Dwie książki poświęcone tematyce polsko-węgierskiej zaprezentowano w czwartek z okazji zbliżającego się Dnia Przyjaźni Polsko-Węgierskiej w Muzeum Literatury im. Sandora Petoefiego w Budapeszcie.
Fundacja im. Wacława Felczaka przedstawiła swoja najnowszą pozycję: „Wacław Felczak. Emisariusz wolności” Wojciecha Frazika, drugą prezentowaną książką był natomiast album „Memento Smoleńsk”, poświęcony odsłonięciu w zeszłym roku w Budapeszcie pomnika ofiar katastrofy smoleńskiej.
Biografia Felczaka pióra Frazika – historyka z krakowskiego oddziału IPN - jest skróconą wersją książki, która ukazała się w języku polskim. „To jest mniej więcej jedna czwarta książki, którą kiedyś napisałem. (…) Tutaj wybraliśmy wątki, które najbardziej interesowałyby Węgrów, oczywiście pozostawiając wszystko, co jest ważne z biografii profesora Felczaka” – powiedział PAP obecny na prezentacji autor.
Wacław Felczak (1916-93) był naukowcem i opozycjonistą. Podczas II wojny światowej był kurierem rządu RP na uchodźstwie, w latach 1948-56 odbywał wyrok w więzieniach stalinowskich. Od 1958 r. pracował w Instytucie Historii UJ. Był znawcą stosunków polsko-węgierskich i inicjatorem zacieśnienia kontaktów z Węgrami. Specjalizował się w węgierskiej kulturze, języku i zagadnieniach polityczno-historycznych, był autorem "Historii Węgier".
„Jego życie w pewnym sensie tak naprawdę zdeterminowane było zainteresowaniami węgierskimi, które u niego pojawiły się już w okresie studiów na Uniwersytecie Poznańskim” - powiedział Frazik. Przypomniał, że Felczak jeszcze przed wojną był na Węgrzech na stypendium doktoranckim, a w trakcie wojny był szefem kurierów politycznej placówki łączności w Budapeszcie. Zaznaczył też, że po zwolnieniu z więzienia w 1956 r. (Felczaka w 1948 r. skazano na dożywocie) prowadził badania naukowe poświęcone właściwie tylko Węgrom. Odegrał też istotną rolę w inspirowaniu środowiska opozycyjnego na Węgrzech.
Do tego ostatniego wątku nawiązał też w swym wystąpieniu szef Komisji Spraw Zagranicznych węgierskiego parlamentu Zsolt Nemeth, który przypomniał, że 30 lat temu Felczak został członkiem honorowym Fideszu i on jako pierwszy poradził tej organizacji, by przeobraziła się w partię polityczną. „Wacław Felczak jest bohaterską postacią wspólnej węgiersko-polskiej walki z bolszewizmem” – ocenił Nemeth.
Według dyrektora Fundacji im. Wacława Felczaka Tibora Gencsera Felczak jest na Węgrzech wciąż niezbyt dobrze znaną postacią i wydana obecnie książka stanowi uzupełnienie tego braku.
W albumie "Memento Smoleńsk" zamieszczono zdjęcia z uroczystości odsłonięcia pomnika 6 kwietnia zeszłego roku, a także teksty wystąpień szefa PiS Jarosława Kaczyńskiego, premiera Mateusza Morawieckiego, premiera Węgier Viktora Orbana oraz Zsolta Nemetha, który był inicjatorem postawienia pomnika.
Z Budapesztu Małgorzata Wyrzykowska (PAP)
mw/ jo/ mc/
