskowie niedaleko Warszawy pod kierownictwem psychologa Marka Kotańskiego powstał pierwszy ośrodek Monaru, zajmujący się m.in. terapią i leczeniem uzależnieniem, a także pomocą dla osób bezdomnych.
1970
/ 48 LAT

W Warszawie otwarto kino "Relax", pierwsze szerokoekranowe kino w Polsce.
1970
/ 48 LAT

Władzę w Egipcie przejął Anwar as-Sadat, który objął funkcję prezydenta (1970-1981).
1959
/ 59 LAT

W Monachium agent KGB zabił Stepana Banderę, lidera ukraińskiego ruchu nacjonalistycznego; Bandera był przywódcą Organizacji Ukraińskich Nacjonalistów (OUN), współodpowiedzialnym m.in. za zbrodnie dokonane przez Ukraińską Powstańczą Armię (UPA) na polskiej ludności na Wołyniu i w Galicji Wschodniej w latach 1943-1944.
1955
/ 63 LATA

W Warszawie urodziła się Ewa Błaszczyk, aktorka, pieśniarka; wystąpiła m.in. w filmie „Nadzór” oraz serialach „Dom” i „Zmiennicy”; założycielka fundacji „Akogo?”, która pomaga dzieciom po ciężkich urazach mózgu, przebywającym w śpiączce; dzięki jej staraniom wybudowano Klinikę Budzik przy Centrum Zdrowia Dziecka w Warszawie.
1952
/ 66 LAT

Przed Najwyższym Sądem Wojskowym w Warszawie stanęło czterech oficerów lotnictwa, z których trzech walczyło w czasie II wojny światowej w bitwie o Wielką Brytanię; wszyscy oskarżeni zostali przez komunistyczne władze o działalność konspiracyjno-szpiegowską i skazani na karę śmierci.
1949
/ 69 LAT

W Budapeszcie powieszony został Laszlo Rajk, węgierski działacz komunistyczny, uczestnik wojny domowej w Hiszpanii; od 1946 r. minister spraw wewnętrznych, a następnie minister spraw zagranicznych (1948); aresztowany przez władze komunistyczne i po procesie pokazowym skazany na karę śmierci.
1949
/ 69 LAT

W Warszawie zakończył się IV Międzynarodowy Konkurs Pianistyczny im. Fryderyka Chopina, pierwszą nagrodę ex aequo z reprezentantką ZSRS Bellą Dawidowicz zdobyła Halina Czerny-Stefańska.
1946
/ 72 LATA

W Norymberdze samobójstwo popełnił Hermann Goering, marszałek Rzeszy, jeden z głównych przywódców nazistowskich Niemiec, skazany przez Międzynarodowy Trybunał Wojskowy na karę śmierci za zbrodnie wojenne oraz zbrodnie przeciwko ludzkości.
1945
/ 73 LATA

W więzieniu Fresnes koło Paryża rozstrzelany został Pierre Laval, skazany na karę śmierci premier rządu Vichy (1942-1944), kolaborującego z III Rzeszą; przed II wojną światową dwukrotnie pełnił funkcję premiera Francji: w latach 1931-1932 i 1935-1936.
1944
/ 74 LATA

II wojna światowa: Regent Węgier admirał Miklos Horthy proklamował zawieszenie broni z aliantami; decyzja ta wywołała zdecydowaną kontrakcję Niemiec: Horthy został zmuszony do powołania na premiera przywódcy węgierskich strzałokrzyżowców – Ferenca Szalasiego, a następnie do złożenia dymisji.
1944
/ 74 LATA

Na warszawskiej Pradze ukazał się pierwszy numer "Życia Warszawy".
1942
/ 76 LAT

Powstała piłsudczykowska organizacja konspiracyjna Konwent Organizacji Niepodległościowych.
1941
/ 77 LAT

Rozporządzenie generalnego gubernatora Hansa Franka o karze śmierci dla Żydów opuszczających getto i Polaków udzielających im pomocy.
1940
/ 78 LAT

Premiera filmu „Dyktator” w reżyserii Charlie Chaplina.
1939
/ 79 LAT

W lesie koło wsi Bratian niemieckie oddziały Selbstschutz rozstrzelały ok. 150 przedstawicieli polskich elit Ziemi Lubawskiej.
1937
/ 81 LAT

W Warszawie urodził się Marek Kępiński, aktor.
1934
/ 84 LATA

W Paryżu zmarł Raymond Poincare, francuski polityk, minister zagranicznych i premier (1912-1913; 1922-1924; 1926-1929); prezydent Francji w latach 1913-1920; 4 czerwca 1917 r. wydał dekret o utworzeniu Armii Polskiej we Francji.
1929
/ 89 LAT

W Ozorkowie urodził się Witold Sobociński, operator filmowy, wykładowca PWSFTviT w Łodzi; laureat nagrody Orła za Osiągnięcia Życia, przyznawanej przez Polską Akademię Filmową; w jego filmografii znalazły się takie dzieła jak „Wesele” czy „Ziemia obiecana” w reż. Andrzeja Wajdy.
1920
/ 98 LAT

Wojna polsko-bolszewicka: Wojska polskie zajęły Mińsk.
1920
/ 98 LAT

W Nowym Jorku urodził się Mario Puzo, amerykański pisarz, autor słynnej powieści "Ojciec chrzestny", a także "Omerty" i "Rodziny Borgiów".
1917
/ 101 LAT

W Vincennes pod Paryżem rozstrzelana została Mata Hari, holenderska tancerka, oskarżona o szpiegostwo na rzecz Niemiec.
1917
/ 101 LAT

Uroczyście mianowano członków Rady Regencyjnej: arcybiskupa warszawskiego Aleksandra Kakowskiego, prezydenta Warszawy księcia Zdzisława Lubomirskiego i honorowego prezesa Stronnictwa Polityki Realnej hrabiego Józefa Ostrowskiego. Siedzibą Rady Regencyjnej stał się Zamek Królewski w Warszawie.
1915
/ 103 LATA

W miejscowości Różana, obecnie na Białorusi, urodził się Icchak Szamir, pierw. Jazernicki Icchak; premier Izraela w latach 1983-1984 oraz 1986-1992; w okresie międzywojennym studiował prawo na Uniwersytecie Warszawskim, był członkiem Betaru, młodzieżowej organizacji syjonistyczno-rewizjonistycznej; w 1935 r. wyemigrował do Palestyny.
1912
/ 106 LAT

W Krakowie urodziła się Jadwiga Jędrzejowska, najwybitniejsza polska tenisistka lat międzywojennych, w drugiej połowie lat 30. należała do ścisłej światowej czołówki; finalistka turnieju wimbledońskiego w 1937 r.;22-krotnie zdobywała tytuł mistrzyni Polski w grze pojedynczej, pierwszy raz w 1929 r., ostatni w 1964 r.
1905
/ 113 LAT

W Mińsku Litewskim Józef Piłsudski został szefem Wydziału Bojowego Organizacji Bojowej Polskiej Partii Socjalistycznej.
1896
/ 122 LATA

W Borszczowie na Podolu urodził się Bronisław Duch, gen. WP, dowódca 1 Dywizji Grenadierów we Francji (1940) i 3 Dywizji Strzelców Karpackich (1943-1946).
1894
/ 124 LATA

W Kaczynie koło Łomży urodził się Zygmunt Kaczyński, ksiądz, poseł na Sejm (1919-1927), dyrektor Katolickiej Agencji Prasowej (1930-1939), minister wyznań religijnych i oświecenia publicznego w rządzie RP na uchodźstwie (1943-1944); w 1945 r. powrócił do Polski; założyciel i redaktor "Tygodnika Warszawskiego"; aresztowany przez władze komunistyczne i skazany na 10 lat pozbawienia wolności; zmarł w 1953 r. więzieniu.
1894
/ 124 LATA

Władze francuskie aresztowały Alfreda Dreyfusa, oficera armii francuskiej, pochodzenia żydowskiego, niesłusznie oskarżonego o zdradę państwa - przekazanie niemieckiej ambasadzie w Paryżu francuskich tajemnic wojskowych; Dreyfus skazany został na podstawie spreparowanych dowodów i zesłany na Wyspę Diabelską w Gujanie; w 1906 r. zrehabilitowany.
1844
/ 174 LATA

W Roecken, obecnie dzielnica Luetzen, urodził się Friedrich Nietzsche, niemiecki filozof, filolog klasyczny; autor dzieł: „Ludzkie, arcyludzkie”, „Tako rzecze Zaratustra”, „Poza dobrem i złem”, „Wola mocy”.
1833
/ 185 LAT

We Florencji zmarł Michał Kleofas Ogiński, kompozytor, autor "Pożegnania ojczyzny"; w czasie Insurekcji Kościuszkowskiej członek Rady Najwyższej Litewskiej; senator rosyjski.
1817
/ 201 LAT

W Solurze w Szwajcarii zmarł Tadeusz Kościuszko, generał, uczestnik wojny o niepodległość Stanów Zjednoczonych oraz wojny polsko-rosyjskiej z 1792 r.; Naczelnik Sił Zbrojnych Narodowych w powstaniu 1794 r.
1814
/ 204 LATA

W Moskwie urodził się Michaił Lermontow, poeta, dramatopisarz, prozaik; autor powieści „Bohater naszych czasów”.
1810
/ 208 LAT

Wojny napoleońskie: Pod Fuengirolą na południe od Malagi oddział 4 pułku piechoty Księstwa Warszawskiego kpt. Franciszka Młokosiewicza odniósł zwycięstwo nad zdecydowanie liczniejszymi wojskami angielsko-hiszpańskimi dowodzonymi przez gen. Andrew Blayneya.
1795
/ 223 LATA

W Berlinie urodził się Fryderyk Wilhelm IV Hohenzollern, król pruski w latach 1840-1861.
1611
/ 407 LAT

W Moskwie zmarł Jan Piotr Sapieha, hetman Dymitra II Samozwańca, dowódca polskiej załogi na Kremlu.
1432
/ 586 LAT

Królestwo Polskie i Wielkie Księstwo Litewskie zawarły unię grodzieńską. Układ przywracał władzę zwierzchnią Władysława Jagiełły nad Litwą.
1243
/ 775 LAT

W Trzebnicy zmarła Jadwiga Śląska, żona księcia Henryka I Brodatego; kanonizowana w 1267 r.