Władysław Broniewski. Fot. PAP/CAF
Rok 2022 będzie obchodzony w Płocku (Mazowieckie) jako Rok Władysława Broniewskiego, poety urodzonego w tym mieście – tak zdecydowali w czwartek tamtejsi radni. W przyszłym roku przypada m.in. 125. rocznica urodzin i 60. rocznica śmierci twórcy.
„Ustanowienie roku 2022 Rokiem Władysława Broniewskiego będzie kolejną okazją do przypomnienia więzi łączących tego nietuzinkowego poetę, wciąż inspirującego młodych twórców i na nowo odkrywanego przez krytyków, z naszym miastem” – podkreślono w uchwale przyjętej przez radnych Płocka.
W uchwale przypomniano, iż w przyszłym roku przypada 125. rocznica urodzin oraz 60. rocznica śmierci Władysława Broniewskiego, a także 50. rocznica odsłonięcia w Płocku pomnika poety, jak zaznaczono, „zakochanego w mieście swojej młodości”.
Radni Płocka, przypominając w przyjętej uchwale, że Rok Władysława Broniewskiego był już tam obchodzony w 2012 r., stwierdzili jednocześnie, iż warto przywoływać postać i dorobek tego poety, którego wrażliwość wyrosła z krajobrazu oraz wielowiekowej historii rodzinnego miasta.
Za ustanowieniem w Płocku 2022 Rokiem Władysława Broniewskiego głosowała podczas czwartkowych obrad cała 25-osobowa rada miasta.
Władysław Broniewski urodził się 17 grudnia 1897 r. w Płocku. Był najmłodszym dzieckiem Zofii z Lubowidzkich i Antoniego Broniewskiego, kasjera bankowego. Miał dwie starsze siostry, Zofię i Janinę. Uczył się w płockim Gimnazjum Polskim - obecnie Liceum Ogólnokształcącym im. Władysława Jagiełły. W 1912 r. brał udział w utworzeniu gimnazjalnej tajnej sekcji „Strzelca”, a w 1915 r. wstąpił do Legionów Piłsudskiego. W szeregach 1. Pułku Piechoty wziął udział w wojnie polsko-bolszewickiej, a za zasługi wojenne otrzymał Srebrny Krzyż Orderu Wojennego Virtuti Militari i czterokrotnie Krzyż Walecznych. Z okresu szkolnego pochodzą pierwsze próby literackie Broniewskiego.
Po przeprowadzce do Warszawy w 1923 r. wstąpił do Związku Niezależnej Młodzieży Akademickiej, sympatyzującej z PPS. W 1925 r. ukazał się debiutancki tomik Broniewskiego pt. „Wiatraki”, w tym samym roku wyszły „Trzy salwy” - zbiorowy tomik poezji rewolucyjnej. W latach 30. poeta zaangażował się w wydawanie komunizującego „Miesięcznika Literackiego”, za co trafił do więzienia na 3 miesiące. Pod koniec 1932 r. ukazał się tomik „Troska i pieśń” z „Elegią na śmierć Ludwika Waryńskiego” i wierszem „Zagłębie Dąbrowskie”. Broniewski napisał też entuzjastyczny reportaż z podróży po ZSRR, ale członkiem partii komunistycznej nigdy nie został.
W kwietniu 1939 r., przeczuwając wybuch II wojny światowej, Broniewski napisał wiersz pt. „Bagnet na broń”. Wkroczenie wojsk sowieckich do Polski 17 września 1939 r. zastało poetę we Lwowie, gdzie wszedł w skład komitetu organizacyjnego nowego związku literatów, odmówił jednak publikowania w propagandowym „Czerwonym Sztandarze”. W styczniu 1940 r. został aresztowany wraz z Aleksandrem Watem i trafił na Łubiankę, gdzie przesiedział 13 miesięcy oskarżony o „polski nacjonalizm” i powiązania z polskim wywiadem wojskowym. Otrzymał wyrok 5 lat zesłania w Kazachstanie, jednak udało mu się zaciągnąć do armii gen. Andersa, z którą wyszedł z ZSRR do ówczesnej Palestyny.
Po II wojnie światowej namawiano Broniewskiego do pozostania na emigracji, jednak postanowił wrócić do Polski. W tym czasie zmarła jego żona Maria. W 1949 r. w związku z ogłoszonym konkursem na 70. rocznicą urodzin Stalina poeta napisał wiersz pt. „Słowo o Stalinie”. Odmówił natomiast napisania nowego hymnu Polski. Po śmierci córki Anny w 1954 r. Broniewski załamał się - trzy miesiące spędził w szpitalu psychiatrycznym. Cykl wierszy „Anka” należy do najbardziej przejmujących dokonań literackich poety. Broniewski zmarł w Warszawie 10 lutego 1962 r.
W rodzinnym domu Władysława Broniewskiego w Płocku znajduje się obecnie siedziba Związku Nauczycielstwa Polskiego. W pobliskim parku, dawnym ogrodzie posiadłości, rośnie nadal kilkusetletni dąb, wspominany często przez poetę i noszący jego imię. Nieopodal, na szczycie wiślanej skarpy, stoi, wzniesiony w 1972 r., wykonany z brązu pomnik Broniewskiego, autorstwa Gustawa Zemły.
W 2017 r. w czytelni „pod chmurką” w ogrodach Książnicy Płockiej, której patronem jest Władysław Broniewski, udostępniono ławeczkę w formie otwartej książki, poświęconą poecie. Ławeczka, według projektu malarki, autorki ilustracji książkowych i projektów związanych z designem Laury La Wasilewskiej, powstała dzięki zbiórce funduszy, którą zorganizowała Chorągiew Mazowiecka ZHP im. Władysława Broniewskiego. (PAP)
mb/ dki/
