W ramach obchodów Dnia Pamięci o Ofiarach Holokaustu w Wilnie w poniedziałek odbyła się prezentacja książki dla dzieci „Mietek na Wojnie” autorstwa Natalii Gancarz i Diany Karpowicz, wydanej w języku litewskim.
Litewski tytuł książki brzmi „Jestem Karol”. "Książka opowiadająca o przeżyciach w niemieckim obozie zagłady Auschwitz-Birkenau widzianych oczami małego chłopca narodowości romskiej jest przeznaczona nie tylko dla dzieci, ale też dla ich rodziców, nauczycieli” - powiedział podczas prezentacji wydania Marcin Łapczyński, dyrektor Instytutu Polskiego w Wilnie będącego inicjatorem i współorganizatorem publikacji.
Łapczyński wskazał, że "książka ukazuje ważną część naszej historii”, gdyż "zagłada Romów nie jest jedynie tragedią narodu romskiego, to również tragedia nas wszystkich, całego świata". "Jeżeli nie chcemy, by zrodziły się wśród nas rasizm i ksenofobia, już w szkole należy zacząć rozmawiać o bolesnych kartach historii" - powiedział Łapczyński, wyrażając nadzieję, że "książka znajdzie swoje miejsce w każdej szkole".
Wydanie książki na Litwie w nakładzie 800 egzemplarzy sfinansował rządowy Departament Mniejszości Narodowych. Dyrektor departamentu Vida Montvydaite w rozmowie z PAP zaznaczyła, że "książka wypełni obecną niszę w edukacji dzieci i młodzieży”. "Jeszcze przed kilkoma laty na Litwie w ogóle się nie mówiło o zagładzie Romów" - powiedziała Montvydaite. Poinformowała, że książki za darmo trafią do szkół. W szkołach będą organizowane prezentacje z udziałem dzieci narodowości romskiej.
W poniedziałkowej prezentacji udział wzięli m.in. autorzy publikacji Natalia Gancarz i Diana Karpowicz, a także dyrektor Muzeum Okręgowego w Tarnowie, znawca kultury i historii Romów i Żydów Adam Bartosz, który zaznaczył, że „Mietek na wojnie” jest pierwszą książką na świecie "opowiadającą ustami romskiego chłopca o obozie zagłady”.
"Podobnych relacji prawdziwych oraz fikcyjnych dzieci żydowskich mamy publikowanych dziesiątki, jeśli nie setki. Jeśli chodzi o Romów jest to pierwsze tego typu wydanie” - powiedział PAP Bartosz.
Adam Bartosz poinformował, że książka „Mietek na Wojnie” została już przetłumaczona na języki niemiecki i angielski, a w tym roku zostanie przetłumaczona na język romski.
Adam Bartosz wraz z Vytautasem Tolejkisem, litewskim pedagogiem, społecznikiem oraz badaczem historii wielokulturowej Litwy, uczestniczył też w poniedziałek w dyskusji "Jak mówić o pamięci?” zorganizowanej przez Instytut Polski w Wilnie w Żydowskiej Bibliotece Publicznej w Wilnie.
Tzw. obóz rodzinny dla Cyganów (Zigeunerfamilienlager) utworzony w ramach niemieckiego nazistowskiego obozu koncentracyjnego Auschwitz II-Birkenau Niemcy zlikwidowali w nocy z 2 na 3 sierpnia 1944 r. Zamordowano wówczas w komorach gazowych blisko 3 tys. dzieci, kobiet i mężczyzn. Ogółem w Auschwitz więziono 23 tys. Romów deportowanych tam z 14 krajów. Ponad 20 tys. z nich zostało zamordowanych lub zmarło z głodu i chorób. Szacuje się, że w czasie II wojny światowej zginęło około 500 tys. Romów.
Na Litwie przed wojną żyło około 1000 Romów. Około 500 zginęło w czasie zagłady.
Z Wilna Aleksandra Akińczo (PAP)
aki/ ami/ mal/
