Jacek Bocheński. Fot. PAP/B. Zborowski
Pisarz Jacek Bocheński został tegorocznym Wielkim Ambasadorem Polszczyzny. Gala, podczas której wyróżnienia odbiorą również inne osoby posługujące się pięknie i poprawnie językiem polskim, odbędzie się 5 listopada w Katowicach.
Tegorocznych laureatów podał podczas wtorkowej konferencji w Katowicach przewodniczący Rady Języka Polskiego przy prezydium Polskiej Akademii Nauk prof. Andrzej Markowski.
Tytuł "Ambasadora Polszczyzny" ustanowiło prezydium Rady Języka Polskiego z inicjatywy swojej członkini, wicemarszałek Senatu Krystyny Bochenek, która zginęła w katastrofie samolotu pod Smoleńskiem w 2010 r.
Profesor przypomniał, że tytuł ten otrzymują osoby lub instytucje, które są szczególnie zasłużone w propagowaniu polszczyzny – pięknej, poprawnej i etycznej. Nominuje ich – w różnych kategoriach – kapituła złożona z członków Rady Języka Polskiego.
W tym roku Wielkim Ambasadorem Polszczyzny został pisarz Jacek Bocheński. Ten urodzony w 1926 r. twórca to – jak mówił prof. Markowski – "wybitny erudyta" i "wspaniały człowiek". Bocheński znany jest m.in. z "Trylogii Rzymskiej" i powieści w jej ramach pt. "Boski Juliusz". "On pokazuje właśnie w kostiumie starożytnym problemy współczesności związane z autorytaryzmem, wolnością, swobodą i zabraniem tej swobody" – podkreślił profesor.
Ambasadorem Polszczyzny w Mowie została aktorka teatralna i filmowa Irena Jun. "Znana jest nie tylko jako aktorka teatralna, ale przede wszystkim jako osoba, która założyła i prowadzi Jednoosobowy Teatr Poezji, która (…) szerzy tę piękną polszczyznę mówioną" – zaznaczył prof. Markowski.
Z kolei Ambasadorem Polszczyzny w Piśmie został prof. Julian Kornhauser. Prof. Markowski wskazał nie tylko na dorobek poetycki laureata, ale także na jego działalność naukową na polu slawistyki.
W kategorii Młody Ambasadorem Polszczyzny, którym może być osoba do 35. roku życia, wyróżnienie otrzymał raper Adam Zieliński ps. "Łona". Prof. Markowski podkreślił, że jest to raper, który reprezentuje "rap inteligentny czy nawet inteligencki". "Raper zajmuje się również w swoich utworach językiem jako takim. Wprawdzie zdarzają się tam wyrazy niecenzuralne (…), ale są one używane – jak sam +Łona+ mówi – świadomie; to jest albo prowokacja artystyczna, albo cytowanie" – wyjaśniał profesor.
Z kolei w kategorii "Ambasador Polszczyzny Regionalnej" doceniono Fundację "Ważka", która działa na Dolnym Śląsku. "Fundacja bada kulturę materialną i duchową tego regionu, ale przede wszystkim w odniesieniu do kultury tych osób, które tam zostały osiedlone, przesiedlone po II wojnie światowej z terenów wschodnich" – zaznaczył prof. Markowski.
Tytuł "Ambasadora Polszczyzny poza Granicami Kraju" otrzymała Katedra Filologii Polskiej Narodowego Uniwersytetu Lwowskiego im. Iwana Franki. Jak mówił prof. Markowski, ta polonistyka liczy już 200 lat – wcześniej uczono tam jęz. polskiego jako rodzimego, a teraz – jako obcego. Nagrodę tę przyznaje Marszałek Senatu, po konsultacjach z kapitułą.
Wyróżnienie Ambasadora Polszczyzny Literatury Dziecięcej i Młodzieżowej przyznaje z kolei Fundacja im. Krystyny Bochenek. W tym roku laureatem został popularny autor książek dla dzieci i młodzieży Grzegorz Kasdepke. "On nie pisze o świecie baśniowym – o wróżkach, krasnoludkach, co oczywiście też jest potrzebne, ale on tłumaczy świat rzeczywisty, to, co nas otacza. Właściwie w jego książkach nie ma tematu tabu" – powiedziała Magdalena Bochenek-Kępa.
Uroczysta gala wręczenia wyróżnień odbędzie się 5 listopada w Katowicach. Wydarzenie zamknie koncert Magdy Umer i Bogdana Hołowni.
Organizatorami cyklicznego przedsięwzięcia "Ambasador Polszczyzny" są miasto Katowice, Katowice Miasto Ogrodów - Instytucja Kultury im. Krystyny Bochenek, Fundacja im. Krystyny Bochenek oraz Rada Języka Polskiego przy Prezydium Polskiej Akademii Nauk.
Po raz pierwszy konkurs odbył się 10 listopada 2008 r. Wielkim Ambasadorem Polszczyzny został wówczas Tadeusz Konwicki. Podczas drugiej edycji, w 2011 r. tytułem tym wyróżniono pośmiertnie Krystynę Bochenek, w 2013 r. Tadeusza Różewicza, a w 2015 r. Wiesława Myśliwskiego.
Laureatami tytułu Ambasador Polszczyzny do tej pory zostali m.in. arcybiskup Tadeusz Gocłowski, prof. Andrzej Szczeklik, Bartek Chaciński, Danuta Szaflarska, Olga Tokarczuk, Jacek Dehnel, Anna Dymna, Wojciech Młynarski, Andrzej Stasiuk, Andrzej Poniedzielski.(PAP)
autor: Agnieszka Kliks-Pudlik
edytor: Agata Zbieg
akp/ agz/
