Jadwiga Kotnowska, Marek Cecuła, Mirosław Chojecki, Antoni Fałat uhonorowani Złotymi Medalami „Gloria Artis”

"Złoty Medal +Zasłużony Kulturze Gloria Artis+ to jest najwyższe odznaczenie w dziedzinie polskiej kultury, jakie polskie społeczeństwo, polski rząd, ale w imieniu polskiego społeczeństwa, przekazuje najwybitniejszym przedstawicielom polskiej kultury za ich zasługi, za często dokonania całego życia, za wybitne zasłużenie się nam wszystkim, poprzez połączenie dwóch rzeczy, które często są trudne do połączenia. One się składają na to, że ktoś staje się wybitną osobą i ma ten wybitny wkład dla całej polskiej kultury, a mianowicie talentu i pracy" - powiedział podczas uroczystości wicepremier, minister kultury Piotr Gliński.

Jak mówił, "sam talent nie wystarcza, praca jest bardzo istotna". "Dobre wykorzystanie tego, co ktoś otrzymał od losu, czy od pana Boga i za to wszystko dziękujemy" - dodał.

Wskazał, że odznaczenia są po to, żeby "pokazywać, co jest ważne dla szerszego odbiorcy, dla naszej wspólnoty". "Po to są też takie wydarzenia, kiedy w imieniu polskiego społeczeństwa możemy podziękować, a jednocześnie pokazać, co jest ważne dla nas wszystkich. Dzisiaj mamy czworo laureatów, którzy są wybitni w czterech różnych dziedzinach kultury" - podkreślił wice premier Gliński.

Jadwiga Kotnowska jest flecistką i pedagogiem, laureatką międzynarodowych konkursów muzycznych. Dysponuje wszechstronnym repertuarem (solowym, kameralnym, z orkiestrami) począwszy od dzieł epoki baroku po kompozycje pisane współcześnie.

Ma na swym koncie wiele prawykonań utworów literatury polskiej i światowej. Po raz pierwszy zaprezentowała polskiej publiczności m.in.: "Concierto Pastoral" Joaquina Rodrigo, koncerty fletowe Carla Nielsena, Hisatady Otaki, Aleksandra Szczetyńskiego, kompozycje Elżbiety Sikory, Joanny Bruzdowicz, Konstantego Regameya, Toshio Hosokawy, Johna Tavenera i wielu innych.

Jako pierwsza polska flecistka wielokrotnie wykonywała "Koncert fletowy" (z Wielką Orkiestrą Symfoniczną Polskiego Radia, Orkiestrą Filharmonii Narodowej w Warszawie i Orkiestrą Filharmonii Moskiewskiej w Wielkiej Sali Konserwatorium Moskiewskiej pod dyrekcją Antoniego Wita) oraz "Concerto-Cantatę" Henryka Mikołaja Góreckiego, a także "Koncert fletowy" Krzysztofa Pendereckiego pod batutą Wojciecha Rajskiego i kompozytora.

Artystka stała się inspiracją do powstania nowych koncertów i utworów fletowych, takich kompozytorów, jak m.in. Krzesimir Dębski (Koncert fletowy), Mikołaj Górecki (Koncert fletowy, Wariacje na flet i fortepian), Włodek Pawlik (Puls 11/8), Robert Kurdybacha (Koncert fletowy), Maciej Małecki (Koncert fletowy), Jerzy Maksymiuk (Muzyka na flet, harfę i smyczki), Marta Ptaszyńska (Koncert podwójny na flet, harfę i orkiestrę), Piotr Wróbel (Jazz Concerto Grosso na flet, kontrabas i orkiestrę smyczkową), Dariusz Przybylski (Hommage a Josquin. Flute Concerto ze smyczkami, perkusją i dźwiękami elektronicznymi).

Występowała w większości krajów europejskich oraz w Stanach Zjednoczonych, Indiach, Malezji, Pakistanie, Hongkongu, na Tajlandii, w Zjednoczonych Emiratach Arabskich, Arabii Saudyjskiej, Jordanii i Syrii.

Brała udział w wielu międzynarodowych festiwalach, a w Polsce - wielokrotnie w "Warszawskiej Jesieni", ponadto w Festiwalu Krzysztofa Pendereckiego w Krakowie, Festiwalu Mozartowskim w Warszawie i innych.

Jako solistka koncertowała z czołowymi polskimi orkiestrami, m.in. z Sinfonią Varsovią, Wielką Orkiestrą Symfoniczną Polskiego Radia, Orkiestrą Filharmonii Narodowej, Orkiestrą AUKSO, Orkiestrą Polskiego Radia "Amadeus", Orkiestrą "Wratislavia", pod batutą m.in. Jerzego Maksymiuka, Antoniego Wita, Karola Teutscha, Wojciecha Rajskiego, Wojciecha Michniewskiego, Agnieszki Duczmal, Jana Krenza, Tadeusza Strugały, Marka Mosia, Jana Staniendy.

Dokonała wielu nagrań dla Polskiego Radia i Telewizji Polskiej, dla hiszpańskich, francuskich, szwajcarskich, holenderskich i amerykańskich stacji radiowych oraz nagrań płytowych dla Polskich Nagrań, MDG/Savitor, SEPM Quantum, Scotstown Music i Tonpressu.

Płyta z "Czterema porami roku" Antonio Vivaldiego oraz "Koncertem fletowym" Saverio Mercadantego była nominowana do Nagrody Polskiego Przemysłu Fonograficznego "Fryderyk" w 1994.

Od 2000 r. prowadzi mistrzowską klasę fletu w Akademii Muzycznej w Bydgoszczy, a także kursy mistrzowskie, m.in. w Stanach Zjednoczonych, Malezji, Finlandii, we Francji oraz w Royal College of Music w Londynie.

Marek Cecuła jest artystą, ceramikiem, pedagogiem, kuratorem, laureatem licznych prestiżowych nagród.

Urodził się w 1944 r. w Częstochowie. Do 16. roku życia mieszkał w Kielcach, skąd w 1960 r. wyemigrował do Izraela. Po dwunastu latach przeniósł się do Brazylii, by w 1976 osiąść w Nowym Jorku.

Jest twórcą porcelany, która przeszła do historii światowego rzemiosła artystycznego, jednym z artystów, którzy od końca lat 80. przeciwstawiali się skomercjalizowanej produkcji masowej, stawiając na alternatywne połączenia sztuki użytkowej z dekoracyjną.

Cechą charakterystyczną jego twórczości jest tworzenie pomostu pomiędzy wzornictwem, rzemiosłem oraz rzeźbą.

Początkowo projektował przede wszystkim porcelanę stołową, przy której tworzeniu istotny był dla niego rytuał, ceremonia towarzysząca spożywaniu posiłku. W późniejszych latach odszedł od nazywanego przez siebie "krajobrazu stołu" — w stronę prac o konceptualnym charakterze.

Jak napisano w informacji MKiDN, jest "uważnym obserwatorem rzeczywistości". "Rok po śmierci księżnej Diany powstaje rozbity talerz z jej portretem +Diana+ (1998). Po pierwszej wizycie artysty w Polsce (od momentu wyjazdu w 1960 r.), kiedy to znajduje na plaży odłamek talerza ze swastyką, rekonstruuje naczynie, które nie istnieje — +Shard (Odłamek)+ (1998). Po 11 września 2001 r. wykonuje +Podium+ z połamanych cienkich płyt porcelanowych. Praca ta jest hołdem dla anonimowych bohaterów tamtej tragedii i ich symbolicznej pozycji w kulturze" - podano.

Prace Cecuły znajdują się w kolekcjach m.in. Le Musee Royal de Mariemont w Belgii, Smithsonian National Museum of Art w Waszyngtonie, Newark Museum of Art, Mint Museum of Craft and Design w Charlotte w Północnej Karolinie, Nordenfjeldske Kunstindustrimuseum w Trondheim w Norwegii, American Craft Museum w Nowym Jorku, Victoria & Albert Museum w Londynie, Carnegie Museum of Art w Pittsburghu, Los Angeles County Museum of Art oraz Museum of Fine Arts w Bostonie.

Kolejny uhonorowany Złotym Medalem "Zasłużony Kulturze Gloria Artis" to Mirosław Chojecki, założyciel podziemnego wydawnictwa "NOWA" (1976 r.), które wydało ponad 100 tytułów literatury pięknej, oraz książek z zakresu historii i polityki.

Był w Polsce jedynym wydawcą polskiego noblisty Czesława Miłosza i w czasie uroczystości przyznawania nagrody Nobla reprezentował Polskę w Sztokholmie.

Był członkiem Komitetu Obrony Robotników KOR i pomagał strajkującym w Gdańsku robotnikom drukować biuletyn strajkowy "Solidarność". Stan wojenny zastał go w Kanadzie, gdzie miał odebrać dar dla NSZZ "Solidarność" w postaci ton papieru. Ponieważ jego nazwisko znalazło się na listach osób internowanych przez komunistów, nie wrócił do Polski.

Założył w Paryżu wydawnictwo "Kontakt", drukujące miesięcznik o tej samej nazwie i książki z zakresu literatury pięknej i historycznej m.in. dzieła Zbigniewa Herberta. Po kilku latach "Kontakt" zaczął też produkcję kaset audio i wideo, wykorzystując materiały krajowe i emigracyjne. Wszystkie działania "Kontaktu" nakierowane byty w pierwszej mierze na kraj, toteż nadawała je Wolna Europa oraz były szmuglowane do Polski.

Był też członkiem Biura Zagranicznego "Solidarności" i zajmował się przesyłaniem do Polski sprzętu dla wydawnictw niezależnych.

Powrócił do Polski w 1990 r. i zaczął współpracę z Telewizją Polską produkując filmy dokumentalne. Z czasem wystąpił o koncesję na utworzenie telewizji prywatnej, jednak Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji wybrała projekt Zygmunta Solorza.

Po 2005 r. wyprodukował szereg filmów dokumentalnych i kontynuował pracę w upowszechnianiu kultury polskiej. Wyprodukował również 42 odcinki filmu pod tytułem "Polskie 100 lat". Serial dostępny jest na portalu YouTube i ma 10 milionów odsłon.

Antoni Fałat jest jednym z najważniejszych żyjących polskich malarzy. Uprawia malarstwo, rysunek, grafikę użytkową i tkaninę artystyczną.

Urodzony w 1942 r. w Warszawie. Studiował na Wydziale Malarstwa Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie. Dyplom z wyróżnieniem uzyskał w pracowni prof. Aleksandra Kobzdeja w 1969 r.

Rok po ukończeniu studiów przyłączył się do grona współzałożycieli warszawskiej GRUPY AUT (AUT PICTURA, AUT NIHIL), której program streszczał się w haśle: "polska figuracja, polski styl, polska egzotyka" (tak brzmiał tytuł wystawy pokazanej w 1970 r. w warszawskiej Galerii MDM).

Uczestniczył również w ruchu O POPRAWĘ, który na początku lat 70. skupił grono absolwentów warszawskiej Akademii Sztuk Pięknych postulujących odświeżenie języka malarskiego. Większość z nich, podobnie jak sam Fałat, miała się wkrótce związać z nurtem nowej figuracji.

W latach osiemdziesiątych uczestniczył w ekspozycjach i spotkaniach organizowanych w ramach ruchu kultury niezależnej.

Od 1992 do 1996 był członkiem Rady Kultury przy Prezydencie Rzeczpospolitej Polskiej. W 1992 r. założył Europejską Akademię Sztuk, pierwszą prywatną szkołę sztuk pięknych o statusie uniwersyteckim, której był rektorem przez ponad 20 lat.

Ma na swoim koncie wiele wystaw indywidualnych – ponad 80 krajowych i 11 zagranicznych oraz zbiorowych - w Polsce ponad 280, na świecie ponad 80. Jest laureatem licznych nagród i wyróżnień.

Jego prace znajdują się m.in. w zbiorach Muzeów Narodowych w Warszawie, Krakowie, Gdańsku, w Narodowej Galerii Sztuki Zachęta, w Muzeum Sztuk Pięknych im. Puszkina w Moskwie, Miejskim Muzeum Sztuki Współczesnej w Gandawie oraz licznych kolekcjach prywatnych w Polsce i na świecie.

Medale "Zasłużony Kulturze Gloria Artis" nadawane są od 2005 r. osobom szczególnie wyróżniającym się w dziedzinie twórczości artystycznej, działalności kulturalnej lub ochronie kultury i dziedzictwa narodowego. Wyróżnienie to honoruje wybitne zasługi na polu kultury i ma trzy stopnie: medal złoty, srebrny i brązowy. (PAP)

autor: Katarzyna Krzykowska

ksi/ dki/