Międzynarodowa konferencja naukowa poświęcona rozwojowi fizyki w Warszawie: posiedzenie inauguracyjne w auli Uniwersytetu Warszawskiego (Uniwersytetu Józefa Piłsudskiego); przemówienie wygłasza minister Wojciech Świętosławski, za stołem prezydialnym od lewej: prezes Polskiego Towarzystwa Fizycznego Czesław Białobrzeski, prof. UW Karol Lutostański, dyrektor Międzynarodowego Instytutu Współpracy Intelektualnej H. Bonnet. 1938 r. Fot. NAC
Senat przyjął w piątek uchwałę ustanawiającą rok 2020 Rokiem Fizyki. Jego celem jest „uhonorowanie polskich fizyków i ich osiągnięć, a także docenienie cywilizacyjnego znaczenia tej dziedziny nauki”.
Za uchwałą głosowało 66 senatorów, 10 było przeciw, a 6 wstrzymało się od głosu.
"Senat Rzeczypospolitej Polskiej ustanawia rok 2020 Rokiem Fizyki, w 100–lecie powstania Polskiego Towarzystwa Fizycznego. Jednocześnie Senat pragnie w ten sposób podkreślić zasługi polskich fizyków dla światowej nauki oraz przypomnieć niezwykły rozwój fizyki polskiej, jaki nastąpił po odzyskaniu przez Polskę niepodległości w roku 1918" - czytamy w uchwale.
Senatorowie przypomnieli najważniejsze wydarzenia z historii fizyki w okresie międzywojennym, m.in. początek działalności Polskiego Towarzystwa Fizycznego (11 kwietnia 1920 r.), otwarcie (w 1921 r.) Zakładu Fizyki Uniwersytetu Warszawskiego przy ulicy Hożej 69. "Zakład ten, stworzony i kierowany przez Stefana Pieńkowskiego, został wkrótce uznany za czołowy światowy ośrodek badań luminescencji, czego dowodem było odbycie w nim – na życzenie społeczności międzynarodowej – Pierwszego Międzynarodowego Kongresu Luminescencji w maju 1936 r. Dwa lata później, w 1938 r., odbyła się w Warszawie jedna z najważniejszych światowych konferencji dotyczących mechaniki kwantowej – zorganizował ją Czesław Białobrzeski" - głosi uchwała.
Senat: Zakład Fizyki UW, stworzony i kierowany przez Stefana Pieńkowskiego, został wkrótce uznany za czołowy światowy ośrodek badań luminescencji, czego dowodem było odbycie w nim – na życzenie społeczności międzynarodowej – Pierwszego Międzynarodowego Kongresu Luminescencji w maju 1936 r. Dwa lata później, w 1938 r., odbyła się w Warszawie jedna z najważniejszych światowych konferencji dotyczących mechaniki kwantowej – zorganizował ją Czesław Białobrzeski.
Jak wskazano w uchwale, mimo kolosalnych zniszczeń osobowych i materialnych podczas II wojny światowej i okupacji, fizyka w Polsce szybko się odrodziła. „W 1952 r. Marian Danysz i Jerzy Pniewski z Zakładu Fizyki Doświadczalnej Uniwersytetu Warszawskiego odkryli nowy rodzaj materii – hiperjądra, zawierające obok protonów i neutronów także hiperony. Powstała w ten sposób nowa gałąź fizyki jądrowej – fizyka hiperjądrowa. W 1962 r. w Warszawie odkryto także pierwsze hiperjądro podwójne, zawierające dwa hiperony lambda. Za to wielkie osiągniecie Danysz i Pniewski byli kilkakrotnie nominowani do Nagrody Nobla z fizyki” - napisano.
Podkreślono też, że polscy badacze w fizyce cząstek elementarnych i wysokich energii byli współautorami ważnych odkryć: oscylacji neutrin oraz bozonu Higgsa, a największy światowy kongres w tej dziedzinie fizyki odbył się w Warszawie w roku 1996.
„Również polscy fizycy-teoretycy uzyskali wyniki na światowym poziomie" - przypomniano w uchwale. Jan Weyssenhoff z Uniwersytetu Jagiellońskiego wprowadził do fizyki pojęcie cieczy spinowej, a uczeń Leopolda Infelda Andrzej Trautmann z Uniwersytetu Warszawskiego podał przekonujący dowód istnienia fal grawitacyjnych, czym w znaczący sposób przyczynił się do wzmożenia badań, uwieńczonych odkryciem tych fal we wrześniu 2015 r., przy współudziale polskich eksperymentatorów i teoretyków.
Zwrócono uwagę, że w ostatnich latach polscy fizycy znaleźli się trzykrotnie wśród laureatów niedawno ustanowionej prestiżowej Nagrody „Breakthrough Prize”: za badania neutrin, za odkrycie bozonu Higgsa i za odkrycie fal grawitacyjnych.
"Ustanowienie przez Senat Rzeczypospolitej Polskiej roku 2020 Rokiem Fizyki jest uhonorowaniem polskich fizyków i ich osiągnięć, a także docenieniem cywilizacyjnego znaczenia tej dziedziny nauki. Chcemy, aby Rok Fizyki przyniósł jeszcze większe uznanie w naszym społeczeństwie dla roli nauki, w szczególności fizyki oraz jej wkładu w rozwój gospodarki i wpływu na nasze życie codzienne. Zainteresowanie fizyką, niezwykle ciekawą nauką eksperymentalną, przekłada się na wzrost umiejętności w tym zakresie kolejnych pokoleń. Podejmowana działalność naukowa i zawodowa w tym obszarze jest szczególnie ważna w czasie budowy społeczeństwa informacyjnego i gospodarki opartej na wiedzy" - głosi uchwała. (PAP)
agt/ ekr/
