Dyrygent Sergey Smbatyan. Fot. PAP/EPA
Monumentalna oratoryjno-kantatowa kompozycja Krzysztofa Pendereckiego „Siedem bram Jerozolimy” zostanie wykonana w Wielki Piątek w Teatrze Wielkim - Operze Narodowej na finał 27. Wielkanocnego Festiwalu Ludwiga van Beethovena.
Orkiestrę Filharmonii Narodowej poprowadzi Sergey Smbatyan, dyrygent z Armenii, a Chórem Filharmonii Narodowej dyrygować będzie Bartosz Michałowski. W gronie solistów znajdą się soprany: Iwona Hossa i Karolina Sikora oraz mezzosopran Anna Lubańska. Ponadto wystąpią: Adam Zdunikowski, tenor i Piotr Nowacki bas a także Sławomir Holland w roli narratora.
„Siedem bram Jerozolimy” – kompozycja autorstwa Krzysztofa Pendereckiego stworzona została w 1996 r. na zamówienie Jerozolimy z okazji jubileuszu trzeciego tysiąclecia istnienia świętego miasta wyznawców judaizmu, chrześcijaństwa i islamu. Dzieło jest muzycznym symbolem jedności trzech religii i nadziei świat bez wojen i konfliktów.
Tytuł i budowa tego siedmioczęściowego utworu nawiązują do siedmiu historycznych bram prowadzących do jerozolimskiego Starego Miasta.
Prawykonanie odbyło się 9 kwietnia 1997 r. w Jerozolimie. W tym pierwszym wystawieniu monumentalnego dzieła wzięła udział ogromna międzynarodowa obsada: chóry z Monachium, Stuttgartu i Lipska oraz jerozolimska Orkiestra Symfoniczna pod dyrekcją Lorina Maazela.
Dzieło jest przykładem realizacji przez kompozytora idei „wielkiej syntezy”, w której twórca odwołuje się do uniwersalnych wartości i łączy tradycje muzyczne różnych epok z nowoczesnymi środkami wyrazu.
W symfonii wyraźnie widoczne są odwołania do spuścizny wielkich twórców form religijnych, wokalno-instrumentalnych, do takich gatunków, jak chorał, śpiew a capella i polichóralność. Nowością w blisko godzinnym utworze były tubafony – instrumenty zbudowane z długich rur według projektu samego Pendereckiego. Na niezwykłość odbioru dzieła – jak zaznaczają muzykolodzy – wpływa specjalne przestrzenne rozmieszczenie muzyków.
Potężna jest forma utworu - siedmiu bramom miasta odpowiada siedem części dzieła, w których kompozytor wykorzystał teksty zaczerpnięte ze Starego Testamentu – Księgi Psalmów oraz Ksiąg Prorockich: Ezechiela, Jeremiasza, Daniela i Izajasza.
„Wybrane przeze mnie teksty są chrześcijańską interpretacją Starego Testamentu – mówił w jednym z wywiadów Krzysztof Penderecki – poza który nie wyszedłem, chociaż miałem wielką ochotę sięgnąć do Apokalipsy św. Jana. To, co było mi potrzebne znalazłem jednak w Księdze Dawida, uważanej za odpowiednik Apokalipsy w Starym Testamencie. Głównie oparłem się na Psalmach Dawida, wybierając przede wszystkim fragmenty związane z Jerozolimą”.
Tekst – według zalecenia kompozytora – powinien być wygłaszany przez recytatora w języku zrozumiałym dla publiczności: w Jerozolimie po hebrajsku, a w Polsce po polsku.
Wielkopiątkowy koncert zakończy 27. Wielkanocny Festiwal Ludwiga van Beethovena odbywający się pod hasłem „Beethoven - pomiędzy Wschodem a Zachodem”, który trwał od 26 marca do do 7 kwietnia 2023 r. (PAP)
Autorka: Anna Bernat
abe/ dki/
