Artykuły historyczne

W 1944 r. rząd Nowej Zelandii zaprosił ponad 700 polskich dzieci i ich 102 opiekunów. Były to w większości sieroty pochodzące z polskich rodzin zesłanych na nieludzką ziemię ZSRS, a następnie ewakuowanych do Iranu w roku 1942. 75 lat temu przybyły na daleką, nieznaną im zieloną wyspę.

Instytut Pamięci Narodowej często nadal kojarzony jest z „teczkami”, czyli aktami. Jednak w jego zasobach znajduje się również wiele innej ciekawej, a niekiedy wręcz bezcennej dokumentacji. I to nie tylko w formie papierowej.

90 lat temu, 31 października 1929 r., obrady Sejmu zostały sparaliżowane przez przybycie do gmachu na Wiejskiej grupy oficerów wiernych marszałkowi Józefowi Piłsudskiemu. Wydarzenia te były jednym z najważniejszych etapów konfliktu politycznego między obozem sanacji a jego przeciwnikami.

72 lata temu, 21 października 1947 r., Stanisław Mikołajczyk, lider opozycyjnego wobec komunistów PSL, w obawie przed aresztowaniem i procesem potajemnie opuścił Polskę. Jego wyjazd można uznać za kres walki Polskiego Stronnictwa Ludowego z pogłębiającym się zniewoleniem komunistycznym.

35 lat temu, najprawdopodobniej 19 października 1984 r., ks. Jerzy Popiełuszko, duszpasterz ludzi pracy i kapelan „Solidarności”, został zamordowany przez funkcjonariuszy IV Departamentu Ministerstwa Spraw Wewnętrznych. Do dziś jednak wokół okoliczności i daty jego śmierci pojawiają się wątpliwości.

100 lat temu, 11 października 1919 r., w Wilnie w obecności Józefa Piłsudskiego po niemal dziewięćdziesięciu latach ponownie otwarto Uniwersytet Stefana Batorego. Uczelnia stała się istotnym ośrodkiem życia intelektualnego na Kresach, była kontynuatorką tradycji centrów nauki z czasów dawnej Rzeczypospolitej i pierwszych lat zaborów.

50 lat temu, 11 października 1969 r., zmarł gen. Kazimierz Sosnkowski – jeden z przywódców Organizacji Bojowej PPS, założyciel Związku Walki Czynnej; współtwórca Legionów Polskich, Komendant Główny Związku Walki Zbrojnej i Naczelny Wódz, działacz polskiej emigracji.

45 lat temu, 8 października 1974 r., rozpoczęła się wizyta I sekretarza KC PZPR Edwarda Gierka w Waszyngtonie. Dla przywódcy PRL był to kolejny element polityki zbliżenia z krajami Zachodu. Pewne nadzieje na ożywienie stosunków z Warszawą wiązał również prezydent USA Gerald Ford.

Jego decyzje w sprawach wielkich i małych dyktował mu instynkt albo raczej niezwykła prawość charakteru – pisał o dowódcy AK Jan Nowak-Jeziorański. Do dziś nie powstała pełna biografia jednego z architektów godziny „W”. 75 lat temu, 30 września 1944 r., gen. Tadeusz Bór-Komorowski został mianowany Naczelnym Wodzem Polskich Sił Zbrojnych.

80 lat temu, 27 września 1939 r., powstała Służba Zwycięstwu Polski – zaczątek Polskiego Państwa Podziemnego. Była to druga w ciągu niespełna osiemdziesięciu lat próba powołania tajnych struktur państwa walczącego o niepodległość. Twórcy PPP byli świadomi, że są kontynuatorami Tajemnego Państwa Polskiego z lat 1863–1864.