Artykuły historyczne

„Budowaliśmy mozolnie państwo, które obywatele będą mogli szanować. Państwo całkowicie niepodległe, państwo, w którym wojsko i policja są w pełni podporządkowane demokratycznej, przedstawicielskiej polskiej władzy” – mówił premier Jan Olszewski w wystąpieniu telewizyjnym z 4 czerwca 1992 r.

W 1989 r. „SW” wchodziła z ukrywającym się po nielegalnym powrocie do Polski w sierpniu 1988 r. Kornelem Morawieckim, kilkunastoma oddziałami w całym kraju i za granicą oraz tysiącami członków/sympatyków organizacji.

Po wprowadzeniu stanu wojennego obóz władzy chroniony był przed mrzonkami o pluralizmie potrójną barierą. Do marksizmu i przywiązania do monopolu na sprawowanie rządów doszedł nowy element: strach. Świadomość negatywnych emocji, jakie wywołało uderzenie w „Solidarność”, musiała dodatkowo powstrzymywać komunistów przed weryfikacją sympatii społecznych w drodze wyborów. A jednak brzemię dźwiganej w pojedynkę władzy było tak ciężkie, że w kręgach zaufanych doradców pojawiła się myśl, by z kimś się tym brzemieniem podzielić.

6 lutego 1989 r. rozpoczęły się obrady okrągłego stołu, dzięki którym już cztery miesiące później zakończył się w Polsce okres władzy komunistycznej. Ale był to fakt ważny nie tylko nad Wisłą. Do końca roku dzięki inspirowanym nim podobnym „okrągłym stołom” w innych krajach bloku wschodniego komunizm zniknął z politycznej mapy Europy.

Zima przełomu 1978 i 1979 r. nie była najmroźniejsza w dziejach. W Polsce okazała się jednak klęską żywiołową, która pośrednio doprowadziła do upadku ekipę Edwarda Gierka. Dziś tamte dni w Polsce nazywa się zimą stulecia.

Piotrków, Kraków, Warszawa, ale też Toruń czy Radom – to miasta, w których od końca XV wieku posłowie i senatorowie gromadzili się na obradach. Ich efekty mieli odczuwać wszyscy mieszkańcy kraju.

Rozpoczynająca się trzydzieści lat temu transformacja systemów komunistycznych sprawiła, że możliwa stała się nie tylko historyczna ocena ich funkcjonowania, lecz i próby rozliczenia prawnego oraz osądzenia zbrodni. Kraje, które doświadczyły totalitaryzmu, podeszły do tego zagadnienia w różny sposób.

200 lat temu, 28 stycznia 1819 r., zmarł Jan Kiliński pamiętany jako jeden z najważniejszych przywódców Insurekcji Kościuszkowskiej i symbol walk o wyzwolenie polskiej stolicy spod rosyjskiej okupacji. Uważany za jednego z pierwszych bohaterów narodowych wywodzących się spoza szlachty.

90 lat temu, 27 stycznia 1929 r., odbyły się pierwsze wybory Miss Polonia. Tytuł najpiękniejszej Polki zdobyła wówczas Władysława Kostakówna, skromna i nieśmiała urzędniczka Miejskiej Kasy Oszczędności.

100 lat temu, 26 stycznia 1919 r., o ósmej rano rozpoczęły się pierwsze w polskiej historii powszechne wybory parlamentarne. Ich stawką był nie tylko ustrój odrodzonej Polski, lecz i pozycja państwa na arenie międzynarodowej. Głosowanie poprzedziła zacięta kampania wyborcza.