Józef Czapski. Fot. PAP/Reprodukcja/A. Rybczyński
23 kwietnia w Krakowie otwarty zostanie Pawilon Józefa Czapskiego. Będą w nim prezentowane jego prace oraz stała ekspozycja poświęcona życiu tego intelektualisty, pisarza, malarza, współtwórcy paryskiej "Kultury".
Pawilon został wybudowany tuż obok Muzeum im. Emeryka Hutten-Czapskiego, które jest oddziałem Muzeum Narodowego w Krakowie.
Na ponad 600 metrach kw. w nowym pawilonie znajdą się: stała ekspozycja biograficzna, sala wystaw zmiennych, czytelnia i kawiarnia. W budynku odtworzony został pokój Józefa Czapskiego wraz z pamiątkami i sprzętami przeniesionymi z jego mieszkania w podparyskim Maisons-Laffitte - z siedziby redakcji "Kultury".
Scenariusz ekspozycji stałej, obejmującej dzieciństwo, młodość, twórczość malarską Czapskiego, okres II wojny i emigracji, przygotowała Krystyna Zachwatowicz wraz z zespołem. „Nie chcemy, by było to wyłącznie muzeum biograficzne. Mamy nadzieję, że będzie to miejsce tętniące życiem. Postać Józefa Czapskiego jest idealna, żeby otworzyć się na współczesność. Poprzez jego sztukę, kontakty artystyczne, zainteresowania i to, o czym pisał możemy patrzeć na panoramę XX wieku” - mówił PAP dyrektor Muzeum Narodowego Andrzej Betlej.
Muzeum Narodowe otrzymało w depozyt obrazy Józefa Czapskiego pokazywane do tej pory w Pałacu w Kurozwękach oraz na własność kilkanaście prac z kolekcji marszanda i wieloletniego przyjaciela artysty Richarda Aeschlimanna. Będą one eksponowane w sali na pierwszym piętrze pawilonu. Mają tam być także organizowane czasowe wystawy sztuki współczesnej, m.in. prac studentów i absolwentów krakowskiej ASP.
Dzięki multimediom w czytelni możliwy będzie wgląd do "Dzienników" Józefa Czapskiego. Z tarasu pawilonu można podziwiać okolice. Ogród zostanie połączony ze znajdujący się w sąsiedztwie terenem ASP, a na fasadzie budynku w okresie letnim będzie można wyświetlać filmy. "To miejsce z ogromnym potencjałem, który chcemy wykorzystać" – podkreślił dyrektor Betlej.
Pawilon zaprojektowała architekt Danuta Fredowicz. Jego budowa kosztowała 15,5 mln zł netto i została sfinansowana w całości z środków Mechanizmu Finansowego Europejskiego Obszaru Gospodarczego oraz Norweskiego Mechanizmu Finansowego 2009 - 2014.
Muzeum Narodowego w Krakowie po śmierci Józefa Czapskiego otrzymało pamiątki po nim i jego siostrze – Marii, m.in. rękopisy, szkice, księgozbiór, meble. Około 300 obiektów z liczącej 1,6 tys. woluminów biblioteki Józefa Czapskiego i niemal wszystkie z 278 tomów jego "Dzienników" zostały poddane konserwacji, podobnie jak pamiątki i część mebli.
W tym roku mija 120. rocznica urodzin Józefa Czapskiego (1896 – 1993), który był synem Jerzego Hutten-Czapskiego i Józefy Leopoldyny z domu Thun-Hohenstein oraz wnukiem kolekcjonera numizmatów Emeryka Hutten-Czapskiego.
Był jednym ze współzałożycieli w latach 20. XX wieku ugrupowania artystycznego Komitet Paryski. Po II wojnie światowej wraz z Jerzym Giedroyciem, Gustawem Herlingiem-Grudzińskim oraz Zofią i Zygmuntem Hertzami współtworzył w Rzymie pierwszy numer emigracyjnej "Kultury", której następne zeszyty zaczęły wychodzić już w Paryżu i podparyskim miasteczku Maisons-Laffitte. Tam też założono Instytut Literacki, w którym Józef Czapski wydawał swoje książki, pisząc jednocześnie do "Kultury" niemal do swej śmierci.
W 1944 r. Józef Czapski wydał "Wspomnienia starobielskie" (napisane w 1943), a kilka lat później książkę "Na nieludzkiej ziemi", poświęconą polskim oficerom zamordowanym w Rosji Sowieckiej.(PAP)
wos/ pz/
