Jego interesowało kino polityczne, epoka stalinowska – wspomina zmarłego Ryszarda Bugajskiego historyk kina i filmoznawca z UJ prof. Tadeusz Lubelski. Trochę filmów, do których się przymierzał, nie powstało – zostaliśmy z tym, co mamy – dodał.
"Ryszard Bugajski był ważnym reżyserem z kręgu, który wyłonił się ze szkoły Andrzeja Wajdy. Nie dosłownie, bo on zadebiutował wcześniej, ale z tego kręgu, Zespołu Filmowego X" - powiedział PAP historyk kina i filmoznawca z Uniwersytetu Jagiellońskiego prof. Tadeusz Lubelski.
"Zadebiutował wprawdzie wspólnie z Januszem Dymkiem, takim mało znanym już filmem +Kobieta i kobieta+, który należał do kina moralnego niepokoju, ale prawdziwy jego mocny debiut samodzielny to oczywiście +Przesłuchanie+ - zapewne najmocniejszy film, nie unikający gwałtowności w oskarżeniu systemu stalinowskiego - jaki powstał w okresie PRL. Właśnie z Zespole X, pod kierunkiem Andrzeja Wajdy, który bardzo walczył o ten film – słynna kolaudacja filmu w stanie wojennym, kiedy jeden z reżyserów zasugerował, że +należy spotkać się w sprawie filmu w innym gronie, gdzieś na milicji+" - dodał prof. Lubelski.
"Sugerowano zniszczenie materiałów. Na szczęście Bugajski sobie poradził, zrobiono kopie VHS, ten film zaczął krążyć. +Przesłuchanie+ było jednym z najdłuższych +półkowników+, wszedł na ekrany kin już po wyborach roku 1989. W 1990 r. został zasłużenie nagrodzony (w Cannes - Złota Palma dla najlepszej aktorki dla Krystyny Jandy – PAP)" - mówi.
"Bugajski bardzo silnie debiutował, przez jakiś czas pracował za granicą, wrócił do kraju i był jednym z tych, na których filmy najbardziej czekano. Ta jego późniejsza twórczość, po powrocie od lat 90. była taka trochę niespełniona, poniżej wielkich oczekiwań, mimo że znalazło się tam kilka filmów świetnych – myślę zwłaszcza o +Generale Nilu+ o Emilu Fieldorfie, z piękną kreacją Olgierda Łukaszewicza" - ocenił prof. Lubelski.
"Jego interesowało kino polityczne, epoka stalinowska – sam pisał dla siebie scenariusze. Trochę filmów nie powstało – takich, do których się przymierzał. Zostaliśmy z tym, co mamy" - dodał.
Ryszard Bugajski (ur. 27 kwietnia 1943 r. w Warszawie) był absolwentem Wydziału Reżyserii łódzkiej Filmówki (1973 r.). Do jego najważniejszych filmów należy m.in. "Przesłuchanie" (1982 r.) z Krystyną Jandą, Januszem Gajosem i Adamem Ferencym w rolach głównych. Obraz został określony przez władze komunistyczne jako "najbardziej antykomunistyczny film w historii PRL". Na premierę musiał czekać siedem lat. Bugajski jest także twórcą m.in. "Generała Nila" (2009 r.), "Układu zamkniętego" (2013 r.) i "Zaćmy" (2016 r.).
Zmarł w piątek wieczorem w Warszawie po długiej chorobie. Miał 76 lat.(PAP)
autor: Radosław Jankiewicz
rkj/ wus/
