Nazywano go " Chełmońskim fotografii". Edmund Osterloff, prekursor polskiej fotografii artystycznej, wybitny reprezentant piktorializmu i autor klasycznych prac zaliczanych do tzw. fotografii ojczystej urodził się 150 lat temu. Tworzył pejzaże i portrety kobiet i dzieci.
"Był niezwykle oryginalnym, twórczym, pełnym idei artystą; prawym człowiekiem, który świetnie się sprawdził też, jako nauczyciel - powiedziała PAP Barbara Osterloff, która na podstawie archiwów rodzinnych i badań przeprowadzonych w marcu 2013 r. w Tbilisi w Gruzji przygotowuje opracowanie biografii artystycznej Edmunda Osterloffa.
Edmund Osterloff urodził się równo 150 lat temu, 4 maja 1863 roku w majątku Krągola w obwodzie konińskim, należącym do jego rodziców, Karola i Ernestyny małżonków Osterloff. Kształcił się w szkole realnej w Kaliszu, potem w Szkole Handlowej Ludwika Kronenberga w Warszawie. Za działalność organizacyjną w partii "Proletariat" został aresztowany w 1884 r. i skazany w zbiorowym procesie na dwa lata więzienia. Po odbyciu kary w Cytadeli wydalony został do Tyflisu, gdzie przez trzy lata pozostawał pod policyjnym nadzorem.
Od roku 1899 pracował, jako nauczyciel języka niemieckiego w tamtejszych rosyjskich gimnazjach żeńskich. W roku 1890 przyjechał do Warszawy, aby poślubić Natalię Haefke, córkę pastora ewangelickiego. Powrócił do Tyflisu, skąd w roku 1895 wyemigrował do Południowej Afryki wraz z żoną i dwójką dzieci. Zajmował się farmerstwem do wybuchu drugiej wojny angielsko-burskiej.
W roku 1900 opuścił Afrykę i zamieszkał w Szwajcarii, a następnie na krótko w kraju, w Pabianicach. Prześladowany przez władze carskie, powrócił do Gruzji w roku 1905. Ponownie pracował w Tyflisie, jako nauczyciel.
Zajął się też fotografią artystyczną, samodzielnie opanowując podstawy tej sztuki. Po 1910 r. zaczął wysyłać swoje prace na międzynarodowe wystawy, gdzie były nagradzane (np. Owce, 1913). Niektóre z prac reprodukowane były w prestiżowych almanachach oraz pismach poświęconych fotografii (np. Miss Curiosity - Panna ciekawska na łamach brytyjskiego almanachu „Amateur Photographer”).
W 1921 r. Edmund Osterloff powrócił z żoną do Polski i został dyrektorem gimnazjum w Drohiczynie nad Bugiem. W latach 1923- 1926 mieszkał w podwarszawskim Milanówku, gdzie prowadził atelier.
Współpracował z pismem „Fotograf Polski”, publikując tłumaczenia fachowych artykułów napisanych w językach obcych ora własne teksty i fotografie. Ostatnie lata życia spędził w Radomsku. Zmarł 21 czerwca 1938 r. we wsi-letnisku Gumnice. Został pochowany na tzw. Starym Cmentarzu w Radomsku.
Tworzył przede wszystkim pejzaże i portrety kobiet i dzieci komponowane jak obrazy malarskie. Osiągnął mistrzostwo w technice bromoleju, która była jego specjalnością, i artyzm porównywany z arcydziełami ówczesnej światowej fotografii. Nazywano go „polskim Leonardem Missone” albo „Chełmońskim obiektywu”.
Od 1931 należał do elitarnego Fotoklubu Polskiego zrzeszającego najwybitniejszych polskich artystów, uprawiających fotografię, jako autonomiczną dziedzinę sztuki.
Sto kilkadziesiąt jego prac znajduje się w zbiorach Muzeum Narodowego we Wrocławiu, inne w zbiorach prywatnych. Ostatnio fotografie artysty odnalezione zostały w Gruzji, gdzie do dzisiaj żyją jego potomkowie.
Fotografie Edmunda Osterloffa były wielokrotnie eksponowane na przekrojowych wystawach zbiorowych oraz indywidualnych (m.in. 1980, 1983 we Wrocławiu i Warszawie oraz dwukrotnie w Muzeum Regionalnym w Radomsku, 1992, 2012).
W Radomsku działa Towarzystwo Fotograficzne im. Edmunda Osterloffa, które dba o pamięć o artyście i od kilkunastu lat organizuje Ogólnopolskie Biennale Fotografii Czarno-Białej pod hasłem „Postać ludzka w pejzażu”. W tym roku odbędzie się ósma z kolei edycja tego konkursu.
Jak poinformowała PAP Barbara Osterloff, obecnie przygotowywana jest międzynarodowa wystawa poświęcona twórczości i biografii Edmunda Osterloffa, pod auspicjami Ambasady RP w Tbilisi, MSZ i Muzeum Narodowego we Wrocławiu. (PAP)
abe/ mki/
