Około 230 programów pogłębiających współpracę polsko-węgierską wsparła podczas dwóch lat swojej działalności Fundacja im. Wacława Felczaka, ale chętnych startujących w konkursach było dużo więcej – mówi PAP dyrektor organizacji Tibor Gerencser.
Fundacja, której celem jest przekazywanie tradycji przyjaźni polsko-węgierskiej młodszym pokoleniom, rozpoczęła działalność wiosną 2018 r. Po pół roku działań przygotowawczych, takich jak uruchomienie biura, zaczęła rozpisywać pierwsze konkursy i dotąd rozdysponowała już sumę 400 mln ft (ponad 1,1 mln euro).
„Wtedy nawet nie przypuszczaliśmy, jak duże będzie zainteresowanie Polską i kontaktami polsko-węgierskimi” – powiedział PAP Gerencser, podkreślając, że dotąd Fundacja otrzymała blisko 900 ofert konkursowych, a oprócz tego dostaje wnioski o wsparcie projektów własnych inicjatorów.
Wśród najważniejszych programów realizowanych przez Fundację jest „Polonica Varietas”, który cieszy się największą popularnością. To konkurs dla węgierskich szkół średnich na organizację wycieczek grupowych do Polski. „Przez te dwa lata zgłosiło się ponad 350 szkół, a wygrało 67. Liczba uczniów, którzy wzięli udział w tych wyjazdach, przekracza 2500” – zaznaczył Gerencser.
Jesienią 2018 r. ruszył też konkurs „Orlęta”, który służy temu, żeby węgierscy i polscy młodzi ludzie wspólnie coś tworzyli, np. uczestniczyli w warsztatach albo zajęciach sportowych. „To program dla osób w wieku od 3 do 30 lat. Chcielibyśmy zarażać pasją do polskiej kultury, historii i gastronomii już w najmłodszym wieku. Mieliśmy już projekt dla przedszkolaków, w ramach którego zapoznali się z polskimi bajkami i podaniami” – zaznaczył dyrektor.
Wśród projektów własnych zgłaszanych do Fundacji wyróżnia się współpraca z Instytutem Historycznym Wydziału Nauk Humanistycznych Węgierskiej Akademii Nauk (MTA), w ramach której Akademia zorganizowała dwie prestiżowe konferencje: o dynastii Jagiellonów i o kontaktach polsko-węgierskich w 2019 r.
„Ta ostatnia konferencja była najważniejszym polsko-węgierskim wydarzeniem historycznym od zmiany ustrojowej, wzięło w niej udział blisko 50 historyków polskich i węgierskich” – podkreślił Gerencser.
Pytany o wpływ pandemii na działalność Fundacji jej szef odparł, że ponieważ zajmuje się ona głównie młodzieżą w wieku szkolnym, musiała dostosować się do nowych warunków. „Rozpisaliśmy w marcu kilka konkursów, ale po kilku dniach musieliśmy je odwołać, bo np. w ramach +Polonica Varietas+ uczniowie nie mogli odwiedzać Polski” – powiedział.
„Fundacji wspierającej polsko-węgierską współpracę kulturalną bardzo trudno znaleźć w takim okresie odpowiednie fora do budowania polsko-węgierskich więzi. Ale nie jest to niemożliwe, np. w apogeum pandemii, pod koniec marca, ruszył program POLHUNATION” – mówi Gerencser.
POLHUNATION to projekt internetowy poświęcony związkom historycznym między Polską i Węgrami. W jego ramach przygotowanych zostało już 20 filmów popularyzatorskich, ukazujących polsko-węgierskie kontakty w historii. Można je obejrzeć na kanale YouTube Fundacji im. Felczaka i na własnym kanale YouTube POLHUNATION.
Jak podkreślił Gerencser, filmy te można wykorzystywać także w zdalnym nauczaniu podczas pandemii. „Jednym z celów Fundacji jest jak najsilniejsze zaakcentowanie wiedzy o Polsce, polskiej kulturze i historii w edukacji na Węgrzech. Ten projekt może być jednym z narzędzi” – ocenił.
Dodał, że chociaż pandemia wiele zmieniła, to jeszcze na początku roku rozpisano duży konkurs „Morskie Oko” na wydawanie na Węgrzech po węgiersku książek dotyczących Polski na tematy kulturalne, historyczne i społeczne. W ramach tego konkursu i innych jest już przygotowywana publikacja 15 pozycji, które ukażą się jeszcze w tym roku.
Jedną z nich ma być „Dziennik polski” znanego literaturoznawcy i historyka, współzałożyciela Węgierskiego Forum Demokratycznego Csaby Gy. Kissa poświęcony jego kontaktom z Polską na początku lat 80. „W tym roku przypada 40. rocznica (powstania) +Solidarności+, ta pozycja jest więc wyjątkowo aktualna” – zaznaczył Gerencser.
Fundacja im. Wacława Felczaka to wspólna inicjatywa Polski i Węgier. Najpierw powołano Instytut Współpracy Polsko-Węgierskiej im. Wacława Felczaka w Warszawie, a kilka dni później Fundację im. Wacława Felczaka w Budapeszcie.
Wacław Felczak (1916-93) był naukowcem i opozycjonistą. Podczas II wojnie światowej był kurierem rządu RP na uchodźstwie, w latach 1947-1956 odbywał wyrok w więzieniach stalinowskich. Od 1958 r. pracował w Instytucie Historii UJ. Był znawcą stosunków polsko-węgierskich i inicjatorem zacieśnienia kontaktów z Węgrami. Specjalizował się w węgierskiej kulturze, języku i zagadnieniach polityczno-historycznych, był autorem "Historii Węgier".
Z Budapesztu Małgorzata Wyrzykowska (PAP)
mw/ akl/
