Artykuły historyczne

Niechciane pomniki katyńskie

Jednym z obszarów działalności opozycji politycznej w PRL w latach siedemdziesiątych i osiemdziesiątych było odkłamywanie prawdy o naszej najnowszej historii. Nie inaczej było również w przypadku zbrodni katyńskiej, którą przez lata władze Polski Ludowej przypisywały Niemcom.

80 lat temu został aresztowany Maciej Rataj

80 lat temu, 30 marca 1940 r., w Warszawie został aresztowany Maciej Rataj, polityk ruchu ludowego, marszałek Sejmu RP. Był jedną z ofiar prowadzonej przez okupantów niemieckich „Akcji AB”, której cel stanowiła eksterminacja polskich elit politycznych i intelektualnych. Został zamordowany 21 czerwca 1940 r. w Palmirach.

90 lat temu prezydent Ignacy Mościcki powołał rząd Walerego Sławka

90 lat temu, 29 marca 1930 r., prezydent Ignacy Mościcki powołał rząd, na którego czele stanął Walery Sławek. Głównym celem istnienia tego gabinetu było przygotowanie wyborów, które miały przesądzić o dalszych losach systemu politycznego budowanego od zamachu majowego.

75 lat temu powołano Korpus Bezpieczeństwa Wewnętrznego – element aparatu terroru komunistycznego

75 lat temu, 26 marca 1945 r., władze komunistyczne powołały Korpus Bezpieczeństwa Wewnętrznego. Wzorowane na Wojskach Wewnętrznych NKWD oddziały KBW były elementem aparatu terroru biorącego udział w zwalczaniu podziemia niepodległościowego.

95 lat temu urodził się Wojciech Ziembiński

95 lat temu, 22 marca 1925 r., urodził się Wojciech Ziembiński, wieloletni działacz antykomunistyczny. Przykładał szczególną wagę do odkłamywania propagandowej wizji polskiej historii. Współzałożyciel Komitetu Obrony Robotników, członek Ruchu Obrony Praw Człowieka i Obywatela. W ostatnich latach życia był m.in. inicjatorem budowy Pomnika Poległym i Pomordowanym na Wschodzie.

55 lat temu został ogłoszony „List otwarty do Partii”

55 lat temu, 18 marca 1965 r., byli działacze PZPR Jacek Kuroń i Karol Modzelewski ogłosili przygotowywany przez wiele miesięcy „List otwarty do członków PZPR”. Poddali w nim krytyce obowiązujący od października 1956 r. model funkcjonowania państwa i społeczeństwa PRL.

40 lat temu na Okęciu doszło do katastrofy samolotu Ił-62 „Mikołaj Kopernik”

40 lat temu, 14 marca 1980 r., podczas lądowania na warszawskim Okęciu doszło do katastrofy samolotu Ił-62 „Mikołaj Kopernik”. Zginęło 77 pasażerów, m.in. piosenkarka Anna Jantar, i dziesięciu członków załogi. Wiele okoliczności tragedii wyjaśniono dopiero dekadę temu.

75 lat temu w KL Mauthausen zmarł Kazimierz Prószyński – „Kolumb kinematografii”

75 lat temu, 13 marca 1945 r., w niemieckim obozie KL Mauthausen zmarł więzień nr 129957 – polski wynalazca Kazimierz Prószyński. Gdyby urodził się pod szczęśliwą gwiazdą, dziś mówilibyśmy o światowej „pleografii”, a nie „kinematografii” – wspominał go poeta Anatol Stern.

110 lat temu urodził się Zygmunt Szendzielarz

110 lat temu, 12 marca 1910 r., urodził się Zygmunt Szendzielarz – przyszły legendarny dowódca 5. Wileńskiej Brygady AK. W 1951 r. sąd kontrolowany przez reżim komunistyczny skazał go na karę śmierci, a jego postać przez dziesięciolecia była oczerniana w propagandzie PRL.

Pamięć Katynia. Batalia bez końca

Rozkaz wymordowania polskich oficerów podjęty 5 marca 1940 r. przez władze ZSRS był początkiem długiego procesu ukrywania zbrodni. Walka o jej ujawnienie i upamiętnienie trwała prawie pół wieku. Pomimo upadku Związku Sowieckiego niektóre z jej tajemnic wciąż nie zostały w pełni wyjaśnione.