Tylko państwa, które pielęgnują matematykę, mogą być silne i potężne – przywołał we wtorek słowa matematyka Stefana Banacha wicepremier Jarosław Gowin podczas Jubileuszowego Zjazdu Matematyków Polskich w Krakowie w stulecie PTM.
Wicepremier, minister nauki i szkolnictwa wyższego Jarosław Gowin obejrzał we wtorkowy wieczór w Auditorium Maximum UJ w Krakowie widowisko muzyczne „Opera matematyczna – czyli paradoksalny rozkład sfery” w reżyserii Romana Kołakowskiego.
Przed spektaklem wicepremier podziękował całemu środowisku polskich matematyków za „wierne podążanie za prawdą i pięknem”, za działanie na rzecz środowiska akademickiego w kraju i za granicą, za pracę dla Polski i dla świata. „Podziękowanie składam na państwa ręce – uczestników jubileuszowego zjazdu z okazji stulecia Towarzystwa Matematycznego w Krakowie, które z czasem przekształciło się w Polskie Towarzystwo Matematyczne” – mówił.
Szef resortu nauki przywołał słowa polskiego matematyka Stefana Banacha, który powiedział, że „matematyka jest najpiękniejszym tworem ducha ludzkiego” i że „tylko państwa, które pielęgnują matematykę, mogą być silne i potężne”.
Jak zaznaczył Gowin, „nie ma nic banalnego w powtarzanym stwierdzeniu, że matematyka jest królową nauk”. Minister przywołał słowa filozofa Immanuela Kanta, który stwierdził, że „tyle jest w każdym poznaniu nauki, ile jest w nim matematyki”. Z kolei filozof Leszek Kołakowski – przypominał wicepremier – powiedział: „Matematyka jest najpotężniejszym intelektualnym wehikułem, jaki kiedykolwiek został skonstruowany”.
Minister ocenił, że jednym z najpiękniejszy fenomenów, które zna i praktykuje ludzki umysł jest zjawisko „matematyki czystej”. „Jest matematycznym poszukiwaniem, które bez żadnych motywacji utylitarnych karmi się jedynie fascynacją prawdą, nauką i pięknem” – mówił wicepremier.
Gowin przypomniał o „genialnych matematykach” z kawiarni Szkockiej we Lwowie, którzy za rozstrzygnięcie skomplikowanego zagadnienia fundowali kufel piwa, butelkę wina albo szampana – a raz nawet żywą gęś. Dodał, że teraz takim rodzajem podziękowania dla matematyków może być właśnie pokaz opery matematycznej, poświęconej geniuszom ze Szkoły Lwowskiej.
„Opera matematyczna – czyli paradoksalny rozkład sfery” to widowisko muzyczne w reżyserii Romana Kołakowskiego. Głównym bohaterem spektaklu jest wybitny polski matematyk Stefan Banach (w tej roli Damian Łukawski) i jego przyjaciele z kawiarni Szkockiej. Premiera widowiska odbyła się w ramach Europejskiej Stolicy Kultury Wrocław 2016. Po raz drugi w historii przedstawienie zostało wystawione właśnie podczas Jubileuszowego Zjazdu Matematyków Polskich w Krakowie, w Auditorium Maximum UJ.
„To dzieło unikalne i niezwykłe. Niestety jego twórca – znakomity kompozytor i reżyser Roman Kołakowski zmarł przed kilkoma miesiącami. Jego marzeniem było wystawienie opery w jubileuszowym roku matematyki, tutaj przed państwem. Bardzo się cieszę, że to marzenie staje się faktem” – powiedział Gowin.
Jubileuszowy Zjazd Matematyków Polskich w stulecie Polskiego Towarzystwa Matematycznego (PTM) rozpoczął się oficjalnie we wtorek (choć pierwsze wydarzenia odbyły się już w poniedziałek) i potrwa do soboty. W zjeździe udział zadeklarowało ok. 1 tys. matematyków z Polski i ze świata.
W programie zjazdu, oprócz sesji naukowych, są też wydarzenia o charakterze artystycznym i otwartym dla krakowian, m.in. wystawa ”MACHINAE CALCULATORIAE – przyrządy wspomagające obliczenia” w Muzeum Collegium Maius UJ; wystawa „Matematyka na znaczkach pocztowych” w Bibliotece Jagiellońskiej; projekcje filmów: „Przestrzenie Banacha” Krzysztofa Langa i „Polscy pogromcy Enigmy” Waldemara Stankiewicza w kinie Kijów.Centrum.
W piątek zaś w kościele świętych Piotra i Pawła nastąpi symboliczne złożenie prochów polskich kryptologów: Mariana Rejewskiego, Jerzego Różyckiego i Henryka Zygalskiego w Panteonie Narodowym z udziałem ich rodzin oraz bratanka Alana Turinga (autora książki „X,Y,Z. Prawdziwa historia złamania szyfru Enigmy”) – brytyjskiego pisarza sir Dermota Turinga. Rejewski, Zygalski i Różycki w styczniu 1933 r. złamali kod niemieckiej maszyny szyfrującej Enigma, zbudowali jej działającą kopię oraz urządzenia deszyfrujące szyfrogramy Enigmy.
Jubileuszowy Zjazd Matematyków Polskich to główne wydarzenie Roku Matematyki, którym Senat RP ustanowił rok 2019.
Zjazd zorganizowali: Polskie Towarzystwo Matematyczne oraz Wydział Matematyki i Informatyki UJ.
Patronat nad wydarzeniem objął prezydent RP Andrzej Duda.(PAP)
autorka: Beata Kołodziej
bko/ agt/
