Zapalenie pierwszej chanukowej świecy na pl. Grzybowskim zainaugurowały tegoroczne święto Chanuki w Warszawie.
W kalendarzu żydowskim Chanuka rozpoczyna się zawsze 25. dnia miesiąca Kislew, co oznacza, że w tradycyjnym kalendarzu jej obchody przypadają od listopada do grudnia. W tym roku Chanuka rozpoczęła się wieczorem 22 grudnia i potrwa do 30 grudnia.
Chanuka jest jednym z najradośniejszych świąt żydowskich, obchodzonym przez osiem dni. Każdego z nich po zapadnięciu zmroku Żydzi zapalają jedną świecę na chanukowym dziewięcioramiennym świeczniku - chanukiji. Na dziewiątym, pomocniczym ramieniu świecznika znajduje się szames - świeczka, od której płomienia odpala się kolejne. Nazwa święta pochodzi od czasownika chanach oznaczającego poświęcać, inaugurować.
Z okazji tego święta w niedzielę organizacje żydowskie wspólnie zapaliły pierwszą świeczkę chanukową na Placu Grzybowskim w Warszawie. Wieczorem zaplanowano występ amerykańskiego kantora Yaakova Lemmera oraz izraelskiego pianisty Menachema Bristowskiego. Koncert został zorganizowany przez Chabad-Lubawicz Polska, czyli największą grupą chasydzką na świecie.
Prezydent: Chanuka przypomina o triumfie światła nad ciemnością
Yaakov Lemmer to amerykański kantor, który wykonuje m.in. tradycyjną hebrajską muzykę podczas uroczystości w synagodze, jidysz folk oraz muzykę chasydzką. Służy obecnie jako kantor synagogi Lincoln Square w Nowym Jorku.
W Polsce Lemmer wystąpił wcześniej np. z Orkiestrą Filharmonii Izraelskiej w 70. rocznicę powstania w getcie warszawskiego. Z Polską jest też związany jeden z jego utworów "Rainbow in the Night", napisany przez Cecelię Margules, córkę ocalałych z Holokaustu. Utwór opowiada historię żydowskiej rodzinie w Polsce przed II wojną światową, a także po jej wybuchu, kiedy rodzina trafia do getta w Krakowie, a później do obozu koncentracyjnego. Wideo do tego utworu było kręcone w Krakowie i w obozie koncentracyjnym na Majdanku.
Menachem Bristowski jest natomiast izraelskim pianistą i kompozytorem, występującym m.in. z Izraelska Orkiestrą Filharmoniczną. Jego muzyka obejmuje aranżacje na orkiestrę, kantora oraz chór. Pianista jest ceniony za niezwykłą wirtuozerię. Grał m.in. w Lincoln Center w Nowym Jorku, w Metropolitan Opera House of New York oraz New York Philharmonic.
Chanuka, czyli "Święto świateł" upamiętnia zwycięstwo Machabeuszy nad Grekami. Gdy Grecy zdobyli Jerozolimę, ich władca Antioch IV zabronił żydowskich obrządków i nakazał prześladowanie niestosujących się do zakazu, a w Świątyni Jerozolimskiej ustanowił kult jednego z hellenistycznych bóstw. Żydzi pokonali najeźdźców w grudniu 164 r. przed Chrystusem.
Podczas ponownego uświęcenia Świątyni Jerozolimskiej wydarzył się cud - potrzebna do sprawowania obrządków oliwa paliła się przez osiem dni, choć przewidywano, że wystarczy jej zaledwie na jeden dzień. Od tamtej pory Żydzi, pamiętając o cudzie, zapalają w czasie Chanuki przez osiem dni chanukową świecę na chanukiji ustawianej przeważnie na parapecie okna w widocznym z ulicy miejscu.
Chanuka to także święto, które bardzo lubią dzieci. Najpopularniejszą zabawą chanukową dla nich jest tzw. drejdel, czyli czworoboczny bączek. Na jego ściankach znajdują się cztery hebrajskie litery: n, g, h, f/sz, które są pierwszymi literami zdania "Nes gadol haja szam", co oznacza "Cud wielki zdarzył się tam". Dzieci są także obdarowywane prezentami.
Tradycyjne potrawy chanukowe to m.in. przyrządzane na oleju na pamiątkę cudu placki ziemniaczane zwane latkes oraz nadziewane np. konfiturami pączki.(PAP)
Autorka: Natalia Kamińska
nmk/ drag/
