Wystawę fotograficzną pokazującą dzieciństwo i lata szkolne węgierskiego laureata literackiej Nagrody Nobla z 2002 r. Imre Kertesza można obejrzeć w Stołecznej Bibliotece im. Ervina Szabo w Budapeszcie.
Ekspozycja „Nieznany Imre Kertesz – lata szkolne 1934-1955”, prezentująca często niepublikowane wcześniej zdjęcia i zapiski pisarza, została przygotowana przez Instytut Imre Kertesza. Uzupełniono ją o cyfrowe zasoby, które są wyświetlane na ekranie komputera.
Na wystawie można zobaczyć m.in. jego dziecięce rysunki (na przykład jadący po torach pociąg z maszynistą) oraz kartkę, którą napisał do mamy niewprawną jeszcze ręką.
Szkolne lata urodzonego w 1929 r. w rodzinie żydowskiej Kertesza rozpoczęły się, gdy jako pięciolatek trafił on po rozwodzie rodziców do znanej szkoły z internatem dla chłopców w Peszcie, gdzie przeszedł całą edukację podstawową.
Kertesz wspominał w jednym z wywiadów, cytowanym na wystawie, że aby dostać się do gimnazjum, musiał mieć same oceny celujące, bo przyjmowano wówczas ograniczoną liczbę Żydów. Na świadectwie z roku szkolnego 1939-1940 rzeczywiście ma tylko stopnie celujące.
Zwiedzający mogą przeczytać fragmenty wspomnień pisarza o swej rodzinie i obejrzeć jego zdjęcia z rodzicami i dziadkami.
Można też przeczytać fragmenty jego wspomnień dotyczących obozów koncentracyjnych. Kertesz został wywieziony do Auschwitz w lipcu 1944 r., skąd trafił do Buchenwaldu. Opisuje m.in. skrajny głód i stan wyczerpania w momencie, gdy obóz wyzwolono w kwietniu 1945 r.
Okres nauki po wojnie dokumentuje m.in. świadectwo maturalne z 1948 r. i zdjęcie jego klasy maturalnej z tamtego okresu oraz na spotkaniu w 1998 r. Jak wspomina Kertesz, na pierwszym spotkaniu 30 lat po maturze jego koledzy nie mogli uwierzyć, że został pisarzem, gdyż w szkole średniej nie należał do orłów i nieustannie się bił.
Zwiedzający mogą też obejrzeć zdjęcia pierwszej żony Kertesza, Albiny Vas, z którą przeżył 42 lata, oraz dokumenty związane z krótkotrwałą kariera dziennikarską Kertesza w latach 1948-50 i późniejszą pracą w fabryce, zanim w 1955 r. nie zdecydował, że zostanie niezależnym pisarzem.
Wystawa będzie czynna do 27 marca.
W ostatnim okresie życia Kertesz ponad 10 lat mieszkał w Niemczech. Zmarł w Budapeszcie w marcu 2016 roku.
Nawiązująca do jego przeżyć obozowych debiutancka powieść "Los utracony" ukazała się w 1975 r. Tworzy ona trylogię wraz z utworami "Fiasko" i "Kadysz dla nienarodzonego dziecka".
Z Budapesztu Małgorzata Wyrzykowska (PAP)
mw/ jar/
