Wiktor Zygmunt Sas-Hoszowski. 1919-1922. Fot. NAC
Wiktor Zygmunt Sas Hoszowski został patronem podkarpackiej policji. W piątek uroczyście na froncie budynku Komendy Wojewódzkiej Policji w Rzeszowie została odsłonięta jego pamiątkowa tablica.
Komendant wojewódzki insp. Henryk Moskwa w czasie okolicznościowego wystąpienia podkreślał historyczny wymiar uroczystości.
"Od dziś patronem policji województwa podkarpackiego zostanie Wiktor Zygmunt Sas Hoszowski. To ważna postać w dziejach polskiej policji. Za chwile odsłonimy tablicę z jego wizerunkiem. Będzie nam przypominać o patronie, ale też o etosie policyjnej służby, o naszych obowiązkach wobec ojczyzny" – podkreślił komendant.
Wyjaśnił, że ustanowienie patrona podkarpackiej policji związane jest z jubileuszem powstania Policji Państwowej, która w tym roku 24 lipca obchodzić będzie sto lat. Powołanie policji było – jak mówił – "konsekwencją odzyskania niepodległości i konieczności ustabilizowania sytuacji w państwie".
Zaznaczył, że "Policja Państwowa odegrała ważną rolę integrującą administrację i społeczeństwo Polski Niepodległej". Przypomniał, że funkcjonariusze walczyli o granice państwa, zwalczali przestępczość, "dając ludziom wymęczonym wojnami" długo wyczekiwaną stabilizację.
"Policjanci ginęli w walce z bandytyzmem, na frontach wojny, oddając życie. Tysiące zostało zamordowanych na Wschodzie, na nieludzkiej ziemi. Wśród nich nasz patron" – przypomniał insp. Moskwa.
Podziękował także komendantowi głównemu policji za inicjatywę ustanowienia Wiktora Zygmunta Sas Hoszowskiego patronem podkarpackiej policji, a także m.in. przewodniczącemu oddziału rzeszowskiego Ogólnopolskiego Stowarzyszenia "Rodzina Policyjna 1939" Adamowi Matuszkowi za zorganizowanie w środowisku policyjnym akcji, dzięki której tablica została ufundowana.
W trakcie uroczystości odbył się apel pamięci. Oddano hołd patronowi, a także funkcjonariuszom formacji policyjnych z Podkarpacia, którzy w ostatnich stu latach polegli na służbie, oraz tym, którzy zostali pomordowani za to, że służyli Polsce niepodległej.
Podczas apelu odbyło się premierowe wykonanie hymnu policyjnego, stworzonego z okazji 100. rocznicy powstania Policji Państwowej.
Po uroczystości przewidziano jeszcze pokaz przedstawienia patriotycznego "Służba" w wykonaniu aktorów Amatorskiej Sceny Policyjnej "Na Posterunku". Spektakl przygotowało Biuro Komunikacji Społecznej oraz Biuro Historii i Tradycji Policji Komendy Głównej Policji.
Patron podkarpackiej policji Wiktor Zygmunt Sas Hoszowski był twórcą jej struktur na obszarze byłej Galicji, w tym komend powiatowych na terenie obecnego Podkarpacia. Osiągnął najwyższe policyjne stanowisko: najpierw zastępcy, później komendanta głównego Policji Państwowej.
Hoszowski pochodził z rodziny kresowej. Urodził się 20 kwietnia 1873 r. w Łysej Górze, w Galicji Wschodniej. Po uchwaleniu 24 lipca 1919 r. ustawy o Policji Państwowej został komendantem małopolskiego korpusu policyjnego. W listopadzie 1921 r. został powołany na stanowisko zastępcy komendanta głównego, a 18 kwietnia 1921 r. objął stanowisko komendanta głównego Policji Państwowej. Za swą działalność wojskową i policyjną w odrodzonym państwie polskim był wielokrotnie nagradzany m.in. Krzyżem Walecznych, Złotym Krzyżem Zasługi i Medalem Niepodległości.
W marcu 1923 r. został odwołany z zajmowanego stanowiska komendanta głównego Policji Państwowej, a w lutym 1924 r. przeszedł na emeryturę. Powodem jego odwołania i odejścia ze służby była sprawa zabójstwa pierwszego prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Gabriela Narutowicza. Powrócił wówczas do rodzinnej Małopolski Wschodniej, gdzie pracował w lwowskim sądzie i realizował się społecznie.
Losy Wiktora Hoszowskiego po wybuchu II wojny światowej podobne są do tysięcy przedwojennych policjantów – został prawdopodobnie zamordowany wiosną 1940 r. w jednym z sowieckich więzień. Nieznane jest jednak dokładne miejsce śmierci ani data. (PAP)
Autor: Agnieszka Pipała
api/ joz/
