Konserwatorzy przywracają blask kilku drewnianym świątyniom na Podbeskidziu. Wiele tajemnic odkrywa szczególnie kościół w Polance Wielkiej – podaje diecezja bielsko-żywiecka. Prace są częścią projektu renowacji świątyń i stworzenia muzeum. Koszt to 19,77 mln zł.
Zdaniem ks. dr. Szymona Tracza, konserwatora architektury i sztuki sakralnej w diecezji bielsko-żywieckiej, kościół w Polance Wielkiej „ciągle zaskakuje”. „Pod świątynią odsłonięta została imponująca krypta biegnąca pod nawą, krzyżując się z drugim korytarzem poprowadzonym przed prezbiterium. W rzucie poziomym daje układ krzyża łacińskiego” – wyjaśnił.
Zaznaczył, że ceglaną kryptę wykonano z myślą o odwodnieniu kościoła. „Była też przeznaczona na pochówki, o czym świadczą fragmenty znalezionych kości” – dodał duchowny.
Ks. Tracz poinformował, że w świątyni wymieniono już drewniane szalowanie wieży, zakonserwowano i kolorystycznie scalono drewniane szalowanie ścian, a także wykonano drenaż wokół budynku i zaizolowano jej fundamenty. „Specjalistycznym gontem, ze względu na ochronę gniazdujących na strychu nietoperzy, pokryto dach oraz hełm wieży z wieńczącym go obeliskiem” – dodał.
Duchowny poinformował zarazem, że dobiegają już końca prace przy konserwacji polichromii w prezbiterium polańskiej świątyni. „Spod wiekowego brudu wyłoniła się bardzo żywa kolorystyka drewnianego stropu zdobionego młodopolską polichromią z przedstawieniem Trójcy Przenajświętszej, a spod późniejszych przemalowań wspaniale prowadzona niegdyś dekoracja malarska z połowy XIX w. o wyraźnie klasycyzującym charakterze” – podał.
Prace trwają także w innych drewnianych świątyniach. „W Gilowicach poddano konserwacji drewniane belki oraz przemurowano słupki zabytkowego ogrodzenia z XVIII w. W Łodygowicach poddano konserwacji fragment kamiennego cokołu w obrębie wieży i dwie kamienne kropielnice. Trwa tam rekonstrukcja kamiennych schodów głównych. Ruszyły prace konserwatorskie przy wieżyczce na sygnaturce kościoła. W Gromcu kończone są prace przy konserwacji polichromii w przedsionku. Zdemontowano tam ołtarz główny i dwa boczne. Trafią do pracowni konserwatorskiej. Wykonano też prace izolacyjno-osuszające m.in. w obrębie ściany północnej, gdzie znajdują się unikatowe kamienne i marmurowe epitafia z XVII i XVIII w.” – wyliczył ks. Tracz.
Duchowny podał, że zakończono już prace konserwatorskie przy polichromii zdobiącej część podwieżową oraz chór w kościele w Nidku. „Na parapecie chóru zaprezentowano odkrywkę ilustrującą fragment wcześniejszej polichromii z XVIII w." – wskazał.
Chodnik procesyjny został wykonany wokół kościoła w Osieku. Kamiennymi płytami wyłożono tam też soboty (niskie podcienia wsparte na słupach i przykryte jednospadowym dachem, otaczające drewniane kościółki lub cerkwie - PAP). We wnętrzu przeprowadzono konserwację polichromii z przełomu XIX i XX w. „Nad drzwiami prowadzącymi z zakrystii do kościoła odsłonięty został barokowy kartusz stanowiący fragment wcześniejszej, zapewne XVIII-w. dekoracji” – podkreślił ks. Tracz.
Prace remontowo-konserwatorskie prowadzone będą przez niespełna trzy lata. Obejmują sześć kościołów pełniących kiedyś funkcję świątyń parafialnych: w Polance Wielkiej, Grojcu, Gilowicach, Łodygowicach, Nidku i Osieku, a także XVIII-w. budynek, w którym znajdowała się niegdyś szkoła parafialna w Starej Wsi. Prace są niezbędne, by te obiekty przetrwały. Pięć z nich uległo już daleko idącej degradacji.
Na ten cel diecezja pozyskała z funduszy UE blisko 16,81 mln zł. Wartość projektu wynosi 19,77 mln zł. Różnicę diecezja pokryje z własnych pieniędzy.
Muzeum będzie miejscem organizacji szeroko pojętych działań kulturalno-edukacyjnych oraz naukowych, takich jak wystawy dzieł sztuki, wykłady, konferencje naukowo-badawcze, wernisaże artystyczne, koncerty muzyczne, warsztaty, które przyciągną naukowców, studentów, twórców ludowych, artystów, ludzi kultury, muzyków, a przede wszystkim turystów, pielgrzymów i mieszkańców, przez co zwiększy się szansa wzrostu dostępu do kultury.
Za pomocą wirtualnej rzeczywistości swoisty szlak turystyczno-kulturalny rozszerzony zostanie także o 14 zabytkowych kościołów drewnianych, które na co dzień pełnią funkcje świątyń parafialnych. Najstarszy z nich - kościół Św. Bartłomieja w Porębie Wielkiej pochodzi z początku XVI w., a większość została wzniesiona w XVII w. (PAP)
autor: Marek Szafrański
szf/ dki/
