Artykuły historyczne

70 lat temu powołano w USA Komisję do Zbadania Zbrodni Katyńskiej

70 lat temu, 18 września 1951 r., powołano Specjalną Komisję Śledczą Kongresu Stanów Zjednoczonych do Zbadania Zbrodni Katyńskiej, nazywaną Komisją Maddena. W ciągu kolejnych miesięcy kongresmeni zgromadzili dowody odpowiedzialności ZSRS za mordy na polskich oficerach w 1940 r.

50 lat temu rozpoczęła się odbudowa Zamku Królewskiego w Warszawie

17 września 1971 r. położono – nieoficjalnie – pierwszą cegłę na placu odbudowy Zamku Królewskiego w Warszawie. Uroczystość odbyła się wbrew komunistycznym władzom państwowym, które zakazały zorganizowanie wydarzenia w dniu przypominającym datę agresji Związku Sowieckiego na Polskę.

30 lat temu zmarł Jan Józef Lipski

30 lat temu, 10 września 1991 r., zmarł Jan Józef Lipski, historyk literatury, publicysta, żołnierz Armii Krajowej i działacz opozycji antykomunistycznej. W ciągu 40 lat aktywności publicznej jego głównym celem było dążenie do liberalizacji systemu komunistycznego.

40 lat temu rozpoczął się I Krajowy Zjazd Delegatów NSZZ „Solidarność”

40 lat temu, 5 września 1981 r., rozpoczął się I Krajowy Zjazd Delegatów NSZZ „Solidarność”. Było to pierwsze, po II wojnie światowej, tak wielkie forum nieskrępowanej dyskusji społeczno-politycznej. Do historii przeszły sformułowany wówczas przez delegatów program „Samorządnej Rzeczypospolitej” oraz posłanie do robotników innych krajów komunistycznych.

75 lat temu została zamordowana Danuta Siedzikówna „Inka”

75 lat temu, 28 sierpnia 1946 r. w Gdańsku została zamordowana przez komunistyczną bezpiekę Danuta Siedzikówna „Inka”, osiemnastoletnia łączniczka i sanitariuszka Brygady Wileńskiej AK. Przywrócenie pamięci o jej walce i okolicznościach śmierci sprawiło, że „Inka” stała się jednym z symboli walki podziemia antykomunistycznego.

30 lat temu Polska uznała niepodległość odrodzonej Litwy

30 lat temu, 26 sierpnia 1991 r. Polska uznała niepodległość odrodzonej Litwy. Stosunki polsko-litewskie w kolejnych latach były zdominowane przez kwestię zapewnienia obu krajom bezpieczeństwa. Nie brakowało w nich również sporów o pamięć historyczną i prawa Polaków na Wileńszczyźnie.

55 lat temu zmarł gen. Tadeusz Bór-Komorowski

55 lat temu, 24 sierpnia 1966 r., zmarł gen. Tadeusz Komorowski „Bór”, dowódca Armii Krajowej, Naczelny Wódz i premier rządu RP na uchodźstwie. Jest uważany za jednego z największych bohaterów Polskiego Państwa Podziemnego. Jego decyzja o rozpoczęciu Powstania Warszawskiego wciąż wywołuje ogromne kontrowersje.

70 lat temu zakończył się tzw. proces generałów

70 lat temu, 13 sierpnia 1951 r., zakończył się proces pokazowy wysokich rangą oficerów Wojska Polskiego, który przeszedł do historii jako „proces generałów”. Wraz z procesami odpryskowymi był jednym z przejawów szczytowego nasilenia terroru komunistycznego.

80 lat temu został podpisany układ Sikorski-Majski

80 lat temu, 30 lipca 1941 r., w Londynie gen. Władysław Sikorski podpisał z ambasadorem ZSRS w Wielkiej Brytanii Iwanem Majskim układ o wznowieniu stosunków dyplomatycznych, współpracy na rzecz pokonania Niemiec oraz powstania polskiej armii w Związku Sowieckim. Porozumienie zaowocowało jednym z największych kryzysów w historii rządu RP na uchodźstwie.

45 lat temu Jerzy Andrzejewski wystosował list do protestujących z Radomia i Ursusa

45 lat temu, 28 lipca 1976 r., pisarz Jerzy Andrzejewski wystosował list do represjonowanych przez władze uczestników manifestacji w Ursusie i Radomiu. Był to jeden z pierwszych jawnych przejawów sprzeciwu wobec komunistów po Czerwcu ’76 i ważny krok do powstania Komitetu Obrony Robotników.