Plakaty propagandowe z międzywojnia, m.in. ze sloganem Melchiora Wańkowicza "Cukier krzepi" czy promującym kobiece czytelnictwo hasłem "Książka w życiu kobiety decyduje o jej powodzeniu", znalazły się w albumie wydanym przez lubelskie archiwa.
Materiały pochodzą z zasobów Archiwum Państwowego w Lublinie. "To plakaty z okresu dwudziestolecia międzywojennego autorstwa polskich twórców, zarówno znanych i cenionych jak Tadeusz Gronowski, Edmund Bartłomiejczyk czy Felicjan Szczęsny Kowarski, jak i mniej znanych artystów lub nawet anonimowe. To głównie plakaty propagandowe, przy czym propagandę podzieliłam tu na dwa działy - polityczną oraz społeczną i gospodarczą" - opowiadała PAP autorka albumu "Polski plakat propagandowy dwudziestolecia międzywojennego w zasobie Archiwum Państwowego w Lublinie" Monika Schmeichel-Zarzeczna.
W albumie znalazły się m.in. prace Gronowskiego, jednego z najbardziej cenionych polskich plakacistów; kompozycje Stefana Norblina, a także Zygmunta Kamińskiego i Władysława Skoczylasa, członków Stowarzyszenia Artystów Plastyków Rytm, znanej grupy tworzącej w dwudziestoleciu międzywojennym.
Plakaty reprezentujące propagandę polityczną pochodzą m.in. z okresu wojny polsko-bolszewickiej 1920 r. Z tego czasu są też prace zachęcające do wspierania polskiej armii czy zakupu Pożyczki Odrodzenia Polski.
Plakaty reprezentujące propagandę polityczną pochodzą m.in. z okresu wojny polsko-bolszewickiej 1920 r. Z tego czasu są też prace zachęcające do wspierania polskiej armii czy zakupu Pożyczki Odrodzenia Polski. Tematykę polityczną reprezentują również plakaty autorstwa Bolesława Surałły czy Stefana Norblina z okresu wyborów brzeskich z 1930 r., w tym przekonujące do popierania stronnictwa marszałka Józefa Piłsudskiego.
Druga część publikacji jest poświęcona propagandzie społecznej i gospodarczej związanej z aktualnymi w tamtym okresie problemami. Są to np. plakaty z kampanii przeciwgruźliczej czy przeciwalkoholowej m.in. znana praca Henryka Nowiny-Czernego z wizerunkiem kostuchy i hasłem "Picie denaturatu powoduje śmierć", ale też plakaty propagujące Dni Spółdzielczości czy wystawy krajowe.
W wydawnictwie można również zobaczyć plakaty o tematyce społecznej zachęcające do uprawiania sportu czy wyjazdów do sanatoriów np. barwny plakat nieznanego autora zapraszający do odwiedzenia stacji leśno-klimatycznej w Otwocku. W albumie znalazły się także prace - Edmunda Bartłomiejczyka z 1925 r. promująca czytelnictwo wśród kobiet z hasłem "Książka w życiu kobiety decyduje o jej powodzeniu" oraz plakat Michała Byliny związany z jedną z najsłynniejszych kampanii reklamowych tamtych czasów ze sloganem autorstwa Melchiora Wańkowicza "Cukier krzepi".
W ocenie autorki, jeżeli chodzi o warstwę wizualną międzywojenne plakaty są bardzo różnorodne. "Są to zarówno prace nawiązując do stylistyki art-deco, jak i realizacje bardziej malarskie np. autorstwa Stefana Norblina" - powiedziała Schmeichel-Zarzeczna, która z wykształcenia jest historykiem sztuki.
"Jeżeli chodzi o polski plakat to powstało sporo publikacji i opracowań dotyczących Polskiej Szkoły Plakatu lat 50., w ramach której wielu naszych znanych artystów zabłysnęło. Natomiast poświęconych okresowi dwudziestolecia międzywojennego, czyli czasowi kiedy tak naprawdę ten plakat artystyczny się wykształcał i rozwijał, jest raczej niewiele. A szkoda, bo realizacje z tego okresu były bardzo ciekawe. Trzeba też pamiętać, że były to te początki, kiedy plakat w Polsce zaczął być w ogóle uznawany za rodzaj sztuki. Mówi się także, że dzięki plakatowi sztuka stała się wtedy dostępna dla mas, +wyszła na ulice+" - podkreśliła autorka.
Jak zaznaczyła, dlatego pomyślała, że może warto zwrócić uwagę na ten okres, bo ówczesne realizacje "zasługują na opracowanie". W albumie oprócz ponad 80 plakatów znalazł się także tekst autorki przybliżający początki plakatu w Polsce. "Ukazuje on jak to wszystko się kształtowało, odnosi się także do prac poświęconych propagandzie politycznej i społecznej. W lubelskim archiwum znajduje się niezwykle różnorodny zbiór plakatów, który pozwala bardzo dobrze i przekrojowo zapoznać się z pracami z tego okresu" - dodała Schmeichel-Zarzeczna. (PAP)
akn/ agz/
