Jedną z atrakcji Nocy Muzeów w Płocku (Mazowieckie) będzie podróż w czasie podczas zwiedzania najstarszej szkoły w Polsce i jednej z najstarszych w Europie, istniejącej nieprzerwanie w tym samym miejscu od 1180 r., obecnie Liceum Ogólnokształcącego im. Marszałka Stanisława Małachowskiego.
W sobotnią Noc Muzeów, „Małachowianka”, bo tak popularnie nazywane jest m.in. przez absolwentów Liceum Ogólnokształcące im. Marszałka Stanisława Małachowskiego w Płocku, które tę nazwę otrzymało w 1921 r., zaprasza na podróż „przez IX wieków tradycji”. Odkryte zostaną niektóre z tajemnic „Małachowianki”, a być może będzie można natknąć się na mieszkające tam duchy. Przedstawieni zostaną również najwybitniejsi absolwenci szkoły oraz wydawnictwa szkolne” - podkreślono w specjalnym przewodniku po płockiej Nocy Muzeów.
Odwiedzając zabytkowe budynki najstarszej polskiej szkoły i jednej z najstarszych w Europie, zobaczyć będzie można fundamenty wczesnośredniowiecznej kolegiaty św. Michała Archanioła i wspiąć się na szczyt XV-wiecznej wieży, gdzie znajduje się obserwatorium astronomiczne i skąd podziwiać można malowniczą panoramę doliny Wisły. Będzie też można zwiedzić XVII-wieczny budynek dawnego Kolegium Jezuickiego i znajdujące się w jego podziemiach szkolne muzeum - prezentowane są tam m.in. artefakty odkryte podczas prac archeologicznych, które przeprowadzono kilka lat temu.
Obecne Liceum Ogólnokształcące im. Marszałka Stanisława Małachowskiego w Płocku otrzymało tę nazwę w 1921 r. W dokumencie organizacyjnym ówczesny minister wyznań religijnych i oświecenia publicznego Antoni Ponikowski napisał m.in.: „Na mocy aktu z dnia 11 czerwca 1921 r. Państwo Polskie objęło w ponowne posiadanie istniejącą od siedmiu stuleci w mieście Płocku szkołę średnią męską, która w latach wielkiej wojny światowej pozostawała pod opieką miejscowego Koła Polskiej Macierzy Szkolnej. Niniejszym uznaję tę szkołę za państwową i nadaję jej miano: Gimnazjum Państwowe imienia Marszałka Stanisława Małachowskiego”.
I dodał: „Niechże czcigodna postać +polskiego Arystydesa+ opromieniona aureolą Wielkiego Sejmu i Konstytucji Majowej, stanie się dla młodzieży polskiej wychowującej się w sędziwych murach prastarej uczelni, wzorem prawości i czystości duszy, i czynów, cnoty obywatelskiej oraz zawsze chętnej gotowości do służenia Ojczyźnie”.
Najstarsza polska szkoła i jedna z najstarszych w Europie w tym samym miejscu działa nieprzerwanie od 1180 r. Powstała jako fundacja Dobiechny, wdowy po Wojsławie, opiekunie Bolesława III Krzywoustego, średniowiecznego władcy Polski, który pochowany jest wraz ze swym ojcem Władysławem I Hermanem w płockiej katedrze Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny – w bazylice tej, największej nekropolii Piastów, którą także będzie można zwiedzić w Noc Muzeów, spoczywa również 14. książąt mazowieckich oraz księżniczka Gaudemunda-Zofia, córka Wielkiego Księcia Litwy Trojdena, żona Bolesława II Mazowieckiego.
W latach 2012-14 przy wsparciu środków Unii Europejskiej w „Małachowiance” przeprowadzono gruntowne prace remontowe i renowacyjne. Obejmowały one m.in. dach, elewacje i fundamenty oraz wnętrza zabytkowych zabudowań, w tym także muzeum. Odkryto wówczas ponownie w szkolnej auli freski Władysława Drapiewskiego, które zostały następnie odnowione.
W przeszłości wykładowcami szkoły byli m.in.: profesor retoryki św. Andrzej Bobola (ok. 1591-1657) i Wojciech Szweykowski (1773-1838) - pierwszy rektor Uniwersytetu Warszawskiego. W szkole uczyli się: nauczyciel dzieci Adama Mickiewicza - Hieronim Napoleon Bońkowski (1807-86); ogłoszony błogosławionym Honorat Koźmiński (1829-1916); prezydent II RP i profesor Politechniki Lwowskiej Ignacy Mościcki (1867-1946); uczestnik bitwy o Anglię, dowódca polskiego skrzydła i słynnego Dywizjonu 303 płk Jan Zumbach (1915-86), podróżnik Tony Halik (1921-1998), a także pierwszy premier III RP Tadeusz Mazowiecki (1927-2013).
W 2019 r. „Małachowianka”, przy wsparciu Mazowieckiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków oraz absolwentów, uruchomiła na swej stronie internetowej wirtualny spacer, dzięki któremu można poznać historię szkoły, zwiedzając m.in. jej najstarszą, zabytkową część z muzeum, aulą oraz wieżą. Na wieży tej, także w 2019 r., odsłonięto zegar słoneczny, nawiązujący do podobnego z XIX wieku, który ponownie odmierza tam czas.
Z kolei w 2021 r. przed głównym wejściem do Liceum Ogólnokształcącego im. Marszałka Stanisława Małachowskiego odsłonięto pomnik patrona szkoły. Uroczystość odbyła się w 100. rocznicę nadania placówce obecnej nazwy. Inicjatorami upamiętnienia w formie pomnika obecnego patrona „Małachowianki” byli absolwenci szkoły z jednej klasy, którzy egzamin maturalny zdawali w 1963 r.
Podczas sobotniej Nocy Muzeów w Płocku odwiedzić będzie można m.in. Muzeum Mazowieckie z ekspozycjami zabytków secesji i art deco, największymi w Polsce oraz Muzeum Diecezjalne ze skarbcem katedralnym, do którego należy herma św. Zygmunta - relikwiarz w formie popiersia z XIV wieku ze szczątkami króla Burgundii, patrona miasta. W Noc Muzeuów otwarta będzie dla zwiedzających także neogotycka Świątynia Miłosierdzia i Miłości - katedra Kościoła Starokatolickiego Mariawitów, którego siedziba znajduje się właśnie w Płocku. Z kolei w Archiwum Państwowym w Płocku dla odwiedzających dostępna będzie wystawa poświęcona Zygmuntowi Padlewskiemu, bohaterowi powstania styczniowego, który został rozstrzelany w Płocku 160 lat temu - na ekspozycji zobaczyć będzie można oryginalne dokumenty związane z generałem. (PAP)
autor: Michał Budkiewicz
mb/ mok/
