Artykuły historyczne

100 lat temu został rozstrzelany Eligiusz Niewiadomski – zabójca prezydenta Narutowicza

100 lat temu, 31 stycznia 1923 r., rozstrzelano Eligiusza Niewiadomskiego, który został skazany na karę śmierci za zastrzelenie prezydenta Narutowicza. "Radykalni narodowcy stali się wyznawcami kultu Niewiadomskiego, który prawdopodobnie działał wbrew interesowi tego obozu politycznego" – mówi PAP prof. Paweł Skibiński, historyk, zastępca dyrektora Instytutu Dziedzictwa Myśli Narodowej.

„Jesteś księdzem, więc musisz być wrogiem” – 70 lat od procesu kurii krakowskiej

70 lat temu, 27 stycznia 1953 r., komunistyczni sędziowie wydali wyrok w procesie pokazowym duchownych kurii krakowskiej. Zapadły wyroki śmierci, dożywocia i długoletnich kar więzienia. Było to jedno z najbardziej brutalnych uderzeń w Kościół katolicki w okresie stalinowskim.

80 lat temu komendant główny AK gen. Stefan Rowecki „Grot” rozkazał utworzyć Kedyw

Rozkaz o powołaniu Kierownictwa Dywersji, tzw. Kedywu, wydał 22 stycznia 1943 r. komendant główny AK gen. Stefan Rowecki „Grot”. Dziełem Kedywu było m.in. odbicie w akcji pod Arsenałem Jana Bytnara „Rudego” i innych więźniów Pawiaka oraz zastrzelenie generała SS Franza Kutschery.

160 lat temu wybuchło Powstanie Styczniowe

160 lat temu, 22 stycznia 1863 r., Manifestem Tymczasowego Rządu Narodowego rozpoczęło się Powstanie Styczniowe, największy w XIX w. polski zryw narodowy. „Powstanie było aktem desperacji, ale nie było szaleństwem” – zauważa historyk prof. Andrzej Nowak.

95 lat temu ogłoszono Deklarację Bezpartyjnego Bloku Współpracy z Rządem

95 lat temu, 19 stycznia 1928 r. ogłoszono deklarację ideową Bezpartyjnego Bloku Współpracy z Rządem. Ugrupowanie, odżegnujące się od bycia partią, było zapleczem politycznym Józefa Piłsudskiego oraz jednym z najważniejszych narzędzi sprawowania władzy w latach 1928-1935.

„Upiorne wyzwolenie” – 17 stycznia 1945 r. rozpoczęła się sowiecka okupacja Warszawy

17 stycznia 1945 r., do lewobrzeżnych ruin Warszawy wkroczyły oddziały 1 Armii WP oraz Armii Czerwonej. Przez pół wieku w propagandzie komunistycznej dzień ten określano jako moment „wyzwolenia stolicy”. Świadkowie tych wydarzeń mówili o „upiornym +wyzwoleniu+ trupa miasta”.

Przywrócił Mazury Polsce, a Polskę Mazurom – 105 lat temu zmarł Wojciech Kętrzyński

105 lat temu, 15 stycznia 1918 r., zmarł Wojciech Kętrzyński, badacz dziejów Pomorza, Warmii i Mazur, historyk, bibliotekarz, publicysta i poeta, wieloletni dyrektor Zakładu Narodowego im. Ossolińskich we Lwowie. „Przywrócił Mazury Polsce, a Polskę Mazurom” – przyjęło się o nim mówić.

160 lat temu Rosjanie przeprowadzili „brankę” Polaków do swojej armii

160 lat temu, w nocy z 14 na 15 stycznia 1863 r., reżim carski przeprowadził brankę polskiej młodzieży. Ten akt terroru miał stłumić nastroje patriotyczne i pragnienie walki o niepodległości, a stał się iskrą, która doprowadziła do wybuchu Powstania Styczniowego.

30 lat temu zmarł Józef Czapski, malarz, dokumentator zbrodni katyńskiej

30 lat temu, 12 stycznia 1993 r. w Maisons-Laffitte pod Paryżem zmarł Józef Czapski, malarz, pisarz, żołnierz, więzień Starobielska, jeden z twórców paryskiej Kultury, dokumentator zbrodni katyńskiej . Miał 96 lat.

210 lat temu urodził się Hipolit Cegielski – patriota, współtwórca polskiego przemysłu

210 lat temu, 6 stycznia 1813 r., urodził się Hipolit Cegielski, nauczyciel, przemysłowiec, zwolennik pracy organicznej, publicysta. Był jednym z największych bohaterów „najdłuższej wojny współczesnej Europy”, która zapewniła Polakom przetrwanie na terenie zaboru pruskiego.