Artykuły historyczne

Inwazja na północną Francję, wolne ręce Stalina w Europie Wschodniej i na Bałkanach – to główne ustalenia tzw. wielkiej trójki: Churchilla, Roosevelta i Stalina. 75 lat temu, 1 grudnia 1943 r., po czterech dniach zakończyła się konferencja w Teheranie.

30 lat temu, 30 listopada 1988 r., w studiu Telewizji Polskiej odbyła się debata lidera OPZZ Alfreda Miodowicza i przywódcy nielegalnej „Solidarności” Lecha Wałęsy. Przygniatające zwycięstwo lidera opozycji okazało się ważnym krokiem w stronę obrad okrągłego stołu.

140 lat temu, 22 listopada 1878 r., zmarł Ludwik Mierosławski, w połowie XIX wieku jeden z największych rewolucjonistów swoich czasów, o wyzwolenie Polski walczący we wszystkich powstaniach tamtego stulecia.

100 lat temu, 18 listopada 1918 r., zwierzchnik władz cywilnych odrodzonego państwa Józef Piłsudski przyjął ślubowanie prezydenta ministrów Jędrzeja Moraczewskiego. Tworzona przez tego polityka rada ministrów jest uznawana za pierwszy rząd II Rzeczypospolitej.

100 lat temu, 16 listopada 1918 r., naczelnik państwa Józef Piłsudski oraz szef resortu spraw zagranicznych Tytus Filipowicz wystosowali depeszę informującą rządy całego świata o odrodzeniu „Państwa Polskiego Niepodległego, obejmującego wszystkie ziemie zjednoczonej Polski”.

60 lat temu, 16 listopada 1958 r., w Sulejówku zmarła Zofia Moraczewska, działaczka niepodległościowa i socjalistyczna, posłanka na Sejm Ustawodawczy, żona premiera Jędrzeja Moraczewskiego. Jedna z najbardziej aktywnych politycznie kobiet międzywojnia.

Tego dnia więcej mówiło się o strzelaninach i starciach z Niemcami niż o niepodległości. Ją przyjęto już jako fakt oczywisty, teraz jednak trzeba było przede wszystkim zaprowadzić porządek.

„Do Piłsudskiego mają zaufanie także ci ludzie, których powinowactwo z nim społeczne jest lub było do niedawna bardzo wątpliwe” – pisał „Kurier Warszawski” z 11 listopada 1918 r. Redaktorzy dziennika uważali, że były więzień twierdzy w Magdeburgu jest kluczem do rozwiązania chaosu politycznego w odrodzonej Polsce.

Koniec I wojny światowej, w Polsce początek ery Piłsudskiego i – chyba właśnie wtedy – zaprzepaszczenie szans na dalszą ekspansję rewolucji bolszewickiej. Świat miał niewiele tak ważnych dni jak poniedziałek 11 XI 1918 r .

Po raz pierwszy od pięćdziesięciu lat świętujemy znów tę rocznicę jako święto państwowe. Nigdy jednak ten dzień nie przestał być drogi Polakom, nigdy nie przestał być świętem narodowym – stwierdził premier Tadeusz Mazowiecki w orędziu telewizyjnym z 11 listopada 1989 r.